تصور کنید کودک‌تان عادت کرده با خوردن پستانک به خواب رود و شما در نیمه‌های شب با هر بار افتادن پستانک از دهان کودک و بیدار شدنش، مجبور باشید بیدار شوید و برای ساکت کردن گریه‌اش دوباره پستانک را به دهان کودک بگذارید. بچه‌ها با گریه کردن ارتباط برقرار می‌کنند. گاهی هم فقط گریه می‌کنند تا آرام شوند و به‌دنبال چیزی می‌گردند تا آرام‌شان کند. پدر و مادر همیشه نمی‌توانند کنار بچه باشند و به همین دلیل چیزی مانند پستانک ساخته شده تا بچه‌ها را کمی سرگرم کند و مادر خسته از نگهداری کودک بتواند کمی استراحت کند اما مشکل اینجاست که گاهی این جایگزین گول زنک می‌تواند جای مادر و بقیه سرگرمی‌های محیط را بگیرد و باعث اعتیاد بچه به پستانک شود. پستانک ممکن است بهترین وسیله برای آرام کردن یک نوزاد باشد؛ ولی با بزرگ‌تر‌شدن بچه و رسیدنش به دوران نوپایی دیگر استفاده دائم از پستانک چندان مناسب نیست. بعضی از متخصصان کودک معتقدند بهترین زمان برای کنار گذاشتن پستانک از شروع یک سالگی است. یعنی از زمانی که کودک شروع به صحبت‌کردن می‌کند و نخستین کلمات را به‌طور نامفهوم به زبان می‌آورد. اعتیاد به پستانک در این زمان باعث می‌شود کودک زمان کمتری دهانش خالی باشد و همان صداهای نامفهوم را ایجاد کند و به‌اصطلاح تمرین حرف زدن کند. خوردن پستانک برای کودکانی که مشکلاتی در زمینه حرف زدن دارند عوارض بیشتری دارد و توصیه نمی‌شود. دلیل دیگر برای کنار گذاشتن پستانک در این سن این است که مکیدن یک شی مثل آن، یا انگشت دست در طولانی مدت، آن هم هنگامی که دندان‌ها در حال در آمدن هستند، می‌تواند باعث تغییر شکل دندان‌ها و نحوه رشد آنها شود. اگرچه این تغییرات دندانی موقتی هستند و معمولا چند ماه بعد از کنار گذاشتن پستانک به فرم طبیعی خود برمی‌گردند اما می‌توانند در همان دوره کوتاه هم باعث مشکل شوند. به غیراز این مشکلات، پستانک‌ها به خاطر اینکه یک جسم خارجی هستند که مدام در دهان کودک قرار دارند و گاهی هم با دست او به روی زمین می‌افتند، هرچقدر هم پدر و مادر تلاش کنند باز هم یکی از روش‌های انتقال میکروب به بدن کودک هستند. عفونت‌های گوش یکی از شایع‌ترین عفونت‌های ناشی از مصرف پستانک است و در بچه‌هایی که مشکلات گوش میانی دارند هم بیشتر ایجاد مشکل می‌کند. رعایت بهداشت پستانک در زمان استفاده از آن لازم است، اما بهترین کار همان استفاده‌نکردن از آن است. بهترین روش برای کنار گذاشتن این عادت مثل همه عادت‌های دیگر، به‌صورت تدریجی است. برای کنار گذاشتن پستانک میتوانید از روش‌های زیر استفاده کنید.
این روش هم برای بچه‌های کوچک و هم کودکان بزرگتری که عادت به پستانک دارند به کار می‌رود. بد طعم کردن پستانک باعث می‌شود کودک علاقه زیادی به مکیدن آن نداشته باشد. با این روش زمان خوردن پستانک را محدود میکنید و به‌تدریج عادت آن توسط کودک فراموش می‌شود. توجه داشته باشید که به هیچ وجه برای بد طعم‌کردن پستانک از موادی مانند فلفل یا مواد صنعتی مضر استفاده نکنید. معمولا داروخانه‌ها مواد مخصوص برای اینکار دارند.
