کوچولوی شما خوش غذاست!

مجله زندگی ایده آل - رزیتا اشتری: مادری را تصور کنید که قاشق به دست دنبال فرزندش می‌دود و کودک هم با بدقلقی از غذا خوردن امتناع می‌کند. شاید این تصویر را بارها و بارها بین اطرافیان‌تان دیده باشید؛ هرقدر وسواس مادر بیشتر، کودک بد غذا تر!

این تعقیب و گریز‌ها میان مادران جوان و به خصوص آنهایی که تنها یک فرزند دارند، بیشتر دیده می‌شود و بعضی از این مادران در مورد وضعیت سلامت کودک، روند رشد، میزان مواد غذایی مورد نیاز و البته اشتهای کودک باورهای غلطی دارند، در نتیجه دچار اضطراب و نگرانی‌های بی موردی می‌شوند که ممکن است نه تنها در رشد و سلامت کودک تاثیر نداشته باشد، بلکه صدمات جبران ناپذیری بر جای بگذارد. اشرف عوض‌زاده، مادر یک پسر دو ساله به نام حسام است که نگرانی خودش را در مورد تغذیه فرزندش مطرح می‌کند تا به کمک توصیه‌های دکتر مظهری از بابت رشد و سلامت کودک مطمئن شود و باورهای اشتباهش را برطرف کند.


می‏خواهم او را با دنیای سالم تغذیه آشنا کنم

وقتی حسام‏الدین به دنیا آمد از نظر وزن و قد مشکل خاصی نداشت و تمام شرایطش نرمال بود. اما از همان زمان نگرانی‏های مادرانه در وجودم نمایان شد. با این حال سعی کردم بر این احساسم غلبه کنم. اما زمانی که حسام وارد مهدکودک شد، این وسواس فکری دوباره به سراغم آمد. آن زمان متوجه شدم حسام از نظر قد و وزن کمی از همسن و سال‌های خودش ریزنقش‏تر است.

برای حل این مشکل به دنبال راه چاره بودم که خوشبختانه با دکتر مظهری آشنا شدم. حسام بچه بد غذایی است که هر غذایی را نمی‌خورد. البته او هنوز کودک است و فرق خوراکی‏های مفید و مغذی را از سایر خوراکی‏های کم ارزش و پرکالری تشخیص نمی‌دهد. به همین خاطر به عنوان یک وظیفه مهم مادری باید از همین کودکی او را با تغذیه سالم و درست آشنا کنم.

بدغذایی ممکن است مشکل‌ساز شود

   خیلی از مادران زمانی که به مطب ما مراجعه می‌کنند دل‌نگرانی‏های بی‌شماری دارند که مهم‌ترین آنها داشتن قد مناسب و تغذیه درست است. البته رسیدن به این بلوغ فکری در مادران امروزی بسیار خوب است زیرا فرزندان امروز آینده‌سازان فردا هستند که باید از جسم و روح سالمی برخوردار باشند. با این حال مادران دیگری هم هستند که نگرانی و استرس‌شان بیش از اندازه است. به همین خاطر به این افراد توصیه می‏کنم با نگرانی‏های بی‌مورد زندگی خود و فرزندان‌شان را تباه نکنند.

حسام الدین عوض‌زاده با سن دو سال همراه مادرش به مطب ما مراجعه کردند. بعد از انجام بررسی‏های لازم باید بگویم حسام از نظر قد و وزن مشکلی نداشته و رشد نرمالی دارد اما بدغذایی او ممکن است در آینده مشکلاتی را برایش ایجاد کند.

اگر غذایی را دوست نداشته باشد به آن لب نمی‏زند

 زمانی که حسام وارد مهدکودک شد مشکل بدغذایی او هم شدت پیدا کرد. هر وقت غذایی باب میلش نبود باید مدت‏ها با او دست و پنجه نرم می‌کردم تا راضی شود یک لقمه غذا بخورد. این مشکل من را خسته کرده بود زیرا گاهی اوقات به دنبالش راه می‏افتادم و از ترفندهای مختلفی استفاده می‌کردم تا وعده غذایی‏اش را کامل بخورد.

 در تصمیمات خود قاطع باشید

با حذف غذاهای دوران شیرخواری، کودک با سفره خانواده آشنا می‌شود اما توجه داشته باشید که گاهی اوقات کودکان بدغذا وقتی غذایی را میل می‌کنند با هیجان و تشویق خانواده مواجه می‏شوند. این واکنش اشتباه است چرا که کودک از این ترفند برای به کرسی نشاندن خواسته‌های کودکانه و گاهی نادرست خود استفاده می‌کند.

