
پرتاب اشیاء توسط کودکان، امری کاملاً طبیعی است
کودکان از سن حدود 14 ماهگی تا سه سالگی پرتاب کردن را یاد گرفته و از اینکه اشیاء را پرت کنند لذت میبرند، چرا که انگشتانشان را از دور چیزی که در دست دارند باز کرده و آنرا رها میکنند و این خود یک پیشرفت در استعدادهای حرکتی آنها محسوب میشود. پرتاب کردن اشیاء مستلزم هماهنگی بین دست و چشم کودک است و هنگامیکه کودک شروع به پرتاب کردن اشیاء میکند، نه تنها بسیار به خودش میبالد که یک مهارت جدید را کشف کرده، بلکه والدین نیز باید خوشحال باشند که او یک مرحله رشد دیگر را نیز طی کرده است، هرچند که این امر ممکن است آنها را خوشحال نکند که او ماکارونی را از بشقابش بر روی زمین بریزد و یا پستانکش را در خیابان از دهانش به بیرون پرت کند. در واقع با این کار کودک در حال بررسی نیروی جاذبه است، اگرچه شاید درک درستی از آن نداشته باشد اما نتیجه و اثر آن را به خوبی متوجه میشود. او مهارت پرت کردن را با وسایل مختلف امتحان میکند تا ببیند چه بلایی سر هرکدام میآید، مثلا میفهمد وقتی توپ پرت میشود نتیجه با پرتاب یک آلو فرق دارد. ممکن است کمکم پرت کردن اشیا به صورت یک عادت و برای بیان خشم مورد استفاده قرار بگیرد و کودک شما هنگامی که عصبانی میشود هر آنچه دم دستش باشد را پرت کند. اگر در پاسخ به پرتاب کردن، عکسالعمل تندی نشان ندهید معمولا این رفتارها هم میگذرند و پرتاب کردن در مرحله یادگیری باقی مانده و کودک شما از آن به عنوان وسیلهای برای ابراز خشم استفاده نخواهد کرد.
چه باید کرد؟
پرتاب کردن را یک رفتار یادگیری در نظر بگیرید
کودک پرتاب کردن اشیا را به صورت آزمایشی شروع میکند و اگر شما سریع وسیله را بردارید و به او بدهید این کار به زودی به صورت یک بازی در میآید. ابتدا پرتاب کردن را به عنوان یک رفتار یادگیری در نظر بگیرید و به آن توجه نکنید، چون در غیر این صورت این رفتار را تقویت کرده و در جهت منفی سوق خواهید داد.
متوقف کردن نوزاد در سنین پایین از پرت کردن اجسام بیفایده است، در عوض به او نشان دهید چه چیزهایی را میتواند پرت کند و چه مکانی برای این بازی آموزنده مناسب است و تنها در صورتی وارد عمل شوید که کودکتان در حال پرت کردن چیزی است که خطر دارد و ممکن است به خودش یا دیگران آسیب بزند.
که خطری ندارند را در کنار آنها آزاد بگذارید تا کودک با امتحان بفهمد چه وسایلی را نمیتواند پرت کند
کودک را سرزنش نکنید
تا جایی که پرت کردن اشیاء توسط کودک خطری برای اطرافیان ایجاد نکند، نباید او را سرزنش و یا تنبیه کرد، متوقف کردن کودک از پرت کردن اشیاء به اطراف در این سن، تلاش بیهوده است، پس به جای اینکه او را متوقف کرد باید سعی شود به او یاد داد که چه چیزهایی را میتواند و چه چیزهای را نمیتواند پرت کرد.