پستانک را میتوانید به راحتی خراب کنید و یک سوراخ کوچک روی آن ایجاد کنید تا مکیدن آن سخت‌تر شود. با این روش کودک بعد از مدتی از خوردن آن خسته می‌شود و آن‌را به کناری می‌گذارد. با این روش میتوانید زمان استفاده از پستانک و میزان علاقه کودک به آن‌را کم کنید. اما بایدمراقب باشید در جریان خراب کردن پستانک به هیچ وجه کاری نکنید که احتمال کنده شدن تکه‌ای از آن و بلعیدن آن توسط کودک وجود داشته باشد.
جداکردن بچه‌های بزرگ‌تر از پستانک هم به این دلیل که آنها مدت بیشتری از این وسیله استفاده کرده‌اند و بیشتر عادت کرده‌اند و هم به این دلیل که شخصیت‌شان رشد یافته‌تر است و مفهوم از دست دادن و بهانه گرفتن را می‌فهمند، سخت‌تر است. اما برای کودک یک ساله بهانه‌گیری برای از دست دادن پستانک ممکن است خیلی ساده و در حد یکی دو روز گریه‌کردن باشد. هرچه زودتر پستانک را از کودک بگیرید، میزان بی‌قراری او هم کمتر خواهد بود.
توجه داشته باشید گاهی کودک احتیاج به مکیدن چیزی دارد. مثل زمانی که در حال درآوردن دندان است و لثه‌هایش می‌خارند. جدا کردن پستانک در این زمان‌ها ممکن است باعث روی آوردن کودک به مکیدن چیزهای دیگری مثل انگشتان دستش شود. یادتان باشد که درصورت عادت کودک به مکیدن انگشتان دست، به راحتی پستانک نمی‌توانید آن‌را از کودک جدا کنید.
گاهی پدر و مادر‌ها بیشتر از بچه‌ها به پستانک علاقه دارند؛ به‌خصوص آن‌هایی که از گریه‌های مداوم بچه‌ها و بی‌خوابی به مرز انفجار رسیده‌اند. دادن پستانک آنقدر‌ها هم که فکر میکنید کار بدی نیست و در بعضی شرایط می‌تواند حتی مفید هم باشد.
هنگامی که کودک بیش از حد غذا می‌خورد یا شیر می‌خواهد میتوان به او پستانک داد. پستانک را با کمی آب میوه طعم‌دار کنید و به کودک بدهید. با اینکار از چاق شدن کودک هم جلوگیری میکنید. در خیلی از این مواقع نیاز کودک به خوردن بیشتر به خاطر علاقه‌اش به مکیدن است یا خارش لثه که با پستانک میتوان این مسئله را کنترل کرد.
میتوانید هنگامی که کودک‌تان بی‌موقع یا در زمان نامناسبی تقاضای شیر خوردن یا غذا خوردن کرد، با پستانک مدتی حواسش را پرت کنید. پستانک موقتا او را آرام می‌کند تا شما غذایش را آماده
کنید.
هنگامی که کودک هنوز شیر مادر می‌خورد، نوک سینه را گاز می‌گیرد یا زیاد به شیر خوردن علاقه نشان نمی‌دهد میتوان مدتی به او پستانک داد. این حالت معمولا بین یک تا2 سالگی اتفاق می‌افتد.
