آکاایران: مقابله با لجبازی کودکان
کودک مرتباً چیز می خواهد. بعضی از کودکان مرتباً چیزهای مختلفی را درخواست می کنند. در مورد خواستۀ خود پافشاری می کنند و آن را همین الان می خواهند! اگر آن را بدست نیاورند، لگد می زنند، جیغ می کشند و این کار را تا بدست آوردن چیزی که می خواهند، ادامه می دهند. با این که خواستن برای تمام ما امری طبیعی است، تسلیم شدن باعث می شود که به زودی خواسته ها به تقاضاها و فرامینی تبدیل شود که بر زندگی شما به عنوان والدین، حکمفرمایی خواهد کرد. خوب است به تقاضاهای کودکتان گوش دهید و برای پاسخ به آن ها تصمیم های سنجیده ای بگیرید. اگر جواب شما «نه» باشد، بهتر است «نه» بگویید، نه «شاید». از سوی دیگر، اگر دلیلی موجود نیست که درخواست کودک را برآورده نکنید و نمی توانید آن را پاسخگو باشید، چرا جواب مثبت ندهید؟ همیشه مخالفت کردن و همیشه تسلیم شدن، پی آمدهای سنگینی دارند.این که چرا یک کودک پیوسته چیزهای مختلفی را تقاضا می کند، دلایل متعددی دارد. شیرینی در مغازه، چیزی برای خوردن، توجه مداوم شما، یک اسباب بازی نوین، یک کتاب داستان ـ و اگر آنها را نگیرد، جنجال راه می اندازد. دلیل اصلی، این است که او به خوبی می داند که باید آنقدراعصاب شما را خرد کند تا تقاضاهایش اجابت شوند. گاهی او صرفاَ به این دلیل «می خواهد، می خواهد، می خواهد» که همیشه به او «داده شده است، داده شده است، داده شده است». گاهی کودکان نفوذ خاصی بر روی والدین خود برخوردار است. اگر رفتار شما طوری است که در پلۀ دوم به کودک می گویید برایت آبنبات نمی خرم و در پلۀ چهارم می گویید:« خیلی خوب بابا، می خرم!» به این دلیل کـه نمی توانید بیش از این در مقابل فشار کودک مقاومــت کنید، در نهایت، پافشاری کودک را تقویت کرده اید. برای حل کردن چنین مواردی، باید یاد بگیرید که وقتی منظورتان نه است، « نه» بگویید و دیگر نظرتان را عوض نکنید. این کار آسان نیست؛ به ویژه برای والدینی که مشغله شان زیاد است و آن قدر که دوست دارند، نمی توانند با کودکشان باشند. ولی این کار شدنی است.
مهم نیست که چرا کودک انتظار دارد شما بلافاصله درخواست او را برآورده کنید. قدم اول شما این است که تجربه ای را که مبنای چنین انتظاراتی شده است ، تغییر دهید.
برای تغییر رفتار کودک برنامه ریزی کنید
اگر می خواهید کودک رفتارش را تغییر دهد، باید ابتدا رفتار خودتان را تغییر دهید.
- از پیش فکر کنید. هنگامی که جنجال شروع شد هر کجا که هستید برای پاسخگویی به خواستن های کودک آماده باشید. در درجۀ اول، از مکان های عمومی که در آن ها چنان مضطرب می شوید که نمی توانید با وجود نق نق کودک در مقابل خواسته های کودک مقاومــــت کنید، بپرهیزید. کودک باید بداند که شما جدی هستید. بنابراین ، طرح نوین خود را در منزل شروع کنید. سپس قبل از رفتن به فروشگاه به کودک بگویید که در آنجا تنها اشیاء موجود در فهرست را خریداری خواهید کرد.از او بخواهید که یک یا دو خوراکی دلخواهش را پیشنهاد کند و آن ها را به لیست اضافه کنید. سپس در راه فروشگاه مشارکت او را تحسین کنید.
- به گفتۀ خود عمل کنید. قبل از رفتن به مغازه، قانون را تکرار کنید: بجز موارد موجود در فهرست، خرید دیگری انجام نخواهد شد. اگر کودک تقاضای خوراکی دیگری می کند، چند ثانیه مکث کنید تا تقاضا را بررسی کنید و سپس دلیلی ارائه دهید، مثلاً « نه، برای تو خوب نیست.» حرف خود را عوض نکنید.
