پژوهشگران علوم پزشکی می گویند در بسیاری از جنبه‌های پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری قلبی باید تفاوت‌های جنسیتی مدنظر قرار گیرند.
به یاد داشته باشید که گرچه مردان و زنان در معرض بسیاری از عوامل خطرساز مشابه برای بیماری قلبی هستند، اما برخی از تفاوت‌ها هم میان آنها وجود دارد.
به عنوان نمونه کلسترول بالا در بیماری قلبی در زنان و مردان اندکی متفاوت است. میزان پایین کلسترول خوب نسبت به میزان بالای کلسترول بد برای زنان خطرناک‌تر است در حالی که در مردان میزان بالای کلسترول بد مهمترین عامل خطرساز مربوط به چربی خون در دچارشدن به بیماری قلبی است.
البته کلسترول تنها شاخص خطر بیماری قلبی نیست. شواهد موجود نشان می‌دهد که التهاب هم در ایجاد پلاک‌های شریانی مسدود کننده نقش دارد.
فشار خون بالا هم در زنان و هم در مردان به سلول‌های پوشاننده جدار داخلی رگ‌های کرونری آسیب می‌رسانند و زمینه را برای ایجاد التهاب و ایجاد پلاک چربی فراهم می‌کنند.
مورد دیگر نیاز به ورزش کردن است. هرچه شما از لحاظ جسمی فعال‌تر باشید، خطر ابتلا به بیماری قلبی در شما کاهش می‌یابد.
توجه به این نکات برای زنان بویژه با بالارفتن سن و ابتلا به چاقی و دیابت ضروری است و به همین خاطر باید برای پیشگیری حتما با پزشک خود مشورت کنند.
سیگارکشیدن:
سیگار کشیدن در راس عوامل خطرساز سبک زندگی است که مردان و زنان را در معرض بیماری قلبی قرار می‌دهد، اما در زنانی که هم‌زمان قرص‌های پیشگیری از بارداری مصرف می‌کنند، سیگار کشیدن خطر حمله قلبی و سکته مغزی را حتی بیشتر می‌افزاید.
کلسترول:
تصور بر این است که میزان‌های بالا کلسترول «بد» یا LDL بالاتر ۱۳۰ در مردان بیشتر از زنان خطرناک است، در حالی‌که میزان پایین کلسترول خوب یا HDL پایین‌تر از ۵۰ میلی گرم برای زنان هشداردهنده‌تر از مردان به حساب می‌آید. مقادیر بالای تری‌گلیسرید (بالای ۱۵۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر) هم عامل خطرساز عمده‌تری در زنان نسبت به مردان به حساب می‌آید.
فشار خون بالا:
تا سن ۴۵ سالگی، درصد بالاتری از مردان نسبت به زنان فشار خون بالا دارند. در زنان از هنگام میانسالی فشار خون شروع به بالا رفتن می‌کند و زنان در هنگام رسیدن به ۷۰ سالگی، به طور میانگین، نسبت به مردان فشار خون بالاتری دارند.
بی‌‌حرکتی:
به‌طور کلی مردان از زنان از لحاظ جسمی فعال‌تر هستند و بیشترین تفاوت از این لحاظ در سنین جوانی (۱۸ تا ۳۹ سالگی) و پیری (۸۵ سالگی و بالاتر) دیده می‌شود.
افزایش وزن:
تا مدت‌ها تصور می‌شد که وزن زیاد فرد او را در مسیر ابتلا به بیماری قلبی قرار می‌دهد، اما اکنون مشخص شده است که محل قرارگیری این وزن اضافه مهم‌تر است از میزان عددی آن است.
چاقی شکمی:
که باعث آزادی موادی در بدن می‌شود که با فعالیت انسولین تداخل می‌کند، بسیار خطرناک‌تر از چربی‌های اضافی در لگن است. بسیاری از کارشناسان بهداشتی اکنون دور کمر ۸۹ سانتی‌متر یا بالاتر را برای زنان و ۵/۱۰۱ سانتی‌متر در مردان را شاخص دقیق‌تری برای بیماری قلبی نسبت به «شاخص توده بدنی» (BMI) می‌دانند.
