آکاایران: عوامل خطر متفاوتی وجود دارد که می تواند احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش دهد. زنان بدون هیچ یک از این عوامل خطر بندرت به سرطان دهانه رحم مبتلا می شوند. اگرچه عوامل خطر سرطان دهانه رحم می تواند شانس ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش دهد، اما بسیاری از زنانی که این عوامل خطر را دارند به این بیماری مبتلا نمی شوند. وقتی به عوامل خطر سرطان دهانه رحم فکر می کنید، تمرکز بر روی عواملی است که می توانید آن ها را تغییر دهید یا از آن ها اجتناب کنید (مانند سیگار کشیدن یا عفونت ویروس پاپیلومای انسانی). سرطان دهانه رحم زمانی پیش می‌آید که سلول‌های دهانه رحم حالت غیرعادی پیدا می‌کنند و سریعاً تکثیر می‌شوند. دهانه رحم بخشی از بدن بانوان است که بین واژن و رحم قرار می‌گیرد. عدم تشخیص یا درمان به موقع این سرطان قطعاً زندگی شخص را تهدید خواهد کرد.
تقریباً تمامی انواع سرطان‌های دهانه رحم، توسط ویروسی به اسم ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) رخ می‌دهند. پزشک وضعیت ویروس HPV (ویروس پاپیلومای انسانی) و سلول‌های سرطانی نشده (سلول‌های پیش سرطانی) را تحت نظر می‌گیرد. او درمان‌هایی را پیشنهاد میدهد که مانع از وقوع سرطان می‌شوند.
نشانه‌های سرطان دهانه رحم کدام‌اند؟
سرطان دهانه رحم و بیماری ناشی از ویروس HPV معمولاً علایم آشکاری را بروز نمی‌دهد، مگر اینکه سرطان به مراحل پیشرفته رسیده باشد. همچنین ممکن است زنان فکر کنند که این مشکلات، تحت تاثیر عوامل دیگری همچون چرخه قاعدگی، عفونت قارچی یا عفونت مجاری ادراری ظاهر شده اند.
از جمله علایم سرطان دهانه رحم می‌توان به چنین مواردی اشاره کرد:
تمامی زنان باید با رعایت دستورالعمل‌های ملی، به صورت منظم تحت غربالگری سرطان دهانه رحم قرار بگیرند. علاوه بر این، در صورت روبه‌رو شدن با نشانه‌های فوق، حتماً با پزشک‌تان راجع به غربالگری سرطان دهانه رحم صحبت کنید.
علل ابتلا به سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم هنگامی شروع میشود که تغییراتی (موتاسیون) در DNA سلول‌های دهانه رحم ایجاد شود. DNA سلول، حامل دستورالعمل‌هایی است که به سلول نشان میدهد چه کارهایی را باید انجام دهد.
سلول‌های سالم با سرعتی مشخص رشد و تکثیر می‌یابند و طبیعتا در یک دوره زمانی خاص می‌میرند، اما سلول‌های موتاسیون‌یافته به‌طور غیرقابل کنترلی رشد کرده و تکثیر می‌یابند و اصولا نمی‌میرند. تجمع سلول‌هایی که به سرعت رشد می‌کنند و نمی‌میرند، توده‌ای را ایجاد می‌کنند که به آن «تومور» گفته میشود. سلول‌های سرطانی می‌توانند به بافت‌های مجاور هجوم برده و یا از توده اصلی جدا شده و به هرجایی از بدن منتقل شوند (متاستاز).
مشخص نیست چه چیز باعث سرطان دهانه رحم میشود، ولی یقینا ویروس پاپیلومای انسانی در آن نقش دارد. ویروس پاپیلومای انسانی بسیار شایع است، ولی اغلب افرادی که به آن مبتلا می‌شوند، هرگز به سرطان دچار نمی‌شوند. این بدین معناست که عواملی مانند محیط و نوع زندگی افراد در اینکه یک نفر مبتلا به سرطان شود، موثر است.
ویروس پاپیلومای انسانی چیست؟
ویروس پاپیلومای انسانی، در اکثر موارد منجر به ایجاد سرطان دهانه رحم و زگیل‌های تناسلی میشود. ویروس HPV از طریق رابطه جنسی منتقل میشود. ویروس پاپیلومای انسانی (ویروس HPV) از طریق رابطه جنسی مقعدی، دهانی و واژنی منتقل میشود. مطابق گزارش کارگروه ملی مقابله با سرطان دهانه رحم، ۹۹% سرطان‌های دهانه رحم، تحت تاثیر ویروس پاپیلومای انسانی (ویروس HPV) ایجاد می‌شوند.
بیش از ۲۰۰ نوع ویروس HPV (ویروس پاپیلومای انسانی) وجود دارند که البته همه آن‌ها منجر به ایجاد سرطان دهانه رحم نمی‌شوند. پزشکان HPV را به دو نوع تقسیم می‌کنند.
HPVهای نوع‌های ۶ و ۱۱، منجر به ایجاد زگیل‌های تناسلی می‌شوند. این HPVها سرطان‌زا نیستند و سطح خطرناکی‌شان در حد پایینی قرار دارد.
HPVهای نوع‌های ۱۶ و ۱۸، سطح خطر بسیار بالایی دارند. مطابق گزارش موسسه ملی سرطان آن‌ها زمینه ساز بسیاری از سرطان‌های ناشی از HPV، از جمله سرطان دهانه رحم هستند.