پستانک را جایی مخفی کنید. برای کودک در‌باره نبودن پستانک قصه بگویید. اینکه پستانک الان در دست نی‌نی مهربان و کوچکی است که پستانک نداشته یا پرنده خنده‌داری که از پنجره آمده و پستانک را اشتباهی گرفته تا برای بچه‌اش ببرد. تخیل خود کودک را هم به کار بگیرید. پدر و مادر‌ها معمولا هرکدام یک شخصیت خیالی دارند که گم شدن یا پنهان شدن وسایل اضافی کودک را گردن او می‌اندازند. آقا شغاله، فرشته کوچولوها، اژدر پشمک به سر، بعضی از متهمان گم شدن پستانک بچه‌ها هستند. حواس‌تان باشد داستان‌هایی که تعریف میکنید باعث ترساندن کودک نشود و راه‌حلی هم برای بازگرداندن احتمالی پستانک برای کودک درنظر بگیرید. میتوانید داستان‌هایی هم در مورد بچه‌هایی که بزرگ شده‌اند و دیگر پستانک دوست نداشته‌اند، برایش تعریف کنید و از او نظرش را راجع به این داستان بپرسید.
به بچه‌های بزرگی که در حال ترک پستانک هستند به ازای زمان‌هایی که پستانک مصرف نمی‌کنند پاداش دهید. از آنها تعریف کنید یا یک جایزه کوچک به آنها بدهید. اینکار باعث می‌شود احساس خوبی داشته باشند و دیگر به آرامش خوردن پستانک فکر نکنند.
این روش را میتوان برای بچه‌های بزرگ و کوچک استفاده کرد. برای بچه‌های بزرگ‌تر میتوان محدودیت استفاده از پستانک را توضیح داد که مثلا فقط در زمان خواب یا زمانی که در سبد مخصوص بچه است می‌تواند از آن استفاده کند و بچه‌های کوچک‌تر را هم میتوان شرطی کرد. یعنی فقط در زمان‌های مخصوصی به آنها پستانک داد و به‌تدریج این زمان‌ها را هم کاهش داد.
اگر کودک‌تان سنش به درک، مفهوم معامله کردن یا عوض کردن می‌رسد، میتوانید از او بخواهید پستانکش را با اسباب‌بازی خاصی عوض کند. او را به اسباب‌بازی فروشی ببرید و بخواهید در قبال یک اسباب بازی پستانکش را به شما بدهد. در این روش ممکن است چندبار سرتان کلاه برود و معامله به هم بخورد اما آرامش‌تان را از دست ندهید. با جدیت به او بگویید که کارش اشتباه است و برایش با آرامش توضیح دهید. فراموش نکنید که قرار بود شما عادت پستانک را به‌تدریج از کودک‌تان دور کنید.
اگر کودک‌تان دیگر بزرگ شده است اما هنوز پستانک دوست دارد زیاد به‌خودتان دردسر ندهید. بگذارید به‌تدریج عادتش را ترک کند. برایش سرگرمی‌های دیگر فراهم کنید تا توجهش را جلب کند و موقع عصرانه یا میان وعده‌ها از خوردنی‌هایی استفاده کنید که به جای پستانک دستش بگیرد و آن‌را به دهان بگذارد.
خیلی از بچه‌ها در سن نوپایی بیشتر هنگامی پستانک می‌خورند که حوصله‌شان سر رفته است. درست مثل اعتیاد به سیگار در بزرگسالی. برای ترک‌دادن آنها بهتر است آنها را همیشه سرگرم کنید. استفاده از اسباب‌بازی‌های رنگی مختلف که آنها را برای مدت طولانی مشغول کند باعث می‌شود حداقل در زمان‌های بازی از پستانک استفاده نکند و به‌تدریج مصرف آن را کنار بگذارد.
منبع : مجله شهرزاد
آن‌را بد طعم کنید
این روش هم برای بچه‌های کوچک و هم کودکان بزرگتری که عادت به پستانک دارند به کار می‌رود. بد طعم کردن پستانک باعث می‌شود کودک علاقه زیادی به مکیدن آن نداشته باشد. با این روش زمان خوردن پستانک را محدود میکنید و به‌تدریج عادت آن توسط کودک فراموش می‌شود. توجه داشته باشید که به هیچ وجه برای بد طعم‌کردن پستانک از موادی مانند فلفل یا مواد صنعتی مضر استفاده نکنید. معمولا داروخانه‌ها مواد مخصوص برای اینکار دارند.
