درمان بیش فعالی در کودکان
درمان بیش فعالی در کودکان و کم توجهی در آن ها چگونه است ؟
روش های مناسب برای رفتار با کودکان بیش فعال چیست ؟
علت بیش فعالی در کودکان چیست ؟
چگونه با کودک بیش فعال رفتار کنیم ؟
کم و بیش همه ی خانواده ها به صورت نسبی با کودکان بیش فعال برخورد داشته اند . علائم و علل بیش فعالی در کودکان شامل بی قراری ، بی توجهی ، عدم تمرکز و از این قبیل است که حتما اگرجه در سطح پایین در همان سنین کودکی درمان شود چرا که اگر این رفتار ها یا کودک بماند ممکن است در بزرگسالی خطرساز شود . امروزه برای بیش فعالی کودکان درمان های متعددی را تعریف کرده اند از جمله ی آن ها درمان بیش فعالی در طب سنتی یا درمان دارویی بیش فعالی ، بازی درمانی بیش فعالی ، درمان بیش فعالی با گیاهان دارویی و از این قبیل است .
بسیاری از والدین از رفتار های ناشی از بیش فعالی کودکان در مدرسه و یا در محیط خانه به ستوه آمده اند و نمی دانند که چه عکس العمل درستی باید انجام دهند . در این جا مشاوران هیروو چند راهکار ارائه می دهند :
۱ – الگوی کودکان باشید :
واقعیت این است که از همان دوران ابتدای رشد کودک قدرت تشخیص فرزندتان به حد قابل قبولی می رسد و تمام ارزش های خانوادگی که انتظار دارید و بعضا تقاضای جامعه نیز هست در این سن در فرزندتان شکل میگیرید و از طریق درونی سازی از زیست جهان کودک و یا همان محیط اطراف او به کودک منتقل می شود و شاکله ی رفتاری او را تشکیل می دهد . این نکته بسیار مهم است که اولین بخش و در واقع کانونی ترین این زیست جهان پدر و مادر کودک هستند ؛ بنابراین همواره سعی کنید آن چه را از فرزندتان انتظار دارید ابتدا خود به او نشان دهید .
>> نکته : در هنگام مطالعه این مقاله اگر روی کلمات آبی کلیک کنید میتوانید اطلاعات بیشتری در آن زمینه ببینید <<
۲ – احساس خود را از رفتار کودک به او نشان دهید :
سعی کنید احساسات خود را بیان کنید و رابطه با کودک را قوی تر کنید و آن را به صورت کاملا شفاف و بدون هیچ جانبداری و یا از بالا نگاه کردن با کودکتان در میان بگذارید ؛ به این معنی که نحوه ی واکنش نشان دادن شما به یک مساله ( به عنوان مثال نامطلوب ) باعث نشود کودک شما حس کند که بین شما و او فاصله عاطفی افتاده است .
۳ – تشویق کردن کودک به کارهای خوب و پسندیده :
تشویق کردن و انگیزه دادن به کودک از شاخصه های پاداش مثبت است . هر اندازه که می توانید خلاقیت فرزندتان را افزایش دهید . با تشویق او شادی و انرژی را در او دوچندان کنید . با این نحوه ی رفتار ضمن اینکه کودک را از مسیر کم توجهی دور می کنید موجب یادگیری او نیز می شوید و انرژی مضاعفی برای برخورداری از یک ذهن خلاق به او می بخشید .
۴ – برقراری ارتباط صمیمانه با کودک :
همیشه تلاشتان این باشد که خودتان را هم سطح کودک قرار داده و دنیا را از دریچه ی نگاه او ببینید این کار باعث می شود کودک هیجانات خود را بیشتر با شما در میان بگذارد که در این صورت می توانید انرژی او را همانطور که شما صلاح میدانید و در جهت درست و صحیح هدایت کنید .
۵ – مهارت خوب گوش دادن به حرف های کودک :
سعی کنید به کودک خود وقتی مشخص اختصاص دهید که می تواند ساعتی در طول روز باشد . هنگامی که مخاطب کودک هستید به طور کامل و اصطلاحا با جان و دل در اختیار او باشید . یعنی اینکه اینطور نباشد که ضمن انجام کارهای خانه و یا کارهای شخصی خودتان گاه گاهی نیمه توجهی به او داشته باشید . به او اطمینان بدهید زمانی که با او هستید غیر از بازی و یا مخاطب بودن برای او دغدغه ی دیگری ندارید . این کار حتی میتواند باعث کشف استعداد های کودک از طرف شما شود
۶ – خوش قول باشید :
بکوشید برای پاداش و تشویق کودک به او قول های مسرت بخش بدهید و حواستان باشد ، قولی که به او می دهید حتما عملی کنید ، مثلا در جایی آن را یادداشت کنید و یا در صورت نداشتن شرایط به کسی بسپارید که آن را عملی کند و حتما این را به کودکتان خاطر نشان کنید که چون به تو قول داده بودم به آن عمل کردم .
