اهمیت صبحانه در یادگیری کودکان
همانگونه که می دانید مصرف سه وعده غذایی اصلیجهت تامین نیازهای تغذیهای انسان، حفظ سلامت و پیشگیری از بیماریها بسیار ضروری است و به هیچوجه نباید هیچ یک از وعدههای اصلی غذایی را حذف نمود.
گاه دیده شده که برخیاز کودکان، با وجود آنکه در سالهای ابتدایی زندگی خود هستند و طبیعتاً در این سنباید از هوش، تمرکز و حافظه خوبی برخوردار باشند، ولی تمرکز و قدرت یادگیری ضعیفیدارند و نمیتوانند مطالب درسی را به خوبی درک کنند و به خاطر بسپارند. یکی ازعوامل مهم که موجب این حالت در کودکان میشود، افت قند خون است که عمدتاً به علتنخوردن صبحانه در آنان بروز مینماید، اما به طور کلی، تغذیه نادرست و ناکافی ازعلل اصلی کاهش قدرت یادگیری، تمرکز و حافظه در کودکان است. بدن مادر هنگام صبح، بعد از برخاستن از خواب برای انجام فعالیتهای جسمی و فکری نیاز بهانرژی دارد، مغز یکیاز اعضای کوچک در بدن است، ولی حدود ۲۰ درصد انرژی موردنیاز روزانه را به خوداختصاص میدهد. تامین گلوکز کافی به عنوان انرژی مغز باعث میشود که تمرکز فرد چهدر زمان مطالعه و چه در هنگام امتحان کاهش پیدا نکند. مطالعات نشان میدهند افرادی که صبحانه نمیخورند عملکرد ضعیفتری در مدرسهدارند. بنابراین کیفیت صبحانه و مقدار آن و ساعت مصرف آن از اهمیت فراوانی برخوردار است.
وعده صبحانه باید به گونهای باشد کهحداقل یکپنجم نیازهای تغذیهای انسان را در طول شبانهروز تامین کند. مصرف زیاده از حد مواد شیرین در وعده صبحانه،علاوه بر ایجاد خطر افزایش وزن و چاقی؛ باعث پوسیدگی و خرابی دندانها نیز می شود. پاسخ به این سوال که «چگونه و با مصرف چه موادیانرژی مورد نیاز خود را برای شروع یک روز پرتحرک از نظر جسمی و فکری تامین کنیم؟» می تواند راهگشا باشد. بهترین مواد غذایی که میتواند به تامین انرژی کمک کند، کربوهیدراتهای پیچیدهیعنی مواد نشاستهای است. موادی مانند نان و غلات صبحانه و یا حبوبات میتوانند اینمنظور را به خوبی برآورده کنند. در ضمن چون این مواد غذایی حاوی ارزش تغذیهای بالایی هستند درتامین سایر نیازهای تغذیهای بدن نیز نقش دارند.البته در مصرف مواد نشاستهای نیزنباید افراط کرد زیرا موجب افزایش وزن و بروز چاقی میشود .
مصرف مقدار متعادلی از برخی مواد پر کالری مانند انواعمغزها (گردو، بادام، بادامزمینی و...) جهت تامین انرژی مورد نیاز ما دروعدهصبحانه مفید است. ضمنا مغزها، حاوی چربیهای ضروری برای بدن و نیز سایر موادمغذی میباشند. البته نباید در مصرف آنها افراط کرد زیرا موجب چاقی میشوند. خرماو عسل یا مربا نیز چنانچه به میزان متعادل میل شوند و در مصرف آنها افراط نشودمیتوانند به تامین انرژی مورد احتیاج ما کمک کنند.علاوه بر انرژی، بدن ما بهمواد مغذی مانند پروتئین، انواع ویتامینها و املاح نیاز دارد که این نیاز رامیتوانیم علاوه بر نان با مصرف یک لیوان شیر، پنیر، تخممرغ، چند عدد بادام یاگردو تامین کنیم. میوهها بهترین موادغذایی هستند که میتوان برای تقویت قوای مغز مصرفنمود، زیرا حاوی آنتیاکسیدان بوده و قند طبیعی در آنها برای تأمین انرژی کمککنندهاست.مصرف میوهها یا آبمیوههایی که حاوی ویتامین cهستند مانندمرکبات یا گوجهفرنگی در وعدهی صبحانه مفید است بهخصوص چون این ویتامین در افزایشقدرت ایمنی بدن نقش دارد میتواند به حفظ سلامت ما کمک کند.
ویتامین Aیاپیشساز آن نیز دارای همین خاصیت است و با مصرف گوجهفرنگی یا هویج یا آب آنهامیتوانیم این نیاز را تامین کنیم.
