برای رفع سر درد چه باید کرد؟

آکاایران: سردرد یکی از مشکلات رایجی است که بر تمام زندگی افراد تاثیر می گذارد. سردرد به سه دسته اصلی تقسیم می شود: سردرد میگرنی، سردرد فشاری و خوشه ای. دلایل زیادی برای سردرد وجود دارد مانند تغییرات فیزیولوژیکی سرد، انقباض رگ های خونی، فعالیت غیر طبیعی اعصاب، دلایل ژنتیکی، سیگار کشیدن شدید، مایعات زیاد، کم شدن آب بدن، بیش از حد خوابیدن، مصرف بیش از حد مسکن، درد چشم، درد گردن و .... در این مقاله سعی شده است که مروری جامع بر سردرد داشته باشیم:

دلیل سردرد چیست؟

تشخیص سردرد چگونه است؟

درمان سردرد 

تسکین سردرد و مراقبت از خود

سایر درمان های  جایگزین در سردرد 

روش های خانگی درمان سردرد

---

سردرد

سردرد یکی از رایج ترین مشکلات پزشکی است که اکثر مردم را در زندگی آن را تجربه می کنند. سردرد بر هر کسی فاقد در نظر گرفتن سن، نژاد و جنسیت تاثیر می گذارد. سردرد می تواند نشانه ای از استرس یا ناراحتی های احساسی باشد، یا می تواند ناشی از یک اختلال پزشکی مانند میگرن یا فشار خون بالا، اضطراب یا افسردگی باشد. سردرد می تواند به مشکلات دیگر منجر شود. برای مثال افراد مبتلا به سردردهای مزمن نمی توانند به طور منظم در محل کار یا مدرسه شرکت کنند.

دلیل سردرد چیست؟

سردرد می تواند در هر قسمت از سر، در هر دو طرف سر یا در یک مکان اتفاق بیفتد. سردرد می تواند در سراسر سر از یک نقطه مرکزی عبور کند یا کیفیتی مشابه آن داشته باشد. سردرد می تواند تیز، خفیف یا کسل کننده باشند. سردرد می تواند از کمتر از یک ساعت تا چند روز طول بکشد.

سردرد اولیه

- سردردهای اولیه بیماریهای مستقل هستند که به طور مستقیم توسط ساختارهای بیش فعالی و یا مشکلات ساختاری در سر، که حساس به درد هستند، ایجاد می شود.

- این شامل عروق خونی، عضلات و اعصاب سر و گردن است. آنها همچنین ممکن است از تغییرات فعالیت شیمیایی در مغز ناشی شود.

- سردرد عمومی مشترک شامل میگرن، سردرد خوشه ای و سردرد تنشی است.

سردرد ثانویه

سردرد ثانویه علائمی است که وقتی وضعیت دیگری باعث تحریک اعصاب حساس به درد سر می شود، اتفاق می افتد. به عبارت دیگر علائم سردرد را می توان به علت دیگری نسبت داد. طیف گسترده ای از عوامل مختلف می تواند باعث سردرد ثانویه شود. از جمله:

• سردرد ناشی از الکل
• تومور مغزی
• لخته شدن خون
• خونریزی در داخل یا اطراف مغز
• "انجماد مغز"، یا سردرد بستنی
• مسمومیت با مونوکسید کربن
• ضربه مغزی
• کم آبی
• گلوکوم
• دندان قروچه در شب
• آنفلوآنزا
• استفاده بیش از حد از داروها
• حملات هراس
• سکته مغزی

از آنجایی که سردرد می تواند نشانه ای از یک بیماری جدی باشد، اگر به صورت منظم یا پایدار بود به پزشک مراجعه کنید. به عنوان مثال، اگر یک سردرد دردناک باشد و باعث اختلال، بدتر شدن یا ناتوانی در اثر مصرف دارو یا همراه با علائم دیگر باشد مانند سرگیجه، تب، تغییرات حساسیتی و سفتی گردن، باید فورا با پزشک تماس بگیرید .

انواع سردرد را بشناسید

علائم سردرد به نوع آن وابسته است.

