نی نی سایت: در سی‌سال گذشته، پیشرفت‌های قابل توجهی در کاهش پوسیدگی دندان صورت گرفته است؛ اما هنوز هم پوسیدگی دندان، یکی از مشکلات اصلی و قابل توجه و یکی از شایع‌ترین بیماری‌های عفونی، دوران کودکی است. به نظر می‌رسد هر چقدر افراد از لحاظ اقتصادی محروم‌تر باشند، دندان‌های آنها خراب‌تر و پوسیدگی آنها بیشتر است. بیش از 80 درصد پوسیدگی‌ها در 25 درصد دندان های کودکان دیده می‌شود و بیشتر کودکان (تقریباً 80 درصد) تا سن 17 سالگی دست‌کم یک دندان پر کرده دارند.
پوسیدگی دندان، یک بیماری عفونی و مسری است که دندان با باکتری‌های موجود در اسید پلاک دندانی پوسیده و تخریب می‌شود. پوسیدگی یک فرایند پویاست و یک مشکل همیشگی و ثابت نیست. قبل از اینکه حفره و سوراخ در دندان به وجود می‌آید، می‌توان از آن پیشگیری کرد. اسید لاکتیک تولید شده توسط باکتری‌ها، مواد معدنی فسفات کلسیم مینای دندان را حل می‌کند و آن را از بین می‌برد و از آنجایی که مینای دندان کودکان نازک‌تر از دندان‌های دائمی است. بیشتر از بزرگسالان مستعد پوسیدگی است و دندان‌های کودکان زودتر خراب می‌شود. پوسیدگی در دندان کودکان به طور معمول ابتدا به صورت یک نقطه سفید مشاهده میگردد و اگر والدین متوجه آن نشوند و به دندانپزشک مراجعه نکنند، به تدریج عمیق شده در نهایت کل سطح دندان را دربرمی‌گیرد و دندان را سوراخ می‌کند.
پوسیدگی دندان در کودکی
پوسیدگی های دندانی در دوران کودکی در واقع نوع شدیدی از پوسیدگی است که میتواند حتی در سنین پایین کودکان نوپا و پیش‌دبستانی به وجود بیاید و دندان‌های کودک را از بین ببرد. پوسیدگی زودهنگام دندانها در دوران کودکی را می‌توان با مشاهده نشانه‌های پوسیدگی بر روی دندان‌های کودکان زیر سه سال تشخیص داد. محرومیت اقتصادی یکی از علل اصلی پوسیدگی دندانها است. پوسیدگی دندانها در دوران کودکی نوعی بیماری عفونی است و باکتری استرپتوکوک موتانس عامل اصلی آن می‌باشد. این باکتری نه تنها اسید تولید می‌کند، حتی مقدار آن را در دهان افزایش می‌دهد. وجود قند در دهان، مقدار اسید روی دندانها افزایش می‌دهد. پوسیدگی دندان‌هادر خردسالان و شیرخواران معمولاً از دندان‌های جلو و بالا شروع می‌شود و سپس به دنبال آن دندان‌های عقب درگیر میگردند . نشانه اولیه پوسیدگی‌های زودهنگام دوران کودکی، خطوط سفید رنگی است که روی سطح مینای دندان در امتداد خط لثه به وجود می‌آید و به تدریج این خطوط تغییر رنگ می‌دهند و دندان را سوراخ می‌کنند
علل پوسیدگی و عوامل خطر
مصرف مکرر غذاهای غنی از کربوهیدرات و شیرینی‌ها، PH دهان را پایین آورده و شرایط لازم برای رشد باکتری‌های پوسیدگی زا فراهم میگردد.
تغذیه کودکان با شیشه شیر در طول شب، امکان پوسیدگی دندانها را افزایش می‌دهد؛ زیرا ترشح بزاق دهان در هنگام خواب کاهش می‌یابد و مواد شیرین مدت بیشتری روی دندانها باقی می‌ماند.
هر چقدر دهان کودکان سریع‌تر با باکتری استرپتوکوک موتانس الوده گردد، خطر ابتلا به پوسیدگی دندانها در آینده افزایش می‌یابد.
