بچه‌ها کنترل ادرارشان را دیر به دست می‌آورند. آن‌ها به‌خصوص برای اینکه در شب پوشک‌شان را خشک نگه دارند، نیاز به زمان زیادی دارند. بنابراین خیلی طبیعی است که آن‌ها شب‌ها تختخواب را خیس کنند؛ موضوعی که والدین از آن با عنوان شب‌ادراری نام می‌برند اما آنچه باید بدانید این است که شب‌ادراری در عالم پزشکی تعریف‌خاص خودش را دارد و همه بچه‌هایی که شب‌ها تختخواب را خیس می‌کنند، لازم نیست به‌دنبال درمان باشند. براساس تعریف شب‌ادراری، درصورتی که کودکی بالای 5 سال، به‌طور مکرر حداقل 2 بار در هفته و به‌مدت حداقل 3 ماه پیاپی بستر خود را خیس کند، می‌توان او را مورد بررسی قرار داد. به گزارش برترین ها هر چه سـن بالاتـر می‌رود، تعدادی از کودکان خودبه‌خود بهبود پیدا می‌کنند. به‌طوری که در حدود 6 سالگی، شب ادراری در 10 تا 15 درصد کودکان دیده می‌شود و در سن 10 سالگی حدود 5 درصد از کودکان و در 15 سالگی تنها یک درصد کودکان شب ادراری دارند. باید توجه داشت که شب ادراری در پسرها 2 تا 3 برابر دخترهاست.
نقش تغذیه در شب‌ادراری
به گزارش برترین ها به تازگی محققان می‌گویند، تغذیه کودک نقش مهمی در شب‌ادراری او دارد. آلرژی و حساسیت کودک به غذاها و به‌خصوص شیر گاو یکی از مواردی است که می‌تواند موجب شب‌ادراری شود. همچنین مصرف غذاهای فرآوری شده و حاوی ادویه‌های تند مانند سوسیس و کالباس و نیز غذاهای حاوی رنگ‌های مصنوعی مانند پفک، قهوه، شیرکاکائو و شکلات می‌توانند بر این مشکل تاثیر سوء داشته باشند. بنابراین باید دقیقا توجه داشت که در چه شب‌هایی و با مصرف چه مواد یا غذاهایی این شب ادراری تشدید می‌شود تا از مصرف آن‌ها پرهیز شود.
علل شب ادراری چیست؟
ثابت شده است، عوامل ارثی و سوابق والدین نیز در بروز شب ادراری موثر است اما باید توجه داشت همان‌طور که زمان راه افتادن و حرف زدن بچه‌ها با یکدیگر متفاوت است، روند بالارفتن ظرفیت مثانه و زمان قدرت کنترل مثانه نیز در کودکان ممکن است باهم متفاوت باشد. جنبه ژنتیک شب‌ادراری بسیار قوی است؛ به‌نحوی که شانس ابتلا در کودکی که یکی از والدینش در دوران کودکی دچار شب‌ادراری بوده‌اند، 45 درصد است و این عدد در کودکانی که هم پدر و هم مادرشان دچار این مشکل بوده‌اند، به 80 درصد می‌رسد. مسائل روحی و عاطفی از مهم‌ترین علل شب ادراری هستند. این مورد به‌خصوص در کودکانی دیده می‌شود که قبلا کنترل ادرار داشته‌اند اما اکنون دچار شب ادراری شده‌اند. اضطراب و استرس ناشی از مسائلی مانند تولد یک نوزاد در خانواده که موجب شده توجه پدر و مادر به او معطوف شود، جدایی پدر و مادر، اختلافات و کشمکش‌های درون خانواده، رفتن به یک منزل جدید، مسافرت یا فوت یکی از والدین و از همه بدتر تحقیر و تنبیه بیش از حد بزرگترها نسبت به کودک یا تماشای بیش از حد تلویزیون و بازی کردن بیش از حد با کامپیوتر می‌تواند موجب بروز شب‌ادراری و تشدید آن در کودکان شود. در موارد کمتری هم علت شب‌ادراری وجود یک بیماری جدی در دستگاه ادراری یا عصبی کودک یا حتی بیماری زمینه‌ای مانند دیابت یا صرع است.