سردرد تنشی

سردرد تنشی شایع ترین نوع سردرد اولیه است. چنین سردرد به طور معمول به آرامی و به تدریج در اواسط روز شروع می شود. شخص احساس می کند:

• یک نوار تنگ در اطراف سر او پیچیده شده است
• یک درد دائمی و خسته کننده در هر دو طرف سر وجود دارد
• دردی که به گردن ختم می شود و یا از گردن شروع می شود

سردرد تنشی می تواند به صورت اپیزودیک یا مزمن باشد. حملات اپیزود معمولا چند ساعت طول می کشد، اما می تواند چندین روز طول بکشد. سردرد مزمن به مدت حداقل 15 بار یا بیشتر در ماه به مدت حداقل 3 ماه رخ می دهد.

سردرد میگرنی

سردرد میگرنی ممکن است باعث درد پالس، درد خفیف معمولا فقط در یک طرف سر شود. درد ممکن است همراه با موارد زیر باشد:

• تاری دید
• سرگیجه( این مقاله را بخوانید: درمان خانگی سرگیجه و تهوع: 10 روش)
• حالت تهوع
• اختلالات حسی 

میگرن دومین سردرد شایع اولیه است و می تواند تاثیر قابل توجهی بر زندگی فرد داشته باشد. میگرن می تواند از چند ساعت تا 2 تا 3 روز طول بکشد. این مقاله را بخوانید( علت و علائم میگرن)

سردرد برگشتی

این سردرد در اثر مصرف بیش از حد داروها ناشی می شود. این سردرد شایع ترین علت سردرد ثانویه هستند. آنها معمولا در اوایل روز شروع میشوند و در طول روز ادامه دارند. آنها ممکن است با داروهای درد بهبود داده شود، اما هنگامی که اثرات آن از بین می رود، بدتر می شود. سردرد، همراه با موارد زیر است:

• گردن درد
•  بی قرار بودن
• احساس تراوش بینی
• کاهش کیفیت خواب

سردرد برگشتی می تواند موجب ایجاد علائمی شود و درد در روزهای مختلف به شکلی متفاوت باشد.

سردرد خوشه ای

سردرد خوشه ای معمولا بین 15 دقیقه تا 3 ساعت طول می کشد و یک بار در روز تا هشت بار در طول یک هفته تا چند ماه اتفاق می افتند. در بین خوشه ها علائم سردرد موجود نیست و این دوره سردرد می تواند تا ماه ها ادامه داشته باشد. درد ناشی از سردرد خوشه ای به صورت زیر است:

• یک طرفه
• شدید
•  اغلب تیز یا سوزان 
• معمولا در یک چشم یا در اطراف آن اتفاق می افتد

ناحیه آسیب دیده ممکن است قرمز و متورم شود، پلک ممکن است بیفتد و بینی ممکن است دچار گرفتگی و آبریزش شود.

سردرد تاندونگ

این سردرد ناگهانی و شدید است و اغلب به عنوان "بدترین سردرد زندگی من" توصیف می شود. این سردرد حداکثر کمتر از یک دقیقه و بیشتر از 5 دقیقه طول می کشد.

سردرد تندرک اغلب تهدید کننده زندگی می باشد و مشکلاتی، مانند خونریزی داخل مغزی، ترومبوز وریدی مغزی، آنوریسم های شکسته یا باز شکسته، سندرم واژینال مجدد مغز، مننژیت و آپنه ی هیپوفیز ایجاد می کند. بنابراین، افرادی که این سردرد های ناگهانی و شدید را تجربه می کنند باید فورا به پزشک مراجعه کنند.

تشخیص سردرد چگونه است؟

پزشک معمولا قادر به تشخیص نوع خاصی از سردرد از طریق شرح وضعیت، نوع درد، زمان بندی و الگوی حملات است. اگر ماهیت سردرد به نظر پیچیده باشد، ممکن است آزمایشات برای از بین بردن علل جدی تر انجام شود.
تستها شامل موارد زیر است:

• آزمایش خون
• اشعه ایکس
• اسکن مغز، مانند CT و MRI

درمان سردرد 

- شایع ترین روش درمان سردردها، استراحت و تسکین درد است. داروهای ضد درد معمولا درمورد داروهای ضد افسردگی در دسترس هستند یا پزشکان می توانند داروهای پیشگیرانه مانند داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، داروهای گیرنده سروتونین، داروهای ضد صرع و بتا بلوکرها تجویز کنند.

- به توصیه های دکتر توجه کنید زیرا مصرف بیش از حد داروهای کاهش درد می تواند منجر به سردرد شدید شود. درمان سردرد برگشتی شامل کاهش یا توقف داروهای تسکین درد است. در موارد شدید، برای بهبود کامل چند روز در بیمارستان بستری می شوید.

