تغذیه کودکان دبستانی (2)

( کودکان۱۱-۷ ساله ) قسمت اول این مطلب تحت عنوان ” تغذیه کودکان دبستانی (۱) ” برای شما ارائه شد
که در آن مواد مغذی مورد نیاز کودک دراین سن را بیان کردیم.
در این مطلب مقدار مواد غذایی مورد نیاز ، برخی مشکلات سلامتی در این سن و ورزش را شرح می
دهیم.
هرم غذایی : بهترین روش جهت اطمینان از اینکه بچه ها در این دوره سنی نیازشان به مواد مغذی مختلف
تامین می شود، پیروی از هرم غذایی است.
هرم غذایی در واقع طرحی است برای اینکه بدانیم هر روز چه چیزی باید بخوریم.
هرم غذایی، مواد غذایی متنوعی را که دارای مواد مغذی مورد نیاز ما هستند، به ما معرفی می کند.
بر اساس هرم غذایی ، هر روز باید از گروه های غذایی طبق مقادیر زیر مصرف کرد : * گروه
نان، غلات، برنج و ماکارونی : ۱۱- ۶ واحد.
* گروه سبزیجات : ۵- ۳ واحد.
* گروه میوه ها : ۴- ۲ واحد.
* گروه شیر و لبنیات : ۳- ۲ واحد.
* گروه گوشت، تخم مرغ، آجیل و حبوبات : ۳- ۲ واحد.
* غذاهای پرچرب، روغن ها و شیرینی جات باید در حد اعتدال مصرف شوند.
در جدول زیر اندازه واحدهای مواد غذایی آورده شده است : گروههای غذایی مکمل ویتامین ها و مواد معدنی :
بچه هایی که غذاهای متنوعی را از تمام گروه های مواد غذایی دریافت می کنند می توانند نیازهای تغذیه ای
خود را فاقد دریافت مکمل تامین کنند.
خوردن غذاهای متنوع بهترین راه جهت تامین مواد مغذی مورد نیاز است ، زیرا غذاها علاوه بر ویتامین ها و
مواد معدنی ، حاوی سایر ترکیبات نیز هستند.
نوشابه ها : میزان نوشابه ای که بچه ها در این سنین (۱۱-۷ ساله ) مصرف می کنند، بسیار بیشتر
از بچه های کم سن و سال خودشان است.
ولی بزرگسالان به مراتب بیشتر از این بچه ها (۱۱- ۷ ساله ) نوشابه می نوشند.
با مصرف نوشابه بچه ها فقط کالری دریافت می نمایند و مواد مغذی دیگر را کمتر دریافت می کنند.
بچه هایی که روزانه بیشتر از ۲۷۰ سی سی نوشابه مصرف می کنند ، شیر و آب میوه کمتری مصرف
می کنند.
بررسی های انجام شده حاکی از آن است که بچه های چاق نسبت به بچه های با وزن ایده آل،
مقدار بیشتری از کالری مورد نیازشان را از نوشابه دریافت می کنند.
بیشتر بچه های ۱۱-۷ ساله مقدار کالری توصیه شده برای این سن را دریافت می نمایند .
۵۳ درصد این کالری از کربوهیدرات ، ۱۴درصد از پروتئین و ۳۳ درصد از چربی ( از این مقدار چربی
، در حدود ۱۲درصد آن چربی اشباع می باشد ) تامین می شود.
در حال حاضر مصرف میان وعده در بین بچه ها افزایش یافته است.
میان وعده ها و غذاهایی که بچه ها در بیرون از منزل مصرف می کنند ، بیشتر چربی اشباع شده
می باشد.
خرابی دندان ها : تقریباً از هر دو بچه بین ۶ تا ۸ ساله، یکی دارای چند دندان خراب است.
غذاهای حاوی کربوهیدرات به دندان ها می چسبند و باعث تسریع خرابی دندان می گردند.
نباید در طی روز به طور مداوم غذا خورد.
داشتن زمان منظم برای دریافت میان وعده ها و وعده های غذایی می تواند خرابی دندان ها را کاهش دهد.
مسواک زدن به منظور پاک کردن کربوهیدرات چسبیده به دندان می تواند خطر خرابی دندان را کاهش دهد.
در طی این دوره (۱۱-۷ سالگی ) بچه ها دندان های شیری خود را از دست می دهند و دندان
های دائمی آنها جوانه می زند.