این HPV ها، انواع دیگری از سرطان‌ها را نیز ایجاد می‌کنند:
سرطان مقعد
سرطان حنجره، که در گلو رخ میدهد
سرطان واژن
سرطان آلت تناسلی زنانه
عفونت‌های HPV، متداول‌ترین انواع عفونت‌های منتقل شده از راه جنسی (STI)، در کشور آمریکا هستند. اکثر زنان حامل ویروس HPV، به سرطان دهانه رحم مبتلا نمی‌شوند. ویروس HPV معمولاً طی تقریباً دو سال، بدون هیچ‌گونه درمانی از بین میرود. این در حالیست که برخی افراد، حتی پس از سپری شدن دوره طولانی از ورود ویروس پاپیلومای انسانی، همچنان به ویروس HPV آلوده خواهند بود.
بیماری ویروس HPV و سرطان دهانه رحمی که عمر کوتاهی دارد، همواره با یک سری نشانه‌ها همراه نمی‌شوند. این در حالی است که پزشک در چکاپ سالیانه با استفاده از آزمایش پاپ اسمیر، وجود هرگونه سلول غیرعادی در دهانه رحم را تشخیص میدهد. همچنین می‌توان در طول انجام این آزمایش از وضعیت ابتلا به ویروس HPV مطلع شد.
سرطان دهانه رحم چگونه تشخیص داده میشود؟
انجام درمان مناسب مبتنی بر تشخیص شدت پیشرفت سرطان است. پزشک متخصص با یکی از روش های زیر بیمار را مورد آزمایش قرار میدهد:
- پاپ اسمیر (آزمایش پاپ اسمیر): یکی از بهترین روش های تشخیص سرطان دهانه رحم پاپ اسمیر است. هر چند این آزمایش به عنوان یک روش تشخیصی برای انواع خاصی از عفونت های ویروسی نیز به کار میرود. برای انجام این آزمایش سلول های دهانه رحم به آرامی جهت بررسی سلول های سرطانی، غیر سرطانی و HPV (پاپیلوم انسانی) برداشته میشود.
- معاینه دهانه رحم: پزشک با استفاده از کولپوسکوپ دهانه رحم را بررسی معاینه میکند. کولپوسکوپ برای پزشک امکان دید بهتر از نواحلی داخل واژن را فراهم میکند. بسیاری از ضایعات پیش سرطانی از طریق معاینه قابل تشخیص هستند. کولپوسکوپ از روش‌های بدون خطر و عوارض است.
- بیوپسی (برداشتن نمونه بافتی): در این روش قسمتی از بافت دهانه رحم برای جستجوی سلول های سرطانی جدا میشود. بیوپسی ممکن است با بی حسی موضعی در مطب پزشک انجام شود. برداشتن نمونه بافتی ممکن است منجر به کمی خونریزی و ترشح شود که طبیعی است و جای نگرانی نیست. لازم به ذکر است بیوپسی تنها روش تشخیص قطعی کانسر در ناحیه رحم است.
چشم‌انداز پیش رو برای درمان سرطان دهانه رحم چیست؟
سرطان دهانه رحم، یکی از سرطان‌هایی است که قدرت درمان‌پذیری بالایی دارد. شرط لازم برای درمان این سرطان این است که به موقع و در مراحل آغازین شناسایی بشود. مطابق گزارش انجمن سرطان آمریکا، هرچقدر میزان غربالگری با آزمایش‌های پاپ اسمیر در حد بالاتری باشد، مرگ و میر ناشی از سرطان دهانه رحم کمتر خواهد بود.
انجام منظم آزمایش‌های پاپ اسمیر، برای تشخیص سلول‌های در معرض خطر سرطانی شدن یکی از مهم‌ترین و موثرترین روش‌های پیشگیری محسوب میشود. زدن واکسن HPV و انجام منظم غربالگری‌ها بر مبنای آزمایش پاپ اسمیر به شما کمک کرده تا ریسک سرطان دهانه رحم را کاهش دهید.
چگونه از عفونت HPV و سرطان دهانه رحم پیشگیری کنیم؟
هرچقدر احتمال ابتلا به HPV کمتر باشد، ریسک سرطان دهانه رحم نیز کمتر میشود. اگر در بازه سنی ۹ الی ۴۵ سال قرار گرفته‌اید میتوانید واکسن HPV را دریافت کنید.
علی‌رغم اینکه انواع مختلفی از واکسن HPV در بازار وجود دارند، اما همه آن‌ها در برابر گونه‌های ۱۶ و ۱۸ ویروس HPV از افراد حفاظت می‌کنند. این گونه‌ها بیشترین قدرت سرطان‌زایی را در اختیار دارند. برخی واکسن‌ها در برابر انواع بیشتری از HPV، ایمنی ایجاد می‌کنند. حالت ایده‌آل این است که قبل از ورود به فعالیت‌های جنسی این واکسن را دریافت نمایید.
سایر روش‌های پیشگیری از سرطان دهانه رحم عبارت‌اند از:
انجام منظم تست‌های پاپ اسمیر با توجه به سن و شرایط پزشکی. درباره تعداد دفعات توصیه شده برای انجام آزمایش پاپ اسمیر مشورت کنید.
در هنگام رابطه جنسی از روش‌های بازدارنده (ایجاد مانع) استفاده کنید. کاندوم‌ها و پوشش‌دهنده دندان از جمله این وسایل محسوب می‌شوند.
سیگار نکشید، افراد سیگاری شدیداً در معرض خطر سرطان دهانه رحم قرار دارند.