در مورد کودکان، نوجوانان و جوانان میتوانیمگاهی اوقات کره را جانشین پنیر کنیم چون کره از منابع غنی ویتامینAمحسوب میشودولی در مصرف آن نباید افراط کرد زیرا موجب افزایش کلسترول خون و نیز بروز چاقیمیشود. توجه کنیم که آبمیوهها را باید به صورت طبیعی و تازه مصرف کرد چرا که آبمیوههای فرآورده شده آماده اکثرا حاوی ارزش تغذیهای کافی نیستند.
نوع دیگر از انواع صبحانه سنتی و معمولدر کشور ما ، عدسی و خوراک لوبیا (لوبیا چیتی یا لوبیا قرمز) است. بررسی خواصتغذیهای این دو غذا نشان میدهد که هر دو نوع این حبوبات یعنی عدسی و لوبیا ازمنابع غنی انرژی محسوب میشوند و اگر به مقدار کافی مصرف شوند میتوانند قسمت مهمیاز نیاز ما را به انرژی تامین کنند، ضمنا از منابع خوب پروتیین گیاهی هستند وچنانچه با یکی از انواع غلات مانند نان استفاده شوند، پروتیینی با کیفیت بالا برایما فراهم میکنند. حبوبات حاوی روی هستند که این ماده معدنی در رشد، بلوغ جنسی وسلامت پوست و مو و نیز در قدرت ایمنی بدن موثر است. عدسی و خوراک لوبیاچیتی، مقداریویتامینA به بدن ما میرسانند و نیز حاوی مقداری آهن هستند. حبوبات بهعلت آنکه از منابع غنی فیبر غذایی محسوب میشوند تاثیر مهمی در کاهش چربیهاینامطلوب خون داشته و به حفظ سلامت قلب و عروق کمک میکنند.
بنابر آنچه گفته شد؛ عدسی وخوراک لوبیا نیز جزو غذاهای مفید محسوب میشوند و میتوانند صبحانهای لذیذ و با ارزش تغذیهای بالا برای ما فراهم نمایند.
یکی از دلایل بروز خستگی و به اصطلاح کم آوردن و کاهش انرژی در طولروز، نخوردن میانوعده و فاصله طولانی بین ۲ وعده غذایی است که خود باعث افت قندخون میشود و همین اتفاق خود منجر به گرسنگی شدید و ولع به خوردن در وعده بعدیمیشود که به دنبال زیادهروی در غذا خوردن و بالارفتن ناگهانی قند خون، حالت رخوتو بیحالی به فرد دست میدهد. بنابراین علاوه برمصرف روزانه صبحانه، استفادهاز میانوعدههای صبح و عصر نیز مفید و حتی ضروری است زیرا خواصی به شرح زیر در بر دارند :
*به تامین نیازهای تغذیهای انسان کمک میکنند.
*از گرسنگی وبروز دل ضعفه در فواصل بین وعدههای اصلی غذائی پیشگیری مینمایند.
*ازریزهخواری و مصرف هلههوله در فواصل بین وعدههای اصلی جلوگیری میکنند.
*درپیشگیری از پرخوری و مصرف غذاهای سنگین و پرکالری در وعدههای اصلی غذایی موثرند.
5 صبحانه سالم برای فرزند شما
صبحانه غذای مغز است، ولی گاهی صبحانه سالم دادن به فرزندان تبدیل به چالش می شود. این صبحانه های حاضری به فرزندتان انرژی لازم برای گذراندن صبح را می می دهند.
صبحانه حاضری برای فرزند شما (1)
1. ماست تزئین شده
این روشریال روش سریعی برای شیرین کردن ماست ساده است. بچه بدون آنکه در شکر زیاده روی کند، مزایای غذایی ماست را دریافت می کند.
مواد لازم برای ماست تزئین شده عبارتند از:
200 گرم ماست ساده
1 قاشق غذاخوری مربا (مربای محبوب فرزندتان باشد بهتر است)
1 قاشق چایخوری عسل
2 قاشق غذاخوری بادام بو داده و ریز شده
همه مواد فوق را در ظرف ماست با هم مخلوط کنید. قاشق روی آن بگذارید و به فرزندتان بدهید.
نکته: هر مربا یا مغزی که فرزندتان دوست دارد می توانید اضافه کنید. مربای توت فرنگی را می توانید با پسته ترکیب کنید که رنگ زیبایی داشته باشد.
2. کسادیا (خوراک مکزیکی)
این خوراک به خاطر افزودن سیب، رنگ تازه و زیبایی دارد. کسادیا در عرض 5 دقیقه آماده می شود و برای غذای حاضری و توراهی بسیار مناسب است.