دیابت:
دیابت هم در مردان و هم در زنان خطر ابتلا به بیماری قلبی را دوبرابر می‌کند، اما دیابت در زنان خطر مرگ قلبی را بیش از دوبرابر می‌کند در حالی‌که در مردان این خطر را ۶۰ درصد افزایش می‌دهد.
نشانگان متابولیک:
داشتن سه مورد از پنج علامت نشانگان متابولیک شامل چاقی شکمی، فشار خون بالا، تری‌گلیسریدهای بالا، کلسترول HDL پایین و میزان بالای قند خون یا مقاومت به انسولین- برای زنان خطرناک‌تر از مردان است و خطر حمله قلبی مرگبار را سه برابر و خطر ابتلا به دیابت را ۱۰برابر می‌کند. ترکیب دور کمر زیاد و میزان بالای تری‌گلیسرید خون به خصوص برای زنان از این لحاظ خطرناک است.
عوامل خطرساز روانی- اجتماعی:
عمق رابطه میان قلب و مغز هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما شواهد کافی وجود دارد که نشان می‌دهد برخی از عوامل روانی- اجتماعی مانند استرس مزمن، افسردگی، فقدان حمایت اجتماعی در ایجاد بیماری قلبی دخالت دارند.
نه زنان و نه مردان از این لحاظ بر یکدیگر مزیتی ندارند، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که برخی عوامل در مردان غلبه دارند و برخی دیگر در زنان. استرس بر سلامت قلبی هر دوی زنان و مردان تاثیر می‌گذارد.
زنان نسبت به مردان با احتمال دو برابر بیشتر افسرده می‌شوند و از آشفتگی‌های عاطفی بیشتری رنج می‌برند. در واقع موارد گزارش‌شده «نشانگان قلب شکسته»- از دست رفتن ناگهانی، اما معمولا بازگشت‌پذیر کارکرد قلب پس از یک تجربه عاطفی شدید- تقریبا همیشه در زنان سالمندتر رخ می‌دهد.
مدت‌ها بود که خشم و پرخاشگری را از عوامل خطرساز بیماری قلبی در مردان می‌دانستند، اما این نتیجه‌گیری احتمالا به این دلیل بوده است که در اغلب بررسی‌ها درباره بیماری قلبی زنان حذف می‌شده‌اند و بالاخره کاملا ثابت شده است که مردان نسبت به زنان – به‌خصوص پس از بازنشستگی با احتمال بیشتری در معرض فقدان حمایت اجتماعی هستند.
التهاب:
اکنون می‌دانیم که التهاب مزمن زمینه را برای رسوب پلاک چربی در شریان‌ها (تصلب شرایین) فراهم می‌کند. زنان بسیار بیشتر به عوارضی مبتلا هستند که اغلب به التهاب مداوم و خفیف می‌انجامد. برای مثال، لوپوس خطر حمله قلبی و سکته مغزی را بیش از دو برابر می‌کند.
این تفاوت‌ها حتی در کاهش خطر بیماری‌های قلبی هم دیده می‌شوند
مردان و زنانی که می‌خواهند زندگی سالمی از لحاظ قلبی داشته باشند، می‌توانند برنامه غذایی و ورزشی مشابهی داشته باشند.
اما در مورد درمان با آسپیرین برای کاهش خطر حمله قلبی تفاوت‌هایی میان زنان ومردان وجود دارد. در مردان مصرف روزانه یک عدد آسپیرین بچه باید ۱۰ سال پیشتر از زنان آغاز شود.
در مردان در معرض خطر حمله قلبی توصیه می‌شود که روزانه یک آسپیرین بچه از ۴۵ سالگی به بعد مصرف شود، اما در مود زنان این زمان از ۵۵ سالگی شروع می‌شود.
هم در مردان و هم در زنان اثرات محافظتی آسپیرین باید در مقابل خطرات گوارشی آن (افزایش احتمال خون‌ریزی) سنجیده شود.
گردآوری: گروه سلامت پرداد
منبع : 