تسکین سردرد و مراقبت از خود

تعدادی از مراحل را می توان برای کاهش خطر ابتلا به سردرد و کاهش درد انجام داد:

• یک پگ گرم یا یخ را بر روی سر و گردن خود قرار دهید، اما از دمای خیلی زیاد یا خیلی کم جلوگیری کنید.
• در صورت امکان از عوامل استرس زا اجتناب کنید و راهبردهای مقابله با استرس را بیاموزید.
• غذاهای منظم بخورید، مراقب باشید که قند خون پایداری داشته باشید.

دوش داغ می تواند کمک کند، اگرچه در یک حالت نادر آب گرم ممکن است باعث سردرد شود. ورزش منظم و استراحت کافی و خواب منظم موجب سلامت و کاهش استرس می شود.

سایر درمان های  جایگزین در سردرد 

چندین فرم جایگزین برای درمان سردرد در دسترس است، اما قبل از انجام هرگونه تغییر عمده یا شروع هرگونه روش درمان جایگزین با پزشک مشورت کنید. روش های جایگزین عبارتند از:

•  طب سوزنی
• رفتار شناختی
• محصولات بهداشتی گیاهی و تغذیه ای
• هیپنوتیزم
• مراقبه 
• و درمان های خانگی

تحقیقاتی برای تایید اینکه تمام این روش ها کار نکرده است، ارائه نشده است. گاهی سردرد ممکن است از کمبود یک ماده مغذی خاص، به ویژه منیزیم و بعضی از ویتامینهای B، ناشی شود. کمبود مواد مغذی می تواند به علت رژیم با کیفیت پایین، مسائل مربوط به نارسایی احتقانی یا سایر شرایط پزشکی باشد.

روش های خانگی درمان سردرد

معمولا برای رفع سردرد از مسکن های فاقد نسخه استفاده می شود. اما روش های طبیعی نیز برای رفع سریع سردرد وجود دارد.
به عنوان مثال کم آب شدن بدن یکی از دلایل اصلی سردرد است. در برخی موارد، مصرف یک لیوان آب سرد به درمان سردرد کمک می کند. نوشیدن هشت لیوان آب در روز روشی مناسب برای جلوگیری از کم آب شدن بدن است.
در کنار آب مواد طبیعی دیگری نیز وجود دارند که به درمان سردرد می پردازند.

زنجبیل:

زنجبیل باعث کاهش التهاب رگ های خونی سر و کاهش سردرد می شود.

• مقدار مساوی آب زنجبیل را با آب لیمو مخلوط کنید و روزانه یک یا دو بار بخورید.
• روش دیگر تهیه خمیری با استفاده از یک قاشق چایخوری پودر زنجبیل خشک و دو قاشق غذاخوری آب و قرار دادن آن بر روی پیشانی است. 
• همچنین می توانید پودر زنجبیل یا زنجبیل خام را بجوشانید و بخار آن را استنشاق کنید.
• جویدن آبنبات زنجبیل نیز کمک می کند.

آب نعناع:

منتول ترکیب اصلی نعناع می باشد که باعث کاهش سردرد می شود.

• آب یک مشت برگ نعناع را بگیرید و بر روی پیشانی بمالید تا سردرد را کاهش دهد.
• همچنین می توانید چای کیسه ای نعناع را بر روی پیشانی قرار دهید. علاوه بر آب نعناع می توانید از آب گشنیز نیز برای درمان سردرد استفاده کنید.

روغن نعناع:

نعناع حاوی منتول است و باعث باز شدن رگ های خونی که سردرد را ایجاد کرده اند، می شود. همچنین تاثیر آرامش دهنده نیز دارد.

• سه قطره روغن نعناع را در یک قاشق غذاخوری روغن بادام، روغن زیتون یا آب مخلوط کنید. 
• پیشانی را با این ترکیب ماساژ دهید. یا برگ نعناع تازه را بر روی پیشانی قرار دهید.
• همچنین می توانید چند قطره روغن را به آب در حال جوش بیفزایید و بخار آن را استنشاق کنید.

ریحان:

ریحان به عنوان یک ماده شل کننده عضلات استفاده می شود بنابراین سردردهای ناشی از گرفتگی عضلات را برطرف می کند. به علاوه خواص آرامش دهندگی نیز دارد.