کودک با این عکس‌العمل مثبت یا منفی شما متوجه خواهد شد که چقدر غذا خوردن او برای اعضای خانواده اهمیت دارد. به همین خاطر به مادران توصیه می‏کنم در مورد زمان، مکان و نوع غذای عرضه شده قاطع باشند، ولی عصبانی نشوند.  نکته دوم این است که شما باید به تمایل و علاقه کودک‌تان توجه داشته باشید اما نباید اجازه دهید که او همواره عقیده خود را مبنی بر دوست داشتن یا نداشتن غذایی خاص به خانواده تحمیل کند. همچنین اگر کودک از غذای تهیه شده استقبال نکرد بهترین رفتار در مقابل این واکنش این است: «اگر دوست دارد غذا را بخورد زیرا غذای دیگری وجود ندارد.»

غذاهای گوشتی را دوست ندارد

حسام میلی به خوردن گوشت ندارد و تنها غذاهای گوشتی مورد علاقه‏اش ماکارونی و کباب تابه‏ای است. فقط کافی است غذای گوشتی دیگری پخته باشم، اینجاست که مشکلاتم با حسام مجددا شروع می‏شود و در نهایت با دادن یک با دو قاشق پیروز می‏شوم! از این بابت نگران هستم چون خوردن گوشت به مقدار کافی در این سن برای حسام جزء واجبات است. به همین خاطر گاهی اوقات برای ترغیب کردنش تنقلاتی را به عنوان جایزه در نظر می‏گیرم بعد از غذا در اختیارش قرار می‏دهم.

تنقلات جایزه‌های خوبی نیستند

   قبل از هرچیز باید این موضوع را گوشزد کنم که این گونه محبت کردن یعنی عادت دادن کودکان به خوردن هله هوله‌ها به شکل جایزه، نه تنها کمکی به تامین کمبودهای غذایی کودکان نمی‌کند، بلکه آنها را به سمت عادت کردن به رژیم‌های غذایی نامناسب هدایت می‌کند؛ به گونه‌ای که حتی در بزرگسالی هم نمی‌توانند این عادت را ترک کنند. بهتر است با توجه به شناخت و تجربه خود در مورد کودک‌تان غذاهایی را تهیه کنید که مورد علاقه او باشند. اما در این موارد اصرار زیادی به خوردن یا تمام کردن غذای او نداشته باشید. همچنین می‏توانید از برنج‏های مخلوط مثل لوبیا پلو، عدس پلو و... استفاده کنید.  

شاید قرص‏های افزایش اشتها چاره‌ساز باشند!

علاوه بر بدغذایی، بی اشتهایی هم به ویژگی‏های حسام اضافه شده است. مدتی است که وقتی حسام از مهدکودک به خانه می‏آید میل زیادی به غذا خوردن ندارد. حتی گاهی اوقات غذاهای مورد علاقه‌اش را هم بااشتها نمی‌خورد. بیشتر به فکر بازی کردن است اما من سعی می‏کنم به کمک روش‌های مختلف اشتهای او را ترغیب کنم. حتی تصمیم گرفتم از قرص‏های افزایش اشتها کمک بگیرم.

کم غذایی و بی‌اشتهایی دو مقوله متفاوت هستند

  گاهی مادران جوان به‌خصوص آ‌نهایی که تنها یک فرزند دارند، باورهای غلطی از سلامتی، روند رشد، میزان نیاز و اشتهای کودک خود دارند. همچنین بعضی اوقات این مادران در مورد اشتهای کودک‌شان چنان دچار دلهره، نگرانی و اضطراب می‌شوند که ناخودآ‌گاه دست به اقدامات زیانبار و رفتارهای نادرستی می‏زنند. این اقدامات ممکن است عواقب و صدمات جبران‌ناپذیری را در زمان حال و به‌خصوص آ‌ینده‌ کودکان به همراه داشته باشد. بهتر است بدانید که کم غذایی و بی‌اشتهایی دو مقوله متفاوت از یکدیگر هستند.

