روزنامه قانون - علی روستایی: برخی والدین بر این باورند که کودکان را باید تا رسیدن به سن بلوغ رها کرد و پس از آن آنها را ملزم به اجرای وظایف دینی شان کرد. کاملا واضح است که چنین روشی، موفقیتی در پی نخواهند داشت چرا که آموزه های دینی و حتی اجتماعی، تربیتی را باید هم از نخست به کودکان آموزش داد.
در این راه نیز اولین گام آموزش الگو سازی برای آنان است چرا که کودکان قادر به درک مفاهیم انتزاعی دینی نیستند لذا باید نمونه های عملی از رفتارهای درست انسانی را در اختیارشان قرار داد و ارزش ها و آموزه ها را تنها از طریق نگاه کردن و آموزش های عینی به آنان منتقل کرد.
در ضمن بحث و پرسش و پاسخ درباره الگوهای رفتاری متناسب با سطح تحول ذهنی کودک می تواند بسیار مفید باشد. والدین و به طور کلی نظام های آموزشی باید کودکان را در دقایق تحول شان بشناسند و متناسب با آن تجویز مناسب را ارائه کنند. اصل در نظر گرفتن مرحله تحولی کودک مهم ترین نکته در آموزش است.
همان طور که اشاره شد بسیاری از یادگیری های کودکان از طریق مشاهده صورت می گیرد، هرچند که در وضعیت ایده آل انتظار همه والدین و نظام آموزشی این است که کودکان و نوجوانان در وضعیت ارتکاب جرم، خویشتندار باشند، ولی نمی توان از کودک انتظار داشت که به طور مداوم در محیط های آلوده و در شرایط جرم و گناه قرار گیرد ولی به سمت دین گرایش پیدا کند.
بنابراین در ابتدا خانواده مهم ترین رکن آموزش و پرورش تعالیم آسمانی است. والدین نمی توانند خود وظایف شرعی اشان را درست و صحیح انجام ندهند اما از کودک توقع نظم در وظایف دینی داشته باشند. آنها باید الگویی مناسب برای فرزندان خود باشند. در درجه دوم مدارس و اجتماع باید به فراگیری این آموزه ها کمک کنند. کودکی که در خانه و اجتماع الگویی مناسب برای خویش دارد راحت تر می تواند در راه صحیح قدم بگذارد.
قدم بعدی آموزش گام به گام دور از تعجیل و مناسب با درک درونی کودکان است. اگر پیام تربیتى با سرعت و تعجیل و بدون درنظر گرفتن فرصت درون سازى از جانب کودک به او ارائه شود، اثر آن پایدار و مانا نخواهد بود. بنابراین، بهتر است کودک هر چیزى را هرچند اندک باشد، خوب یاد بگیرد و هضم و جذب کند.
در تعالیم اسلامی، توصیه های فراوانی در زمینه آموزش تدریجی مسائل دینی آمده است. همچنین به آسان گیری در آموزش مسائل دینی توصیه های بسیار شده است. لذا در دوران خردسالی، در نماز باید به گونه ای عمل کنیم که کودک احساس خستگی نکند. نباید نماز را برای او سنگین و کسل کننده بسازیم. به مصلحت اوست که نمازها را با ذکرهای طولانی و رکوع و سجودهای خسته کننده، طولانی نکنیم. حتی سفارش شده اگر کودکی همزمان با شما به اقامه نماز برخاسته است نمازتان را سریع تر بخوانید و از برخی کارهای مستحبی صرف نظر کنید.
توجه داشته باشید که او کودک است و حال و روحیه شما را ندارد، به ویژه که از حالات و رفتار شما سردرنمی آورد و معنای عبارات شما را نمی فهمد. درین باره از«انس بن مالک» روایت شده است که: پیامبر اکرم(صلی ا... علیه وآله) نمازشان از همه کامل تر و کوتاه تر بود.
همچنین اگر کودک در هنگام اقامه نماز دچار اشتباهی شد مسئله را طوری برای او مطرح کنید که او نا امید و دلزده نشود بلکه با حالتی ملایم به او یادآور شوید که در فلان قسمت او اشکال دارد و باید آن را به تدریج رفع کند و گفته شود که خداوند بسیار مهربان است و این اشتباهات کوچک را می بخشد پس ناراحت نباش و سعی کن تا اشکالت را رفع کنی. برخورد با کودک در آموزش مسائل دینی از اهمیت بسیاری برخودار است بسیار مراقب رفتار خود باشید تا کودک تان دلزده نشود.