مواد لازم:
2 تورتیا (یا نان لواش)
نصف فنجان پنیر چدار رنده شده
چند برش نازک سیب
لایه یکنواختی از پنیر را روی تورتیا بمالید. برش های سیب را روی پنیر بگذارید و دوباره تورتیای دیگری روی آن بگذارید. سی ثانیه در مایکروفر قرار دهید تا پنیر آن آب شود. برای آنکه تردتر شود، از ماهیتابه استفاده کنید و یک تا دو دقیقه هر دو طرف آن را طلایی کنید تا پنیر آن آب شود. سپس آن را به 6 تا 8 تکه ببرید.
3. پیتزا مارگریتا صبحانه
با این پیتزای سالم، می توانید بگذارید که بچه ها برای صبحانه پیتزا بخورند. گوجه فرنگی و پنیر خامه ای و چند شاخه ریحان تازه در وعده صبحانه بسیار خوشمزه به نظر می رسد.
مواد لازم:
1 مافین گندم کامل
1 برش بزرگ از گوجه فرنگی
ربع فنجان موزارلای ریز ریز شده
تخم مرغ پخته (اختیاری)
1 قاشق غذاخوری ریحان تازه، ریز ریز شده
فر را روشن کنید.
روی یک نیمه مافین، برش گوجه و موزارلای ریز ریز شده بگذارید. و آن را روی کاغذ شیرینی بگذارید و به همراه نیمه دیگر مافین، آن را در فر بگذارید تا بپزد و پنیر آن آب شود. آنها را از فر درآورید و تخم مرغ پخته و ریحان را روی آن بگذارید. سپس نیمه دیگر را روی کل آنها قرار دهید.
4. کرپ آماده
با آنکه شاید به نظر برسد کرپ صبحانه حاضری نیست، ولی با کمی برنامه ریزی می توانید هر روز هفته از کرپ های خانگی لذت ببرید. فقط باید تعداد زیادی کرپ آماده کنید و آنها را در جایخی یخچال خود بگذارید و در طول هفته هر روز یکی درآورده و گرم کنید.
مواد لازم برای 15 کرپ:
2 تخم مرغ بزرگ
سه چهارم فنجان شیر
نصف فنجان آب
1 فنجان آرد
1 قاشق غذاخوری شکر قهوه ای
3 قاشق غذاخوری کره آب شده
ربع قاشق چایخوری نمک
کره اضافه برای چرب کردن ماهیتابه
همه مواد را با هم مخلوط کنید تا کاملاً یکنواخت شوند (بهتر است از همزن استفاده کنید). بگذارید این خمیر حداقل یک ساعت در یخچال بماند. (این کار موجب می شود که حباب های آن خارج شوند و خمیر شما بهتر و نرمتر شود). می توانید از 48 ساعت قبل خمیر آن را آماده کنید.
یک ماهیتابه متوسط را روی درجه متوسط تا بالا گرم کنید. روی آن کره بریزید و کمی کمتر از ربع فنجان از خمیر در وسط ماهیتابه بریزید و آن را صاف کنید (باید لایه نازک و یکنواختی از خمیر درست کنید). مقدار خمیر را طبق اندازه ماهیتابه تنظیم کنید. 45 ثانیه آن را حرارت دهید و سپس برگردانید. 20 ثانیه دیگر حرارت دهید و در نهایت کرپ را از روی شعله بردارید.
کرپ های باقیمانده را در کیسه پلاستیکی زیپ دار بگذارید و در یخچال نگه داری کنید. فراموش نکنید که بین کرپ ها کاغذ روغنی بگذارید تا بهم نچسبند. اگر خوب کیسه را هواگیری کنید، کرپ ها تا یک ماه در یخچال می مانند.
برای صبحانه، از فرزندان برای پر کردن کرپ ها با گوشت و پنیر، میوه تازه و پنیر خامه ای، خامه شکلاتی و موز یا کره بادام زمینی و مربا کمک بگیرید.
می توانید مثل بوریتو کرپ ها را بپیچید یا به صورت مربعی درآورید.
5. اسموتی میوه یخ زده
این مخلوط های خامه و میوه در روزهای گرم بسیار گوارا هستند. می توانید آنها را ظرف چند دقیقه آماده کنید و مواد لازم آن، از میوه های در دسترس شما تشکیل شده اند.
مواد لازم:
2 فنجان میوه یخ زده (توت فرنگی یا ...)
2 قاشق غذاخوری عصاره آب پرتقال (یا نصف فنجان آب پرتقال)
نصف فنجان آب
نصف فنجان ماست
1 موز یخ زده
1 قاشق غذاخوری عسل
همه مواد را داخل مخلوط کن بریزید و هم بزنید تا کاملاً نرم و یکنواخت شوند.
7 ایده برای صبحانه کودکان بی اشتها
یکی از نان های خوشمزه و انرژی زا است. خوردن مقدار کمی از آن، حداقل تا 40 دقیقه، انرژی مورد نیاز بدن را کاملاً تامین می کند.