کودکانی که دندان پوسیده دارند، دندان‌های آنها به نسبت سایر افراد بیشتر در معرض خطر قرار می‌گیرد.
کاهش فلوراید سطح دندانها نیز احتمال پوسیدگی دندانها را افزایش می‌دهد.
مراقبت از دندانها
برای مراقبت صحیح از دندانها باید به طور مرتب آنها را بررسی کنید تا اگر کودک شما در معرض پوسیدگی زودهنگام دندانها قرار دارد، آن را تشخیص دهید. ارزیابی خطر احتمال پوسیدگی دندانها، اولین هدف دندان پزشک از معاینه دندانها است. پس از این مرحله، نوبت به تشخیص، پیگیری و ترمیم می‌رسد. خدمات و روش‌های پیشگیری جهانی، برای تمامی کودکان مناسب نیست، زیرا به خطر پوسیدگی دندانها معمولاً همه‌گیر نبوده و محدود به یک سری اقشار و کودکان خاص است. در واقع این بیماری به سه مؤلفه محیط زیست، ژنتیک و عامل عفونی مربوط می‌شود. هر یک از این مؤلفه‌ها در ایجاد پوسیدگی دندان مؤثر هستند، اما لزوماً داشتن یک مؤلفه به معنی پوسیدگی صددرصد نمی‌باشد. منظور از محیط زیست همان عوامل محیطی شامل مصرف شکر، قرار گرفتن در معرض فلوراید، بهداشت دهان و شرایط اجتماعی و اقتصادی است و منظور از ارث، اختلالات بزاق و یا نوع دندان است که احتمال پوسیدگی را افزایش می‌دهد. باکتری استرپتوکوک موتاس در هر میلی‌لیتر از بزاق 000/500 واحد کلنی را تشکیل می‌دهد. بهترین روش پیش‌بینی پوسیدگی دندان‌های کودک در آینده، بررسی شرایط دهان و دندان او در گذشته است.
نقش رژیم غذایی
نقش رژیم غذایی از پوسیدگی زودرس دندانها بسیار حیاتی است و مصرف سوکروز، یکی از دلایل عمده گسترش پوسیدگی آنها می‌باشد. اغلب کودکانی که از پوسیدگی دندان رنج می‌برند، به طور مکرر نوشیدنی‌های شیرین مصرف کرده‌اند. سوکروز و گلوکز و فروکتوز موجود در آب میوه‌ها به سادگی موجب تشکیل باکتری موتانس می‌شود و میتواند به راحتی مینای دندان را از بین ببرد. فرآورده‌های مصنوعی احتمال پوسیدگی دندان را به مقدار قابل توجهی افزایش می‌دهند.
آزمایش‌های لازم برای پوسیدگی دندانها
تعیین مقدار پوسیدگی دندانها و میکروب‌ها و باکتری‌های دهان، توسط کیت و تجهیزات آزمایشگاهی دندانپزشکی صورت می‌گیرد. در آزمایشگاه مقداری بزاق دهان را گرفته شده توسط فرد اندازه‌گیری و مقدار کلنی باکتری در هر میلی‌لیتر از این بزاق مشخص می‌شود. در روشی دیگر از نوار تست موتانس استفاده میگردد. احتمال ابتلا به پوسیدگی معمولاً با وجود 000/100 باکتری در هر میلی‌لیتر بزاق در نظر گرفته می‌شود. بزاق و ترکیبات آن در سلامت دهان و لثه نیز مفیدند. برای تشخیص مقدار باکتری در دهان کودکان از آنها خواسته می‌شود که یک قطعه پارافین را بجوند و در همین حال زمان اندازه گرفته می‌شود و با جمع‌آوری بزاق کودک در لوله آزمایش علاوه بر تعداد باکتری‌ها، سرعت خروج و ترشح بزاق نیز مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. مقدار ترشح طبیعی بزاق در بزرگسالان در هر دقیقه 1/0 میلی‌لیتر است.
