پدران تبیانی | بخوانند!

در کتاب وسائل ، در ابواب مقدمات نکاح چگونگى انتخاب همسر را شرح داده‏اند.با توجه به روایات درمى‏یابیم که اسلام به مسؤولیت پدر(به خصوص) در تربیت و تادیب فرزندان چه اندازه اهمیت مى‏دهد ، حتى به خصوصیاتى که از طریق عوامل وراثتى به فرزندانتقال مى‏یابد توجه نموده، تا چه رسد به تربیت‏هاى پس از ولادت. (1)

پیغمبر اکرم‏صلى الله علیه وآله در اهمیت نقش پدر و مادر در تربیت فرزند مى‏فرمایند:

کل مولود یولد على الفطرة حتى یکون ابواه یهودانه وینصرانه ویمجسانه؛ (2)

امام سجادعلیه السلام در اهمیت مسؤولیت والدین در تربیت فرزند مى‏فرمایند:

واما حق ولدک فتعلم انه منک ومضاف الیک فی عاجل الدنیا بخیره وشره وانک مسؤول عماولیته من حسن الادب والدلالة على ربه والمعونة على طاعته فیک وفی نفسه فمثاب على ذلک‏ومعاقب فاعمل فی امره عمل المتزین بحسن اثره علیه فی عاجل الدنیا المعذر الى ربه فیما بینک‏وبینه بحسن القیام والاخذ له منه؛ (3)

اما حق فرزندت، بدان که او از توست و خیر وشرش در دنیا به تو خواهد رسید و منسوب به تومى‏شود و تو مسؤول هستى در قبال وظایفى که بر عهده توست از حسن ادب و هدایت و راهنمایى‏به سوى پروردگارش، و او را یارى کنى در اطاعت پروردگار. اگر وظایف خود را به خوبى به انجام‏رساندى به تو ثواب مى‏رسد و در غیر این صورت عقاب خواهى شد؛ پس به خوبى وظیفه تربیت راانجام بده، مانند کسى که در همین دنیا آثار نیک کارهاى فرزندش به او مى‏رسد و مانند کسى که‏درمقابل خداوند عذر داشته باشد ، یعنى هیچ گونه کوتاهى در امر تربیت فرزند روا مدار.

از رسول اکرم‏صلى الله علیه وآله روایت‏شده که فرمودند:

رحم الله عبدا اعان ولده على بر بالاحسان الیه والتالف له وتعلیمه وتادیبه؛ (4)

خدا بیامرزد بنده‏اى را که فرزندش را به کارهاى خوب وا مى‏دارد و با او مهربان است و در صددآموزش و پرورش اوست.

از نظر اسلام، پدر مسؤولیت‏سنگینى در یاد دادن علوم دینى و سایر دانش‏هایى که‏براى زندگى فرزندش لازم است دارد.

آموزش قرآن و احکام و علوم اهل بیت وخواندن و نوشتن و یادگیرى حرفه‏هاى لازم براى اداره زندگى از کارهایى است که‏پدر باید براى فرزندش انجام دهد و در ایفاى این مسؤولیت مهم باید خودش‏متصدى آموزش شود یا براى فرزندش معلم شایسته انتخاب نماید.

در اهمیت آموزش به کودکان و نونهالان پیغمبر اکرم‏صلى الله علیه وآله فرموده‏اند:

ان المعلم اذا قال للصبی بسم الله کتبت له وللصبی ولوالدیه براءة من النار؛ (5)

همانا زمانى که معلم به کودک، بسم الله‏یاد دهد، براى او و کودک و پدر و مادرش آزادى از جهنم‏نوشته مى‏شود.

امام صادق‏علیه السلام مى‏فرمایند:

قال رسول الله‏صلى الله علیه وآله: من قبل ولده کتب الله له حسنة ومن فرحه فرحه الله یوم القیامة ومن‏علمه القرآن دعی بالابوین فکسیا حلتین تضی‏ء من نورهما وجوه اهل الجنة؛ (6)

پیامبر اکرم‏صلى الله علیه وآله فرمودند: کسى که فرزندش را ببوسد ، خداى تعالى براى او حسنه مى‏نویسد وکسى که فرزند را شاد کند ، روز قیامت او را شاد مى‏گرداند و کسى که به فرزندش قرآن یاد دهد ، برپدر و مادرش حله‏هایى از نور مى‏پوشانند که چهره‏هاى بهشتیان از آن نورانى مى‏گردد.

در لزوم آموزش قرآن و احکام حلال و حرام به فرزند مى‏فرمایند:

الغلام یلعب سبع سنین ویتعلم الکتاب سبع سنین ویتعلم الحلال والحرام سبع سنین؛ (7)

کودک تا هفت‏سال بازى مى‏کند ، پس از آن هفت‏سال به او نوشتن و پس از آن قرآن‏و احکام‏آموزش بدهید.

در همین زمینه از پیغمبر اکرم‏صلى الله علیه وآله روایت‏شده که فرمودند:

ویل لاطفال آخر الزمان من آبائهم. فقیل من آبائهم المشرکین؟ فقال: لا من آبائهم المؤمنین‏لایعلمونهم شیئا من الفرائض واذا تعلموا اولادهم منعوهم ورضوا عنهم بعرض یسیر من الدنیا فانامنهم برئ وهم منی براء؛ (8)

واى بر فرزندان آخر الزمان از دست پدرانشان. سؤال شد از پدران مشرک آنها؟ فرمودند: نه، ازپدران مؤمن آنها که به آنها واجبات و حلال و حرام دین را نمى‏آموزند و از یادگیرى آنها جلوگیرى‏مى‏کنند و تنها به کامیابى‏هاى دنیوى آنها راضى‏اند؛ من از آنها بیزارم و آنها از من.

از حقوق فرزند بر پدر این است که پدر باید به فرزندش نوشتن بیاموزد.

قال رسول الله‏صلى الله علیه وآله: من حق الولد على والده ثلاثة: یحسن اسمه ویعلمه الکتابة ویزوجه اذابلغ؛ (9)

از حقوقى که فرزند بر پدر دارد سه چیز است:

 1. نام خوب برایش انتخاب کند

 2. نوشتن به اویاد دهد

 3. هنگامى که به سن بلوغ رسید برایش همسر بگیرد

باشد که بتوانیم پدرانی شایسته برای فرزندانمان باشیم .

پی نوشت :

1-  وسائل الشیعه، ابواب مقدمات نکاح، باب 12.

2-  بحارالانوار، ج‏61، ص‏186.

3-  تحف العقول، ص‏263.

4-  بحارالانوار، ج‏74، ص‏77.

5-  مستدرک الوسائل، ج‏15، ص‏166.

6- وسائل الشیعه، ج‏15، ص‏194.

7-همان جا.

8- مستدرک الوسائل، ج‏15، ص‏164.

9-  بحارالانوار، ج‏74، ص‏80 .