مکیدن آن‌را سخت کنید
پستانک را میتوانید به راحتی خراب کنید و یک سوراخ کوچک روی آن ایجاد کنید تا مکیدن آن سخت‌تر شود. با این روش کودک بعد از مدتی از خوردن آن خسته می‌شود و آن‌را به کناری می‌گذارد. با این روش میتوانید زمان استفاده از پستانک و میزان علاقه کودک به آن‌را کم کنید. اما بایدمراقب باشید در جریان خراب کردن پستانک به هیچ وجه کاری نکنید که احتمال کنده شدن تکه‌ای از آن و بلعیدن آن توسط کودک وجود داشته باشد.
آن‌را زود از بچه بگیرید
جداکردن بچه‌های بزرگ‌تر از پستانک هم به این دلیل که آنها مدت بیشتری از این وسیله استفاده کرده‌اند و بیشتر عادت کرده‌اند و هم به این دلیل که شخصیت‌شان رشد یافته‌تر است و مفهوم از دست دادن و بهانه گرفتن را می‌فهمند، سخت‌تر است. اما برای کودک یک ساله بهانه‌گیری برای از دست دادن پستانک ممکن است خیلی ساده و در حد یکی دو روز گریه‌کردن باشد. هرچه زودتر پستانک را از کودک بگیرید، میزان بی‌قراری او هم کمتر خواهد بود.
خیلی عجله نکنید
توجه داشته باشید گاهی کودک احتیاج به مکیدن چیزی دارد. مثل زمانی که در حال درآوردن دندان است و لثه‌هایش می‌خارند. جدا کردن پستانک در این زمان‌ها ممکن است باعث روی آوردن کودک به مکیدن چیزهای دیگری مثل انگشتان دستش شود. یادتان باشد که درصورت عادت کودک به مکیدن انگشتان دست، به راحتی پستانک نمی‌توانید آن‌را از کودک جدا کنید.
چه زمان‌هایی باید به کودک پستانک داد؟
گاهی پدر و مادر‌ها بیشتر از بچه‌ها به پستانک علاقه دارند؛ به‌خصوص آن‌هایی که از گریه‌های مداوم بچه‌ها و بی‌خوابی به مرز انفجار رسیده‌اند. دادن پستانک آنقدر‌ها هم که فکر میکنید کار بدی نیست و در بعضی شرایط می‌تواند حتی مفید هم باشد.
هنگامی که کودک بیش از حد غذا می‌خورد یا شیر می‌خواهد میتوان به او پستانک داد. پستانک را با کمی آب میوه طعم‌دار کنید و به کودک بدهید. با اینکار از چاق شدن کودک هم جلوگیری میکنید. در خیلی از این مواقع نیاز کودک به خوردن بیشتر به خاطر علاقه‌اش به مکیدن است یا خارش لثه که با پستانک میتوان این مسئله را کنترل کرد.
میتوانید هنگامی که کودک‌تان بی‌موقع یا در زمان نامناسبی تقاضای شیر خوردن یا غذا خوردن کرد، با پستانک مدتی حواسش را پرت کنید. پستانک موقتا او را آرام می‌کند تا شما غذایش را آماده
کنید.
هنگامی که کودک هنوز شیر مادر می‌خورد، نوک سینه را گاز می‌گیرد یا زیاد به شیر خوردن علاقه نشان نمی‌دهد میتوان مدتی به او پستانک داد. این حالت معمولا بین یک تا2 سالگی اتفاق می‌افتد.