• سه یا چهار برگ ریحان تازه را در یک لیوان آب در حال جوش بریزید و بگذارید چند دقیقه بماند. سپس به آن عسل بیفزایید و آن را کم کم بخورید.
• همچنین می توانید یک قاشق غذاخوری برگ ریحان یا چند قطره روغن ریحان را در یک قابلمه آب جوش بریزید و بگذارید بخار ایجاد شود سپس بخار آن را استنشاق کنید.
• همچنین می توانید چند برگ ریحان تازه را بجوید یا روغن ریحان را بر روی پیشانی ماساژ دهید.

روغن اسطوخودوس:

استنشاق این روغن به کاهش سردرد ناشی از فشار کمک می کند. مطالعات نشان می دهد این ماده علائم میگرن را نیز کاهش می دهد.

• چند قطره روغن اسطوخودوس را بر روی دستمال کاغذی قرار دهید و استنشاق کنید. همچنین می توانید دو قطره روغن اسطوخودوس را به دو فنجان آب جوش بیفزایید و بخار آن را استنشاق کنید.
• روش دیگر مخلوط کردن دو یا سه قطره روغن اسطوخودوس در یک قاشق غذاخوری روغن حامل مانند روغن زیتون یا بادام می باشد. سپس مخلوط را بر روی پیشانی بمالید و ماساژ دهید.

نکته: روغن اسطوخودوس را به صورت خوراکی مصرف نکنید.

پک یخ:

یخ باعث کاهش التهاب ناشی از سر درد می شود. بعلاوه باعث می شود درد بی حس شود.

• استفاده از پک یخ بر روی پشت گردن باعث آرام شدن سر درد ناشی از میگرن می شود.
• همچنین می توانید یک پارچه را داخل آب یخ بگذارید و پنج دقیق بگذارید روی سرتان بماند. این کار را چند بار تکرار کنید.
• همچنین می توانید یک کیسه سبزی فریز شده را به عنوان پک یخ استفاده کنید. پس از نیم ساعت سر درد شما بهتر می شود.

رزماری:

اسید رزماری در روغن رزماری خواص ضد التهاب و آرام کننده دارد و سر درد را درمان می کند.

• پیشانی را با چند قطره روغن رزماری همراه با یک قاشق غذاخوری روغن حامل ماساژ دهید.
• همچنین می توانید با استفاده از یک قاشق چایخوری برگ رزماری و یک قاشق چایخوری برگ مریم گلی، چای گیاهی تهیه کنید. مخلوط را بپوشانید و بگذارید ده دقیقه بگذرد. سپس بگذارید چای داخل اتاق سرد شود سپس بنوشید. می توانید این چای گیاهی را سه بار در روز مصرف کنید. اگر یکی از این دو گیاه را نداشتید با یکی از آن ها نیز می توانید چای را تهیه کنید.

نکته: روغن رزماری برای فشار خون بالا و صرع مناسب نیست.

گل میخک:

گل میخک به خاطر خواص سردکنندگی و مسکن بودن سر درد ناشی از فشار را از بین می برد.

• مقداری گل میخک را ریز کنید و در دستمالی تمیز بریزید. بوی آن را استنشاق کنید تا سردردتان بهتر شود.
• روش دیگر مخلوط کردن دو قطره روغن گل میخک و یک قاشق غذاخوری روغن حامل و ماساژ دادن آن بر روی پیشانی می باشد.
• همچنین می توانید دو قاشق چایخوری روغن نارگیل را با یک قاشق چایخوری نمک دریایی و دو قطره روغن گل میخک مخلوط کرده و بر روی پیشانی بمالید.

سرکه سیب:

سیب و سرکه سیب مقدار اسید و باز را در بدن متعادل می کند و سر درد را کاهش می دهد.

• می توانید یک سیب را با نمک بخورید.
• همچنین می توانید دو قاشق چایخوری سرکه سیب را در یک لیوان آب بریزید و بخورید.

طب فشاری:

طب فشاری برای برطرف کردن سر درد موثر است. 

• فاصله بین انگشت اشاره و شست (در بالاترین نقطه عضله بین انگشت اشاره و شست) را ماساژ دهید. این کار را یک تا دو دقیقه ادامه دهید و برای دست دیگر نیز انجام دهید.

نکته: این نقطه را در طول بارداری فشار ندهید.

- دفعه بعدی که سر درد شدید از این روش های استفاده کنید. البته در صورت سر درد شدید به پزشک مراجعه کنید.
- سر درد همراه با علائمی مانند از دست دادن تعادل، گرفتگی گردن، بی حسی، از دست دادن هوشیاری و مشکلات گفتاری را جدی بگیرید.