۷ – بی توجهی به رفتار های تند و فریاد های کودک :
هنگامی که فرزندتان با بی قراری سعی می کند خود را در نقش یک قربانی جای دهد تا به او توجه کنید اتفاقا در این جور مواقع به این بی قراری او بی اعتنایی کرده تا این رفتار برای او به شکل یک قاعده ی همیشگی نشود تا از شما بدین وسیله توجه بگیرد .
۸ – نحوه ی درست دستور دادن به کودک :
بهتر است با زبانی نرم و با کلماتی عاطفی در قالب جملات درخواستیِ مودبانه و بسیار شفاف از کودک تقاضای خود را ( مثلا کمک کردن به شما در زمینه مورد نطرتان ) بخواهید . بدون اینکه فرزندتان فکر کند که اگر آن کار را انجام ندهد تنبیه می شود و هرگز احساس اجبار نداشته باشد.
۹ – تقویت مسئولیت پذیری در کودک :
سعی کنید کار و وظیفه ی مشخصی را در خانه برای کودک تعریف کنید مثلا از او بخواهید که بعد از بازی وسایلش را در جای مخصوص خود قرار دهد یا رختخوابش را مرتب کند تا فکر کند در انجام شدن کاری سهیم بوده است . در واقع مشخص کردن جایگاه کودک در خانواده و این وظیفه ی تعریف شده باعث هدایت میزانی از انرژی کودک بیش فعال به سوی انجام کار مثبتی می شود .
۱۰ – پرهیز از تذکر های مکرر به کودک :
در برخورد با فرزندتان ضمن احترام و رعایت صمیمیت ؛ در برابر رفتار های منفی او قاطع باشید طوری که آن را جدی تلقی کند و مکررا آن را انجام ندهد . این موضوع شکایتی است که اغلب والدین دارند که دائما باید به کودکشان تذکر بدهند . لحاظ کردن پاداش منفی یعنی جریمه کردن و محروم کردن کودک از یک پاداش مثبت می تواند موثر واقع شود .
۱۱ – شوخی کردن با کودک :
سعی کنید با انعطاف پذیری و بکارگیری شمه ای از طنز در رفتارتان با کودک ، ضمن بالا بردن هوش ارتباطی او لحظات شادی بخشی را برای کودک ایجاد کنید . این کار ضمن درمان بیش فعالی در کودکان ، باعث می شود با بودن در کنار والدین از اختلالات دیگر همچون افسردگی در کودکان در امان بماند .
۱۲ – تقویت اعتماد به نفس در کودکان :
یکی از راههای تقویت اعتماد به نفس در کودکان تحسین کردن اوست . برای تقویت اعتماد به نفس کودکتان برایش پاداش های مثبت در نظر بگیرید . از او در مقابل همسالانش و دیگران تمجید کنید . توانایی هایش را بازگو کرده و از ناتوانایی های او ناامید نشوید و آن را ابراز نکنید چرا که ممکن است طرد شدن کودکان بوجود بیاید .
امروزه بسیاری از مادران و پدران از شیطنت بسیار زیاد کودکانشان شکایت دارند. آنها اظهار میدارند که فرزندشان مرتب در حال حرکت و فعالیت است و نوعی حالت بیقراری و ناآرامی در او مشاهده میکنند. برخی از این والدین از فقدان تمرکز حواس و ضعف درسی کودک نیز صحبت میکنند. آنها علت این فعالیت بیش از اندازه را نمیدانند و مرتب فرزندشان را مورد سرزنش قرار میدهند. این کودکان بعضا مورد انتقاد و تنبیه بسیار زیاد قرار میگیرند.
عدهای از پدر و مادرها کنترل خود را از دست میدهند و این کودکان را به شدت کتک میزنند یا آنها را مورد تهدید قرار میدهند. در این نوشتار سعی شده است پدیده بیش فعالی در کودکان توضیح داده و راههای برخورد مناسب با این حالت ارائه شود.اختلال بیشفعالی که در اغلب موارد با نقص توجه همراه است، معمولا در دوران کودکی بروز میکند. کودکان بیش فعال همان گونه که از این عنوان بر می آید بسیار پرتحرکاند و نمیتوانند یکجا آرام باشند.