کنترل عفونت باکتریایی
در واقع کنترل باکتری موتانس در دو مرحله انجام می‌شود: کنترل پوسیدگی به وسیله دارو و درمان ضایعات کرم‌خورده و پوسیدگی دندانها . هدف از کنترل پوسیدگی، کاهش تعداد باکتری‌ها در دهان کودک است. کنترل پوسیدگی با کاهش تعداد باکتری‌های فعلی و کاهش احتمال تهاجم باکتری‌های آینده همراه است که به این ترتیب هزینه‌های درمان کاهش می‌یابد. این امر موجب می‌شود که دارو درمانی مؤثرتر واقع شود و ترمیم دندان نتیجه‌بخش باشد. در روش دارویی، با ترکیبی از فلوراید و کلرهگزیدین، استرپتوکوک موتانس را کاهش می‌دهند. فلوراید را می‌توان به تنهایی و یا در ترکیب با یک عامل ضدمیکروبی دیگر استفاده کرد .
استفاده از فلوراید میتواند تا 38درصد از پوسیدگی دندانها جلوگیری می‌کند. برای جلوگیری از تهاجم باکتری‌ها باید سه بار در طول 10 روز از فلوراید استفاده شود و در سال اول هر سه ماه یکبار این کار ادامه یابد. NHS اعلام کرده است که تنها داروهای مؤثر بر روی پوسیدگی دندان، فلوراید و کلرهگزیدین گلوکانت هستند که خاصیت ضدمیکروبی دارند. کلر هگزیدین که به صورت محلول و ژل وجود دارد، برای کودکان نوپا توصیه می‌شود که به مدت 14 روز و روزی دوبار از آن استفاده کنند (کلرهگزیدین 12%). این محلول حداقل 30 دقیقه بعد از مصرف خمیر دندان باید استفاده شود.
کاهش سطح خطر
اولین قدم در این مرحله، کاهش مصرف مواد شیرین است. باید رژیم غذایی کودک مورد بررسی قرار گیرد و مصرف شیرینی‌جات کاهش یابد. مرحله دوم، افزایش استفاده از فلوراید در خانه است که خطر پوسیدگی دندانها را کاهش می‌دهد.
تقویت دندانها
در این مرحله با تقویت دندانها، پوسیدگی آنها کنترل می‌شود که این کار به چهار روش انجام می‌گیرد:
-استفاده از لاک فلوراید سه بار در یک دوره 10 روزه توسط دندانپزشک
جویدن آدامس‌های زایلیتول
افزایش مصرف منابع کلسیم، همچون پنیر. آدامس زایلیتول، کاملاً طبیعی و بدون شکر است و از درخت غان و سایر درختان جنگلی تهیه . مطالعات نشان می‌دهند این آدامس میتواند پوسیدگی دندان را در کودکان کاهش دهد.
پیگیری طولانی مدت
پیگیری برای پیشگیری از پوسیدگی دندان بسیار مهم است و افرادی که کمتر در معرض پوسیدگی هستند، هر شش ماه و افراد در معرض خطر هر سه ماه یکبار باید به دندانپزشک مراجعه کنند.
راهنمایی برای والدین
آکادمی دندانپزشکی کودکان و انجمن دندانپزشکان و آکادمی دندانپزشکان عمومی آمریکا، همگی توصیه می‌کنند که حتماً شش ماه پس از روش دندان‌های کودک قبل از یکسالگی به دندانپزشکی مراجعه کنید.
بعد از یکسالگی از شیر دادن نوزاد (سینه مادر) در شب خودداری ورزید و همچنین هیچ‌گاه در طول شب برای خواباندن کودک خود از شیشه شیر استفاده نکنید.
کودکان را باید در سن 12 الی 14 ماهگی از شیشه شیر گرفت.
نوزادان و کودکان نوپا نباید به مقدار زیاد از ابمیوه ها ی شیرین استفاده نمایند و حتماً شیر و آب میوه را با فنجان به آنها بدهید، نه با شیشه شیر.
به محض رشد دندان‌های نوزاد، آنها را میتوانید با مسواک‌های مخصوص و یا گاز تمیز کنید.
گردآوری توسط بخش رشد و تکامل کودک ، خلاقیت کودک سایت آکاایران