کمک به یادگیری و رشد شناختی کودک

 زمانی که فرزندتان توانست احساس خود را بیان کند بدون این که کنترل خود را از دست بدهد، حتماً او را تشویق کنید

کودک در سنین پیش‌دبستانی، بسیار کنجکاو است. وی ممکن است هر روز دهها پرسش را با شما مطرح کند. بکوشید پاسخهایتان، ساده و در حد درک کودک باشد. تشویق کودک به فکر کردن در باره موضوعات مختلف و فرصت دادن به وی برای ابر از نظر خود، می‌‌تواند اعتماد او را به خود بیشتر کند.

هدف، یافتن پاسخ درست نیست بلکه تشویق کودک به اندیشیدن و تفکر است. بنابراین تلاش وی را تحسین کنید و پیشرفتهای او را هر چند کودک تر غیب نمایید.

ب ـ رشد هیجانی
پس از هیجانات اولیه مانند شادی و غم و ترس، با رشد کودک بتدریج دامنه وسیعتری از هیجانات بارز می‌‌شوند. کودک در سنین پیش دبستانی هیجانات پیچیده تری مانند احساس گناه، شرم و خجالت را ابراز می‌‌کند. در این زمان وی مهارت بیشتری در تکلم بدست آورده و برای ابراز احساسات به جای حرکات فیزیکی از کلمات استفاده می‌‌کند. کودک ممکن است در نامگذاری احساسات خود مشکل داشته باشد. به علاوه کودک در این سنین در برخورد با احساسات منفی شدید ممکن است دچار سردرگمی و ترس شده، قادر به کنترل این هیجانات نباشد. بنابراین کودکان برای شناخت درست احساسات و نیز برای کنار آمدن با احساسات منفی و دشوار نیاز به حمایت و یاری والدین دارند.

کمک به رشد هیجانی کودک:
کودکان باید بدانند که هیجاناتشان واقعی و قابل قبول هستند، فقط باید به شیوه‌ای درست ابراز شوند. بنابراین در باره احساسات و هیجانات مختلف با کودک خود صحبت کنید. مثلاً می‌‌توانید تصاویری از مجلات را تهیه کرده و در باره احساسات افراد در موقعیتهای مختلف با وی گفتگو کنید.

برای کودکتان تصاویری از صورتهای ساده با احساسات مختلف بکشید و به او کمک کنید هیجانات هر یک از نامگذاری کرده و برای هر یک داستانی بسازد. در صورتش که کودک احساسات منفی خود را ابراز کند، احساسات کودک را تأیید کنید و برای مواجهه با آن، راه حل‌‌هایی به وی پیشنهاد کنید.

تعیین حد و مرز برای کودک به او کمک می‌‌کند دریابد چه رفتاری قابل قبول و چه رفتاری غیرقابل قبول است. مثلاً می‌‌توانید به او بگویید: «وقتی عصبانی هستی، می‌‌توانی با من حرف بزنی و بگویی عصبانی هستی، اما اجازه نداری کسی را بزنی یا وسایلت را پرت کنی.‍»

به یاد داشته باشید شما الگوی اصلی رفتار کودکتان هستید، بنابراین در باره احساسات خود با کودک صحبت کنید و هیجانات را به صورتی مناسب ابراز کنید. زمانی که فرزندتان توانست احساس خود را بیان کند بدون این که کنترل خود را از دست بدهد، حتماً او را تشویق کنید.

ج ـ رشد اخلاقی
کودک در سنین پیش‌دبستانی، تمایل شدیدی به تأیید شدن توسط والدین دارد. او می‌‌خواهد بچه خوبی باشد تا پدر و مادر به او محبت کنند. بسیاری از رفتارهای کودک در این سنین به فرآیند تکاملی وی مربوط است نه غیراخلاقی بودن شخصیت وی. کودک در این سنین خود محور بوده، کنترل تکانه‌ها برایش دشوار است.

بتدریج با تلاش والدین در تعیین قوانین روشن و ثابت در منزل مانند «خشونت، کتک زدن و گاز گرفتن ممنوع است» کودک به نوعی آگاهی دست می‌‌یابد و مجموعه‌ای از عادتهای درونی در وی شکل می‌‌گیرد که بنیان اخلاقی کودک را می‌‌سازد. شیوه برخورد والدین با رفتارهای کودک و نیز طرز رفتار آنان با دیگران، راهنمای کودک در این فرآیند است. در ابتدا کودک برای جلب رضایت والدین و تأیید آنان از قوانین تبعیت می‌‌کند و سرانجام این قانونها تبدیل به اصول اخلاقی درونی شده و جزیی از شخصیت وی خواهد بود.

کمک به رشد اخلاقی کودک
تعیین مرزها و قوانین رفتاری را به صورتی یکنواخت و پیگیرانه دنبال کنید. اجرای قوانین اصلی باید در مکانهیا دیگر مثلاً در مهمانی یا مکانهای عمومی نیز علاوه بر منزل پیگیری شود. به یاد داشته باشید کودک همراه با آموختن پیروی از قوانین نیاز به شنیدن توضیحاتی در مورد بعضی از قوانین خاص دارد و مثلاً این که چرا کتک زدن دیگران ممنوع است یا این که گفتن کلمات زشت به دیگران چه احساسی در آنها به وجود می‌‌آورد. این گفتگوها بهتر است بدون ارتباط با کار بد کودک صورت گیرد توضیحات در حد فهمو درک کودک بوده و خیلی مفصل و طولانی نباشند. افزون بر استفاده از پیامدهای غایب برای مواردی که قوانتین توسط کودک نادیده گرفته می‌‌شوند حتماً به رفتارهای مطلوب کودک هم توجه و آنها را تشویق نمایید. به خاطر داشته باشید که شما الگوی رفتاری کودکتان هستید بنابراین طوری رفتار کنید که می‌‌خواهید فرزندتان رفتار نماید.

او به کاری که شما انجام می‌‌دهید، بیشتر توجه می‌‌کند تا به آنچه که به وی می‌‌گویید بنابراین اگر دوست دارید فرزندتان به دیگران احترام بگذارد به خود و کودکتان احترام بگذارید.