برایش قصه بگویید
پستانک را جایی مخفی کنید. برای کودک در‌باره نبودن پستانک قصه بگویید. اینکه پستانک الان در دست نی‌نی مهربان و کوچکی است که پستانک نداشته یا پرنده خنده‌داری که از پنجره آمده و پستانک را اشتباهی گرفته تا برای بچه‌اش ببرد. تخیل خود کودک را هم به کار بگیرید. پدر و مادر‌ها معمولا هرکدام یک شخصیت خیالی دارند که گم شدن یا پنهان شدن وسایل اضافی کودک را گردن او می‌اندازند. آقا شغاله، فرشته کوچولوها، اژدر پشمک به سر، بعضی از متهمان گم شدن پستانک بچه‌ها هستند. حواس‌تان باشد داستان‌هایی که تعریف میکنید باعث ترساندن کودک نشود و راه‌حلی هم برای بازگرداندن احتمالی پستانک برای کودک درنظر بگیرید. میتوانید داستان‌هایی هم در مورد بچه‌هایی که بزرگ شده‌اند و دیگر پستانک دوست نداشته‌اند، برایش تعریف کنید و از او نظرش را راجع به این داستان بپرسید.
به او پاداش بدهید
به بچه‌های بزرگی که در حال ترک پستانک هستند به ازای زمان‌هایی که پستانک مصرف نمی‌کنند پاداش دهید. از آنها تعریف کنید یا یک جایزه کوچک به آنها بدهید. اینکار باعث می‌شود احساس خوبی داشته باشند و دیگر به آرامش خوردن پستانک فکر نکنند.
برایش محدودیت بگذارید
این روش را میتوان برای بچه‌های بزرگ و کوچک استفاده کرد. برای بچه‌های بزرگ‌تر میتوان محدودیت استفاده از پستانک را توضیح داد که مثلا فقط در زمان خواب یا زمانی که در سبد مخصوص بچه است می‌تواند از آن استفاده کند و بچه‌های کوچک‌تر را هم میتوان شرطی کرد. یعنی فقط در زمان‌های مخصوصی به آنها پستانک داد و به‌تدریج این زمان‌ها را هم کاهش داد.
با او معامله کنید
اگر کودک‌تان سنش به درک، مفهوم معامله کردن یا عوض کردن می‌رسد، میتوانید از او بخواهید پستانکش را با اسباب‌بازی خاصی عوض کند. او را به اسباب‌بازی فروشی ببرید و بخواهید در قبال یک اسباب بازی پستانکش را به شما بدهد. در این روش ممکن است چندبار سرتان کلاه برود و معامله به هم بخورد اما آرامش‌تان را از دست ندهید. با جدیت به او بگویید که کارش اشتباه است و برایش با آرامش توضیح دهید. فراموش نکنید که قرار بود شما عادت پستانک را به‌تدریج از کودک‌تان دور کنید.
بگذارید بزرگ شود
اگر کودک‌تان دیگر بزرگ شده است اما هنوز پستانک دوست دارد زیاد به‌خودتان دردسر ندهید. بگذارید به‌تدریج عادتش را ترک کند. برایش سرگرمی‌های دیگر فراهم کنید تا توجهش را جلب کند و موقع عصرانه یا میان وعده‌ها از خوردنی‌هایی استفاده کنید که به جای پستانک دستش بگیرد و آن‌را به دهان بگذارد.
سرگرمش کنید
خیلی از بچه‌ها در سن نوپایی بیشتر هنگامی پستانک می‌خورند که حوصله‌شان سر رفته است. درست مثل اعتیاد به سیگار در بزرگسالی. برای ترک‌دادن آنها بهتر است آنها را همیشه سرگرم کنید. استفاده از اسباب‌بازی‌های رنگی مختلف که آنها را برای مدت طولانی مشغول کند باعث می‌شود حداقل در زمان‌های بازی از پستانک استفاده نکند و به‌تدریج مصرف آن را کنار بگذارد.
منبع : مجله شهرزاد
گردآوری توسط بخش بیماری های کودک سایت آکاایران