گِل بازی | گاهی وسیله انتقام

لینک مقاله اول (خاک،بهار کودکان است)

لینک مقاله دوم (گل بازی،آزادی عمل می دهد)

1ـ تقویت و هماهنگی چشم و دست

کودک برای شکل دادن به گل از عضلات دست استفاده می‏کند و به دنبال آن چشم را به همکاری با دست وا می‏دارد و از قوه ی تخیل و تصور خویش برای خلق و ابداع آن کمک گرفته و چیزی را می‏آفریند.

از آنجا که هماهنگی چشم و دست برای رشد کودک ضروری است، لازم است برای کودکان فعالیت‏هایی که منجر به هماهنگی حرکتی چشم و دست می‏شود مانند نقاشی (استفاده از رنگ، قلم‏مو، آبرنگ و ...)، گل‏بازی، ساختن مجسمه‏ها و کارهای گلی، خمیربازی و نقاشی با انگشت را در نظر گرفت.

2 ـ ابزاری برای تشخیص و درمان

کودکان با گل‏بازی می‏توانند ایده‏های گوناگون خود را زودتر پیاده کنند، لذت و آرامشی که در زمان بازی با گل به دست می‏آورند از نقطه نظر درمانی بسیار بااهمیت است.

تجربیات بازی درمانگران نشان داده است که کودکان عصبی و زودرنج را می‏توان از طریق گل‏بازی، شن‏بازی و آب‏بازی درمان کرد.

بازی کردن با آب، خاک، شن و گل اثر معجزه‏آسایی در حل مشکلات و بروز خلاقیت کودکان دارد. آنان از طریق بازی و ساختن یک غول، گرگ، سگ، مار و ... آن را مورد حمله قرار دادن و خراب کردن می‏توانند از ترس‏ها، وهمیات، احساسات و پندارهای واهی رهایی یابند.

گِل‏بازی برای کودک این فرصت را ایجاد می‏کند تا احساسات ناخوشایند و سرکوب شده خویش را ابراز نموده و به لحاظ روانی تخلیه و سبک شود.

3ـ فایده‏های دیگر

کودکان از طریق گل‏بازی موضوعاتی از قبیل شکل انسان، حیوان، خانه، کلوچه، پیچ، آچار و بسیاری چیزهای دیگر درست می‏کنند و سعی دارند اشکالی بسازند که به نحوی به آنها تعلق دارد، همان طوری که در نقاشی کردن این کار را انجام می‏دهند.

اغلب در نقاشی‏ها کودکان چیزهایی را که برایشان مهم‏ترند بزرگ‏تر ترسیم می‏کنند تا چیزهایی که برایشان از اهمیت کمتری برخوردار است. در گِل‏بازی و ساخت مجسمه‏های گلی هم کودکان اشکالی را که برایشان مهم‏تر است، با جزئیات بیشتری به کار می‏برند. در این نوع شکل‏ها ، کودک ممکن است از طریق دقت بیشتر روی ساخته ی خویش مثل گذاشتن دگمه به جای چشم‏ها، حصیر برای لباس و یا نخ به جای موها اهمیت بیشتری به ساخته خویش بدهد.

از آنجایی که گِل‏بازی، از نظر والدین کار کثیفی محسوب می‏شود لازم است پیش‏بینی‏های لازم در این باره صورت گیرد:

ـ میزی که برای گِل‏بازی در نظر گرفته می‏شود باید دارای رویه مخصوص (فورمیکا) باشد که تمیز کردن آن راحت‏تر است و یا اینکه از پلاستیک برای پهن کردن روی میزهای معمولی استفاده کرد.

ـ از وسایلی مانند وردنه، قاشق، چاقوهای پلاستیکی و یا فلزی که لبه‏های تیزی ندارند استفاده شود.

ـ به هر کودکی یک تکه گِل به اندازه سیب بزرگ داده شود و کودک هر طور که دلش می‏خواهد از آن استفاده کند، به او آزادی کامل دهیم تا با خمیر آشنا شود و حس کنجکاوی‏اش را ارضا کند، هرگز در مرحله آشنایی از او نخواهید که چیزی بسازد.

در مرحله بعدی روبه‏روی کودکان بنشینید و این سؤالات را از کودکان بکنید «اگر من این خمیر را فشار بدهم چه می‏شود؟ اگر آن را بکشم چطور می‏شود؟» کودکان را به این کار بیشتر تشویق کنید.

ـ هرگز به کودکان نگویید چه آدمک قشنگی درست کرده‏ای و یا چه مار قشنگی است. سعی نمایید هنگام تشویق از دراز بودن، نرم و گرد بودن آنچه کودک درست کرده تعریف کنید.

ـ والدین و یا مربیان می‏توانند کنار کودکان بنشینند و همراه آنها بازی کنند. شرکت در بازی موجب تشویق کودکان می‏شود ولی والدین و یا مربیان نباید چیزهایی را بسازند که بچه‏ها از روی آن کپی کنند، این کار باعث هدر رفتن استعداد، خلاقیت و قوه ابتکار کودکان می‏شود.

ـ بعد از اینکه کار بچه‏ها تمام شد، بهتر است گل‏ها را به صورت گلوله‏های کوچکی به اندازه یک سیب در آورده و در وسط آن یک سوراخ کوچک ایجاد کرده و در آن آب بریزیم تا گِل نرم باقی بماند و بچه‏ها برای کار با آنها در فرصت و جلسه بعدی مشکلی نداشته باشند و یا اینکه آنها را داخل سطلی درپوش‏دار گذاشته و روی آن یک پارچه مرطوب و یا اسفنج (ابر ظرفشویی) بگذاریم و سرپوش ظرف را محکم کنیم.

اگر گل رس خیلی خیس باشد کپک می‏زند و اگر خشک باشد کار کردن با آن مشکل است. اگر گل خشک و سفت شد آن را داخل یک کیسه می‏گذاریم و با ضربات چکش آن را خرد می‏کنیم. بعد از خیساندن داخل آب دوباره برای بازی آماده می‏شود.

ـ برای کودکان توضیح دهید که گِل را نباید به جز محدوده‏ای که بازی می‏کنند (اتاق مخصوص یا گوشه‏ای از حیاط) به سایر جاها ببرند.

ـ برایشان توضیح دهید که در هنگام بازی در کار یکدیگر دخالت نکنند.

طرز تهیه گِل رس

برای تهیه گل رس، خاک رس را در ظرفی ریخته روی آن آب بریزید، به طریقی که سطح آب در ظرف، از سطح خاک رس بالاتر باشد، سپس مدت 24 ساعت بگذارید خیس بخورد بعد با ورز دادن و مالش می‏توان آن را به صورت خمیر در آورد.

خاک رس را می‏توان از محله‏هایی که مغازه کوزه‏گری هست و یا مغازه‏هایی که اسباب و لوازم هنری دارند تهیه کرد.