کودکان بیش فعال در مورد کارها و اشیایی که به طور طبیعی باید در برابر آنها احساس خطر کنند، خطری احساس نمیکنند ، اختلالات سلوک در این کودکان بعضا دیده میشود، مثلا بعضی از آنها رفتارهای پرخاشگرانه دارند و برای آسیب رساندن به دیگران آنان را تهدید میکنند. بعضی دیگر در اعمالی چون سرقت و تقلب به طور کلی کارهایی که تخلف از قوانین و مقررات محسوب میشود، شرکت میکنند. کودکان بیشفعالی که دچار نقص توجه هستند، در تحصیل با مشکل مواجهند.
دامنه توجه در آنها بسیار محدود است و به همین علت نمیتوانند تمرکز لازم را در حین درس خواندن داشته باشند. این کودکان به سرعت حواسشان پرت میشود و به کوچکترین محرک بیرونی واکنش نشان میدهند. در نتیجه عملکرد تحصیلی آنان پایین میآید و در یادگیری دچار مشکل میشوند. از لحاظ اجتماعی، کودکان بیشفعال تاثیر مثبتی بر دیگران نمیگذارند و مرتب مورد انتقاد قرار میگیرند. آنها به دلیل دقت پایین، اغلب دچار اشتباه میشوند و انتقاد دیگران را نسبت به خود برمیانگیزند.
این بچهها به جزئیات مسائل توجهی ندارند. حتی در بازیها نیز با دشواری رو برو میشوند و در ارتباط خود با بچههای دیگر مشکل پیدا میکنند. اغلب از دستورالعملها پیروی نمیکنند و از عهده تکالیف مدرسه و سایر کارها و وظایف بر نمیآیند. آنان از درگیر شدن با تکالیفی که مستلزم تلاش ذهنی مداوم است، میپرهیزند. اغلب، وسایل خود را گم میکنند و دچار فراموشکاریاند. به طور افراطی حرف میزنند و پیش از تمام شدن پرسشها پاسخ میدهند.
منتظر نوبت ماندن برایشان دشوار است و بسیاری اوقات مزاحم کار دیگران میشوند.
با آنها چگونه رفتار کنیم؟
والدین در قدم اول بایستی راجع به تشخیص مطمئن باشند و به فرزندان خود برچسب نادرست نزنند.
انرژی اضافه این کودکان باید از طریق فعالیتهای مثبت، از جمله ورزش کردن، مصرف شود. بهتر است آنها را برای بازی به زمینهای بزرگ برد و اجازه داد که به فعالیتهایی لذتبخشی بپردازند.
والدین به خاطر داشته باشند که این کودکان را به هیچوجه تنبیه نکنند. زیرا رفتارهای انتقامجویانه از آنها سر خواهد زد. بهتر است با آنان مودبانه و با محبت رفتار نمایند البته در برخورد با سایر کودکان نیز داشتن رفتاری مهرآمیز و عاری از خشونت لازم است.
از دادن خوردنیهایی مثل کاکائو و شکلات ، و تغذیه ای که دارای افزودنی و مواد نگهدارنده است، به این کودکان تا حد امکان خودداری نمایند. چون باعث تحریکپذیری آنها میشود.
خواب شبانگاهی این کودکان موضوع مهمی است. آنها باید شبها زودتر به رختخواب بروند. بهتر است والدین برنامه خانواده را به گونهای مناسب تنظیم کنند و به هر طریق ممکن به کودک بفهمانند این یکی از قوانین خانواده اوست که شبها تا دیروقت بیدار نمانند. توصیه میشود کودک از وسایلی چون کامپیوتر و تلویزیون به صورت افراطی استفاده نکند.
موانع حواس پرتی را در اطراف آنان به حداقل برسانند. تا در تمرکز شان کمتر خللی وارد شود.
این نکته را مد نظر داشته باشید که خیلی از اوقات علت اصلی ناآرامی و جنب و جوش زیاد کودک شما بالا بودن بهره هوشی او و عدم ارضاء کنجکاوی ها در محیط است. در این صورت باید به مسئله از نگاهی متفاوت پرداخت.
منبع: بازیاب - سایت تبیان سایت هیرو