چاقی : چاقی در بین بچه های این دوره سنی ، به میزان غیر قابل تصوری در حال افزایش است.
دهند.
در طی این دوره ، بچه ها قندهای ساده و نوشابه را به میزان زیادی مصرف می کنند.
بررسی ها نشان می دهد، عدم فعالیت بدنی عامل مهمی در افزایش شیوع چاقی و اضافه وزن می باشد.
بچه های چاق در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ و بیماری قلبی هستند.
همچنین تحقیقات نشان می دهد ، مدت زمانی را که بچه ها به دیدن تلویزیون اختصاص می دهند، با افزایش
میزان چاقی در بین کودکان۱۱- ۶ ساله مرتبط است.
بچه هایی که در روز بیشتر از ۵ ساعت تلویزیون تماشا می کنند ، در مقایسه با بچه های همسن
خود که کمتر از ۲ ساعت تلویزیون تماشا می کنند، بیشتر دچار اضافه وزن می شوند.
به ازای هر یک ساعت تماشای تلویزیون ، میزان بروز چاقی ۲ درصد افزایش می یابد.
بنابراین مدت زمانی را که بچه ها به دیدن تلویزیون، ویدئو و بازی های کامپیوتری اختصاص می دهند ، باید
کاهش یابد.
بچه هایی که BMI آنها بین صدک ۸۵ تا ۹۵ است ( یعنی در معرض چاقی هستند ) ، ولی
مشکلاتی مانند تری گلیسیرید بالا ، کلسترول بالا یا فشار خون بالا ندارند ، نیازی به کاهش وزن ندارند، زیرا
کاهش وزن در این دوران باعث کاهش رشد قدی و پیدایش اختلالاتی در غذا خوردن بچه ها می شود و
در غیر اینصورت کاهش وزن توصیه می شود.
ورزش و فعالیت بدنی : بچه ها باید روزانه حداقل ۶۰ دقیقه فعالیت بدنی دارا باشند.
برای رسیدن به این هدف والدین باید به موارد زیر توجه دارا باشند : ۱- با انجام ورزش ، مثال
خوبی برای بچه ها می باشند.
۲- فرزندشان را در فعالیت های ورزشی وارد کنند.
۳- فرزندشان را برای انجام فعالیت بدنی تشویق کنند.
۴- باید به جای تماشای تلویزیون و مشغول شدن به بازی های کامپیوتری و سایر بازی های فاقد تحرک ،
فرزندشان را عادت دهند تا ورزش کنند.
مشارکت بچه ها در انجام کارها : بچه های ۱۱-۷ ساله می توانند در تهیه غذا به شما کمک کنند.
بچه ها می توانند غذاهای نرم را با چاقو تکه تکه کنند.
زمانی که علاقه و توانایی بچه ها به همکاری افزایش یابد، می توانند نقش فعال تری در تهیه و خرید
غذا و تنظیم برنامه غذایی دارا باشند.
استفاده از کتاب آشپزی به بچه ها کمک می کند بخوانند و از راهنمایی های آن استفاده کنند.
همچنین می توانند در چیدن سفره ، کشیدن غذا و تمیز کردن سفره یا میز کمک کنند.
دادن این قبیل مسئولیت ها به فرزند، بخشی از رشد او محسوب می شود.
کمک گرفتن از فرزند در تهیه غذا ، منجر به افزایش علاقه او به غذا خوردن می شود.
وقتی که بچه ها در کنار بزرگسالان در آشپزخانه کار می کنند، می توانند بسیاری از کارها را با موفقیت
انجام دهند.
داشتن صبر و اختصاص دادن وقت کافی کلید موفقیت است.
اگر دوست دارید فرزند خود را در تهیه غذا شرکت دهید ، باید موارد زیر را در نظر داشته باشید
: ۱- بر تمامی فعالیت های او نظارت داشته باشید.
۲- وظیفه ای که به بچه می سپارید ، با توانایی های او مطابقت داشته باشد.
۳- جزئیات دستورالعمل کار ، شرح و زمان لازم برای تمرین آن را برای بچه فراهم کنید.
۴- قبل از اینکه بچه بخواهد کاری را انجام دهد، دستور العمل آن را برای او تکرار کنید.
۵- تمیز کردن وسایل را به عنوان بخشی از وظیفه او قرار دهید.
زهرا قرهی- کارشناس تغذیه تبیان