در این راه نیز اولین گام آموزش الگو سازی برای آنان است چرا که کودکان قادر به درک مفاهیم انتزاعی دینی نیستند لذا باید نمونه های عملی از رفتارهای درست انسانی را در اختیارشان قرار داد و ارزش ها و آموزه ها را تنها از طریق نگاه کردن و آموزش های عینی به آنان منتقل کرد.
در ضمن بحث و پرسش و پاسخ درباره الگوهای رفتاری متناسب با سطح تحول ذهنی کودک می تواند بسیار مفید باشد. والدین و به طور کلی نظام های آموزشی باید کودکان را در دقایق تحول شان بشناسند و متناسب با آن تجویز مناسب را ارائه کنند. اصل در نظر گرفتن مرحله تحولی کودک مهم ترین نکته در آموزش است.
همان طور که اشاره شد بسیاری از یادگیری های کودکان از طریق مشاهده صورت می گیرد، هرچند که در وضعیت ایده آل انتظار همه والدین و نظام آموزشی این است که کودکان و نوجوانان در وضعیت ارتکاب جرم، خویشتندار باشند، ولی نمی توان از کودک انتظار داشت که به طور مداوم در محیط های آلوده و در شرایط جرم و گناه قرار گیرد ولی به سمت دین گرایش پیدا کند.
بنابراین در ابتدا خانواده مهم ترین رکن آموزش و پرورش تعالیم آسمانی است. والدین نمی توانند خود وظایف شرعی اشان را درست و صحیح انجام ندهند اما از کودک توقع نظم در وظایف دینی داشته باشند. آنها باید الگویی مناسب برای فرزندان خود باشند. در درجه دوم مدارس و اجتماع باید به فراگیری این آموزه ها کمک کنند. کودکی که در خانه و اجتماع الگویی مناسب برای خویش دارد راحت تر می تواند در راه صحیح قدم بگذارد.
قدم بعدی آموزش گام به گام دور از تعجیل و مناسب با درک درونی کودکان است. اگر پیام تربیتى با سرعت و تعجیل و بدون درنظر گرفتن فرصت درون سازى از جانب کودک به او ارائه شود، اثر آن پایدار و مانا نخواهد بود. بنابراین، بهتر است کودک هر چیزى را هرچند اندک باشد، خوب یاد بگیرد و هضم و جذب کند.
در تعالیم اسلامی، توصیه های فراوانی در زمینه آموزش تدریجی مسائل دینی آمده است. همچنین به آسان گیری در آموزش مسائل دینی توصیه های بسیار شده است. لذا در دوران خردسالی، در نماز باید به گونه ای عمل کنیم که کودک احساس خستگی نکند. نباید نماز را برای او سنگین و کسل کننده بسازیم. به مصلحت اوست که نمازها را با ذکرهای طولانی و رکوع و سجودهای خسته کننده، طولانی نکنیم. حتی سفارش شده اگر کودکی همزمان با شما به اقامه نماز برخاسته است نمازتان را سریع تر بخوانید و از برخی کارهای مستحبی صرف نظر کنید.
توجه داشته باشید که او کودک است و حال و روحیه شما را ندارد، به ویژه که از حالات و رفتار شما سردرنمی آورد و معنای عبارات شما را نمی فهمد. درین باره از«انس بن مالک» روایت شده است که: پیامبر اکرم(صلی ا... علیه وآله) نمازشان از همه کامل تر و کوتاه تر بود.
همچنین اگر کودک در هنگام اقامه نماز دچار اشتباهی شد مسئله را طوری برای او مطرح کنید که او نا امید و دلزده نشود بلکه با حالتی ملایم به او یادآور شوید که در فلان قسمت او اشکال دارد و باید آن را به تدریج رفع کند و گفته شود که خداوند بسیار مهربان است و این اشتباهات کوچک را می بخشد پس ناراحت نباش و سعی کن تا اشکالت را رفع کنی. برخورد با کودک در آموزش مسائل دینی از اهمیت بسیاری برخودار است بسیار مراقب رفتار خود باشید تا کودک تان دلزده نشود.
گردآوری توسط بخش رشد و تکامل کودک ، خلاقیت کودک سایت آکاایران