برای از بین بردن مشکل بی‌اشتهایی به جای مصرف داروها، از یک روش موثر استفاده کنید؛ غذای کمتری در ظرف کودک بریزید و از ظروف، سفره و حتی غذاهایی استفاده کنید که رنگ‌های گرم و شاد دارند (مثل نارنجی یا قرمز) زیرا رنگ‌ها و غذاهای خوشرنگ باعث تحریک اشتهای کودک می‌شوند. در ضمن هنگام صرف غذا، مرتبا به بشقاب کودک‌تان نگاه نکنید. همچنین توضیح درباره محسنات غذا یا اصرار برای خوراندن غذایی خاص به کودک سبب خواهد شد بچه به‌طور دایم حتی در سنین بالاتر از خوردن آن غذا خودداری کند.


به جای شیر، آبمیوه می‏نوشد

حسام اصلا تمایلی به نوشیدن شیر ندارد. حتی ماست و پنیر را به مقدار کمی میل می‌کند. من واقعا نگران افزایش قد او هستم اما به جای شیر تا دل‌تان بخواهد آبمیوه‌های صنعتی می‏نوشد.

آب بهترین نوشیدنی است

   جای خالی شیر در برنامه غذایی را با خوراکی‏های مختلف دیگری می‌توان پر کرد. به عنوان مثال فرنی، پودینگ و بستنی‏های خانگی بهترین گزینه هستند.  در مورد تهیه برخی از آبمیوه‌ها بهتر است بدانید که حاوی آب و اسانس است. معمولا اسانس‌ها از منابع طبیعی استخراج می‌شوند و برای سلامت انسان مخاطره آمیز نیستند، اما مشکل این است که استخراج این مواد همیشه از منابع طبیعی امکان‌پذیر نیست و در صنعت برای ساخت آنها از صدها ماده شیمیایی استفاده می‌شود.

این نوع طعم‌دهنده‌ها ممکن است لحظاتی از زندگی ما را شیرین و دلچسب کنند اما ترکیبات نامطلوب آن در کوتاه مدت به ویژه در کودکان حساسیت‌های شدید و بیماری‌های نامعلومی را برجای می‌گذارند. همچنین در درازمدت به کلیه و کبد آسیب می‏رساند، بنابراین از این پس آبمیوه‌های طبیعی را جایگزین آنها کنید. البته بهترین نوشیدنی آب است و هیچ کدام از نوشیدنی‌های دیگر جای آن را نمی‌گیرند.

عاشق تلویزیون است

تماشای تلویزیون یکی از بزرگ‌ترین تفریحات حسام است. او علاقه زیادی به بازی‏های کامپیوتری یا حتی تبلت ندارد اما ساعت‏ها بدون هیچ فعالیتی پای تلویزیون می‏نشیند. حتی گاهی اوقات شام یا ناهارش را هنگام تماشای تلویزیون می‏خورد.

اما این تنها مشکل من با حسام نیست، بلکه او تا هر ساعتی که ما بیدار هستیم بیدار می‏ماند. مدتی است که سعی می‏کنم او را ساعت 10 شب به تختخواب بفرستم اما طبق گفته‌های دکتر مظهری این ساعت از شب برای بچه‏ای به سن حسام دیر است؛ در حالی که فکر می‏کنم در این زمینه پیشرفت موفقیت‌آمیزی داشته‏ام چون حسام زودتر از ساعت 12 شب به تختخواب نمی‌رفت.

خواب به موقع اهمیت زیادی دارد

   کودکان را به بازی‌های فکری و پرتحرک تشویق کنید. این کار مانع چاق شدن بچه‌ها می‏شود. در مورد تماشای تلویزیون هم باید بگویم بهتر است ساعت مشخصی را تعیین و اعلام کنید بعد از این ساعت تلویزیون خاموش خواهد شد. برای جلوگیری از مقاومت کودک همان طور که گفته شد توصیه می‏شود با انجام بازی‏های فکری و پرتحرک او را آرام کنید.

خانواده‌هایی که اجازه می‌دهند بچه‌ها تا پاسی از شب بیدار بمانند و همواره کودک را با کارتون و برنامه‌های تلویزیونی سرگرم می‌کنند، فرزندان آنها رشد و نمو کاملی نداشته و اشتهای چندانی به غذا ندارند؛ در نتیجه روند رشد مناسبی را طی نخواهندکرد. علاوه بر این بهتر است بدانید که دیر خوابیدن و صرف وقت بسیار زیاد در مقابل تلویزیون یا رایانه منجر به از دست دادن فرصت بازسازی بدن در طول شب و کاهش فرصت فعالیت در روز شده و زمینه‌ساز بیماری‌های جسمی و روحی را فراهم می‌کند.