آدم | خاک | بهار کودکان است

خاک ، بهار کودکان است

ساختن این شکل‏ها باعث می‏شود که کودکان به تدریج صورت‏های پیچیده‏تری درست کنند، مثلاً کاسه، بشقاب، لیوان، قابلمه، کوزه و ... می‏سازند و به آن شکل می‏دهند، یا اینکه چند تکه می‏کنند و آن را به شکل آدم یا حیوان در می‏آورند و برای آن سر، دست و پا می‏سازند، سپس به سمت کارهای سفالگری و کوزه‏گری خواهند رفت در مقالات بعد به بررسی فواید گل بازی خواهیم پرداخت

در میان فعالیت‏های روانی و بدنی کودکان، بازی اهمیت فراوانی دارد و یکی از نیازهای مهم کودکان به حساب می‏آید. اسباب‏بازی، ابزار کودکان جهت بازی است و اسباب‏بازی ، جزء جدا نشدنی زندگی کودکان است.

می‏توان از اسباب‏بازی به عنوان وسیله‏ای برای یاد دادن مفاهیم مختلفی مانند رنگ، تعداد، شکل، اندازه، جنس و حجم استفاده کرد و سبب افزایش گنجینه ی واژه‏ها در ذهن کودک شد.

 کودکان از طریق اسباب‏بازی می‏توانند تمایلات ناپسند خود را آشکار نموده و تخلیه ی روانی شوند.

 در بین بازی‏ها، بازی‏های طبیعی (آب‏بازی، گِل‏بازی و شن‏بازی) از بهترین، اساسی‏ترین و لذت‏بخش‏ترین فعالیت‏ها برای کودکان به شمار می‏روند. این بازی‏ها جذبه ی سحرآمیزی برای بچه‏ها دارند

بچه‏ها ساعت‏ها وقت‏شان را صرف این نوع بازی‏ها می‏کنند ، بدون اینکه از بازی کردن خسته شوند. بازی‏های طبیعی باعث تسکین عصبانیت‏های کودک شده، از طریق این بازی‏ها از ناراحتی‏ها، فشارها و تنش‏ها رهایی یافته و آرامش پیدا می‏کند.

 چون کودکان این بازی‏ها را بیشتر دوست دارند ، از راه این بازی‏ها مطالب و مفاهیم زیادی را می‏آموزند که موجبات رشد مهارت‏ها و توانایی‏های مختلف آنها را فراهم می‏کند؛ از جمله رشد خلاقیت، پرورش حواس پنجگانه، افزایش خزانه ی لغات، رشد و کنترل اعصاب و عضلات و ... .

والدین با انتخاب این گونه اسباب‏بازی‏ها، روح و روان کودک را تلطیف کرده و رشد می‏بخشند. این وسایل طبیعی مطابق با میل و طبیعت کودک می‏باشند که به راحتی در همه جا و با قیمت ارزان می‏توان تهیه کرد. بازی‏های طبیعی از اهمیت خاصی بخوردار است. در این راستا روایت شده است:
«پیامبر اکرم(ص) بر کودکانی عبور کرد که مشغول خاک‏بازی بودند. بعضی از اصحاب، آنان را از بازی نهی کردند. پیامبر فرمود: بگذارید بازی کنند، خاک بهار کودکان است.»(1)

گِل‏بازی

در میان اسباب‏بازی‏های کودکان هیچ وسیله‏ای به اندازه ی گِل و هیچ کاری به اندازه گِل‏بازی برای کودکان سرگرم‏کننده و لذت‏بخش نیست.

گِل‏بازی یکی از نیازهای بنیادی و اساسی کودک است. به رغم اینکه والدین به دلیل کثیف شدن لباس‏ها، محدودیت‏هایی برای این بازی ایجاد می‏کنند ، ولی کودکان به محض اینکه به خاک و گِل برسند ، همانند ماهی که بیرون از آب بوده به محض رسیدن به آن زنده شده و شروع به تحرک و فعالیت می‏کند

کودکان از گِل‏بازی لذت فراوانی می‏برند و از نظر روحی و روانی ارضا می‏شوند و با قوه ی ابتکار و خلاقیت خویش چیزهای نو می‏سازند و می‏توانند به تصورات و تخیلات خویش ، جامه عمل پوشیده و آن را به شکل مجسم در آورند.

کودکان به هنگام این بازی نتیجه ی اعمال خود را که باعث بالا بردن اعتماد به نفس می‏گردد، مشاهده می‏کنند، فکر می‏کنند، تصمیم می‏گیرند و با به کارگیری قوه تخیل و تصور ، چیزی خلق می‏کنند و با رضایت خاطر در باره آنچه که ساخته‏اند سخن می‏گویند و بر روی آن اسم می‏گذارند.

به همین دلیل امروزه بازی با گِل رُس در آموزش خردسالان از اهمیت خاصی برخوردار است. گِل رس نرم و قابل انعطاف است، با دست‏های کودک به راحتی شکل می‏گیرد، شکل دادن به آن کاملاً در اختیار کودک قرار دارد و هر طوری که خواسته باشد می‏تواند به آن شکل بدهد.

کودکان آن را ورز (مالش) می‏دهند، با مشت بر آن می‏کوبند، آن را می‏غلطانند، پهنش می‏کنند، به شکل نان، کیک، تافتون، توپ و مار در آورده، چنگ می‏زنند، در آن حفره ایجاد می‏کنند، قطعه قطعه می‏کنند و باز می‏توانند همه آنها را روی همدیگر جمع کنند.

گِل به دست‏ها می‏چسبد، کودکان آنها را بر روی بدن‏شان می‏مالند، تماس و مالیدن این مواد به بدن لذت و شادی زیادی را برای کودکان ایجاد می‏کند.

کودکان خردسالی که برای اولین بار گِل رس را با انگشتان چنگ می‏زنند و می‏فشارند، همانند اولین قدم‏هایی است که کودک هنگام راه رفتن برمی‏دارد. در این مرحله برای او گِل‏مالی و چنگ زدن لذت‏بخش‏تر است ، تا ساختن چیزی. آنها معمولاً گِل را می‏فشارند، می‏کشند، پهن می‏کنند و کارهای مشابه دیگر.
اما در مرحله بعدی که کودکان مهارت بیشتری کسب می‏کنند، هنگام بازی با گِل رس می‏توانند گلوله، قطعات دراز به شکل مار و یا نان درست کنند.

ادامه دارد...
منبع: ـ
1- Mayesky mary` creative activities for young children` P.p159`182`183`184`185`186.
نویسندگان : محمدرضا مطهری ـ نیره پارسا