اگر تعداد وسایلی که به کودک اجازه میدهید پرت کند زیاد باشد، او سریعتر یاد میگیرد که چه چیزهایی را نباید پرت کند، او را به پرت کردن چیزهای بیخطر تشویق کنید. انتخابهایی به او بدهید که در مکان و زمان مناسب پرتاب کردنشان ضرر چندانی ندارد، مثلا در خانه توپ کوچکی در اختیارش بگذارید یا یک بالشت نرم و سبک یا در بیرون یک مشت سنگ برای پرتاب کردن در رودخانه تا او با آنها غریزه پرتاب کردن را ارضا کند.
حس کشف راههای جدید را در او بیدار کنید
ممکن است واکنش غیرکلامى کودک نسبت به ناکامى در هنگام بازى با اسباببازى یا پازلى که شکل دارد، بهصورت بلند کردن اشیاء و پرتاب آنها به اطراف اتاق باشد، او در این حالت شیطنت نمىکند، دور کردن اشیاء بهعلت ناکامى ممکن است بهقدر کافى در تخفیف تنش او کمک کند و ممکن است با یک فریاد به پایان برسد. فرزند شما اسباب بازیاش را پرت میکند و منتظر است شما که در هر بار پرت کردن، آنرا برایش برگردانید، میتوانید با صبر کردن، حس کشف راههای جدید را در او بیدار کنید، حرکتهای بعدی، باعث رشد فکری کودک و شکوفایی خلاقیت در او میشود.
با پرتاب های خطرناک او مقابله کنید
باید این پیغام را به کودک بدهید که پرتاب کردن مشکلی ندارد به شرطی که شی درستی برای پرتاب کردن انتخاب شود. اگر کودک وسیلهای غیرمجاز را برای پرتاب کردن برداشت (مثلا کنترل تلویزیون) با آرامش آن را از دستش بگیرید و بگویید «این برای پرت کردن نیست» و توپی به دستش بدهید و بگویید «به جاش این رو پرت کن.» پرتاب کردنهایی که از روی خشم و عصبانیت رخ میدهد را نادیده بگیرید، چرا که اگر کودک بفهمد به وسیله این رفتار میتواند نظر شما را جلب کند آن را بارها و بارها تکرار خواهد کرد.
در عوض به او بگویید «اگر عصبانی هستی بهتره حرف بزنی، اینجوری من بهتر میفهمم مشکلت چیه.» به روشهای مختلف او را به استفاده از کلمات و بیان احساساتش تشویق کنید.
اگر کودک شما با پرتاب کردن مثلا یک مکعب چوبی در حال آسیب رساندن به کودک دیگری است، با همان آرامش او را منع کرده و بگویید «این کار خطرناکه» و به طور موقت از روش محرومیت استفاده کنید که بسته به سن کودک از 30 ثانیه تا چند دقیقه میتواند باشد.
مراقب تن صدایتان باشید، که خطری ندارند را در کنار آنها آزاد بگذارید تا کودک با امتحان بفهمد چه وسایلی را نمیتواند پرت کند.
قاطع باشید و با صدایی روشن و آرام اما بدون عصبانیت کودک را از پرت کردن اشیا منع کنید. بعد از هر بار پرت کردن وسایل را جمع نکنید و برای مرتب کردن از خود او کمک بگیرید. این کار را به یک بازی تبدیل کنید، با او چهارزانو روی زمین بنشینید و بگویید «ببینم حالا کی برنده میشه؟ کی میتونه زودتر اینا رو جمع کنه؟»
برای بچههای بزرگتر از روش هشدار استفاده کنید، اگر چیزی را پرت کرد، بار اول به او برگردانید ولی بگویید: «اگر دوباره پرتش کنی، برای مدتی مال من میشه» و بعد اگر دوباره این اتفاق افتاد برای مدتی وسیله مورد نظر را برای خودتان نگه دارید و اگر باز تکرار شد مدت زمان را اضافه کرده و حتی در طول روز کودک را از آن وسیله محروم کنید.
فرآوری: نسرین صفری
بخش خانواده ایرانی تبیان
منابع: میگنا/روزنامه عصر ایرانیان/آفتاب
منبع : tebyan.net