بچه‌ها درچه زمانی ادرار خود را حس می‌کنند؟
در سن شیرخوارگی ادرار کردن کودک کاملا بی‌اختیار است. با بزرگ‌تر شدن کودک و تکامل مراکز عصبی، به‌نظر می‌رسد که در یک تا 2 سالگی کودک می‌تواند پر شدن مثانه خود را درک کند و به‌تدریج این توانایی را به‌دست می‌آورد که مدت کمی تخلیه مثانه را به تعویق بیندازد در سال‌های دوم تا سوم عمر، با تکامل مراکز عصبی، مغز کنترل بیشتری روی اعمـال مثانه پیدا می‌کند در نتیجه کودک قادر می‌شود، مدت بیشتری ادرار را در مثانه نگاه دارد. معمولا تا 3سالگی اکثر اطفال به‌خوبی قادر هستند ادرارشان را در روز کنترل کنند اما توانایی کنترل ادرار در شب، اکثرا دیرتر حاصل می‌شود. در سن 4 تا 5 سالگی مراکز عصبی مغز قادرند، انقباضات مثانه را در خواب هم کنترل کنند به علاوه تا این سن ظرفیت مثانه کودک هم زیاد شده و می‌تواند حجم بیشتری ادرار را نگهداری کند. در دخترها معمولا این کنترل زودتر از پسر بچه‌ها به‌وجود می‌آید.
درمان شب‌ادراری آسان است
در برطرف شدن مشکل شب‌ادراری کودک، والدین نقش اصلی را به‌عهده دارند. پدر و مادر باید تنش و اضطراب کودکان خود را تا حد امکان کاهش دهند. توصیه می‌شود که محیطی امن و راحت در منزل برای کودک ایجاد کنند و به هیچ‌وجه کودک را تنبیه نکنند تا کودک احساس گناه و عدم‌امنیت نکند. مهم‌ترین نکته برای درمان این مشکل صبر و تحمل والدین است. شما باید بدانید که شب‌ادراری یک پدیده کاملا طبیعی است که از کنترل کودک خارج است. بنابراین نباید او را به دلیل این کار تنبیه، مسخره یا سرزنش کنید. همچنین نباید این مشکل را بیش از حد بزرگ کنید. زیرا در این صورت کودک بیشتر دچار استرس و اضطراب شده و شب‌ادراری او تشدید می‌شود.
قبل از اقدام به درمان حتما با پزشک مشورت کنید زیرا با وجود آن‌که بسیاری از کودکان مبتلا به شب‌ادراری بیماری خاصی ندارند، گاهی هم ممکن است علت شب‌ادراری وجود یک بیماری مهم و جدی در کودک باشد. دارودرمانی و رفتاردرمانی راه‌هایی است که پزشک برای حل این مشکل انتخاب می‌کند.
این توصیه‌ها را جدی بگیرید
هر چند شب‌ادراری یک مسئله طبیعی است اما بهتر است اول در مورد آن با پزشک مشورت کنید تا خیال‌تان از سالم بودن فرزندتان راحت شود. برای اینکه به حل این مسئله کمک کنید نکات زیر را همواره به یاد داشته باشید:
- از دادن مایعات کافئین‌دار مانند چای، قهوه و نوشابه به کودک خودداری کنید.
- پس از شام مصرف مایعات کودک را به حداقل برسانید تا ادرار کمتری تولید شود.
- قبل از رفتن به تختخواب حتما کودک را به دست‌شویی ببرید تا مثانه را کاملا تخلیه کند.
- در طول شب یک بار کودک را برای ادرار کردن بیدار کنید.
- کودک را درصورت شب ادراری توبیخ، تنبیه و جریمه نکنید. این کار موجب می‌شود تا کودک‌تان در آینده دچار مشکلات روانی و حتی یبوست شود.
- برای هر شبی که کودک تختخوابش را خیس نمی‌کند، او را تشویق کنید و بعد از چند شب برای او جایزه بخرید.
- زمانی که ملحفه‌های کودک را عوض می‌کنید و تختخواب او را تمیز می‌کنید، به‌خود او هم اجازه بدهید در این کار به شما کمک کند. این کار باعث می‌شود او کمتر خجالت بکشد.
- شب‌ادراری کودک را به حساب لجبازی او نگذارید.
- سعی نکنید با پوشک کردن کودک، از شر شب‌ادراری او خلاص شوید. پوشک کردن به‌خصوص در کودکان بالای 5 سال، موجب بروز مشکلات روحی در آن‌ها می‌شود.
- اگر مایل هستید کودک‌تان را به اردوهای شبانه‌روزی بفرستید یا شب را در منزل اقوام بگذرانید، برای جلوگیری از ترس و شرم کودک، از پزشک بخواهید تا برای او دارو تجویز کند. داروهایی وجود دارد که می‌تواند حجم تولیدی ادرار شبانه را موقتا به حداقل برساند تا در یکی، دو نوبت خاص خارج از منزل، شب‌ادراری رخ ندهد.
اختصاصی مجله اینترنتی برترین ها Bartarinha.ir
گردآوری توسط بخش بیماری های کودک سایت آکاایران