- همیشه تصمیم خود را به طور واضح به کودک بگویید که چه چیزهایی را می توانید بخرید و چه چیزهایی را نمی توانید بخرید.
- تسلیم نشوید. هنگامی که تصمیم خود را گرفتید و به کودک گفتید، به آن پایبند باشید! حتی در صورتی که کودک داد و فریاد می کند و یا به این سو و آن سو لگد می زند، تسلیم نشوید. مقاومت خود را محک بزنید.
کودک نمی تواند «نه» بشنود
اگر کودک بداند که شما سرانجام، پاسخ مثبت خواهید داد، دیگر مهم نیست که ده بار هم گفته باشید «نه!». او آنقدر گریه می کند، نق می زند، خودش را به زمیـــــــن می کوبد و بد اخلاقی می کند تا سرانجام، تسلیم شوید و او به هدفش برسد. چنین کودکی به تجربه آموخته است که
اگر پشتکار داشته باشد و خوب جیغ بکشد! در نهایت، برنده می شود.
تنها راه حل برای این مسأله آن است کهکودک دریابد که نظر شما تغییر نمی کند و با کسی
شوخی ندارید. اگر «نه!» گفتن شما همیشه باعث دردسر می شود و کودک عادت کرده در مقابل «نه!» شما گریه کند، تأکید می کنیم به عقب برگردید و اعمال خودتان را مـــروری کنید و آنجا که اشکال را یافتید کارتان را اصلاح کنید و جداً تلاش کنید که از آ« به بعد طوری رفتار کنید که کودک این عادت را ترک کند. این عادت، می تواند در بزرگسالی باعث ایجاد مشکلات جدی برای فرزند شما بشود. از همین رو کودکتان در هر سنی که هست از همین امروز به اصلاح رفتار او بپردازید.
پیش از حرف زدن، بیندیشید
مراقب باشید که وقتی کودک تقاضایی می کند، به طور خودکار نگویید: «نه!». چند بار شده که منظورتان از «نه» این بوده که: «بعداً!»؟ بهتر است دربارۀ پاسختان بیندیشید و تا آنجا که مقدوراست، کمتر «نه!» بگویید. وقتی بگویید «نه!» که منظورتان واقعاً «نه!» و «به هیچ وجه» باشد.البته، این بدان معنا نیست که همیشه به کودک پاسخ مساعد بدهید؛ ولی درست این است که به تقاضاهای کودک بیندیشید و بی علت پاسخ منفی ندهید.
وقتی کودک از شما تقاضایی می کند، صبر کنید، بیندیشید و جواب را در ذهنتان تأکید کنید وسپس، پاسخ بدهید. اگر لازم است، به او بگویید: «بگذار یک دقیقـــه دربارۀ این قضیه فکر کنم». وقتی تصمیمتان را گرفتید به هر شکل و از هر طریق، به روشنی به کودک اعلام کنید چه تصمیمی گرفته اید و نظرتان را تغییر ندهید.
تکلیف کودک را مشخص کنید و قاطع باشید
این راه حل ها کمک خواهند کرد که کودک، بعد از شنیدن پاسخ به خودش زحمت بحث کردن با شما را ندهد.
- به طور پرسشی پاسخ ندهید. «مامان میشه یه بستنی بخورم؟»
«عزیزم فکر نمی کنی نزدیک شامه؟» بدین ترتیب، شما ازفرزندتان سوال می کنید، هیچ وقت
سوال نکنید، پاسخ بدهید: بله! یا نه!
- به کودک فرصت ندهید که توجیه کند. اگر وارد بحث نشوید از مجادله پرهیز خواهید کرد.
پاسخی ساده بدهید، درباره آن توضیح بدهید. در غیر این صورت، کودک با یک یک دلایل شما مبارزه خواهد کرد و کار به بحث و جدل می کشد.
زیر نظر دکتر محمد ولی سهامی (فوق تخصص روانپزشکی اطفال)
منبع : 