گِل بازی | آزادی عمل می دهد

لینک مقاله قبل (خاک، بهارکودکان است)

فواید گِل‏بازی

1ـ رشد و پرورش خلاقیت

خلاقیت و نوآوری کودک غالبا در زمان‏هایی شکوفا می‏شود که آزادی عمل دارد، می‏تواند قوه ی تخیل خویش را برای ساختن چیزی به کار اندازد.

از آنجا که بازی با گِل رس طبق الگو، مدل و نقشه ی از پیش تعیین شده نیست کودکان می‏توانند به آفرینش دست بزنند، نیز به دلیل قابلیت انعطاف و نرمی گِل می‏توانند به هر صورتی که بخواهند آن را شکل بدهند و خیلی سریع می‏توانند خراب کنند. همان طور که نقاشی کردن موجب خلاقیت، ابتکار، نوآوری و لذت درونی برای کودک می‏شود، گِل‏بازی افزون بر همان اثرات، سرگرمی بسیار لذت‏بخش و شادی‏آفرین برای کودکان به حساب می‏آید.

2ـ رشد و پرورش گویایی

علاوه بر آنکه کودک در مورد ساخته‏اش داستان‏سرایی می‏کند، به افکارش هم نظم و ترتیب می‏دهد. زمانی که کودکان در حال گِل‏بازی هستند ، برای دوستان‏شان صدا در می‏آورند، یا ممکن است خواسته باشند با کارهایی مثل پختن، خوردن، مهمانی و جشن ،  خود را مشغول کنند.

3ـ رشد و کنترل اعصاب و عضلات

بیشتر کارهایی که با گل انجام می‏گیرد با به کارگیری انگشت و دست می‏باشد. فشار دادن، ضربه زدن، جدا کردن، غلطاندن، قطعه قطعه کردن، به همدیگر متصل کردن و ... به رشد عضلات کمک می‏کند و باعث می‏شود کودک تجربه‏های آسان و موفقی برای خود کسب نماید.

کودکان از دیدن اثرات حرکات‏شان لذت برده و متوجه می‏شوند قادرند از حرکات دست‏هایشان استفاده کنند و گل رس را به طریقی که مایلند بسازند. کودک ممکن است گل رس را به صورت لوله‏های بلند و باریک (طناب‏مانند) در بیاورد، آن را بکوبد و به شکل توپ در بیاورد یا اینکه به صورت تافتون در آورده و با انگشتانش سوراخ سوراخ کند.

در کار با گل رس دایره (توپ) از اولین شکل‏هایی می‏باشد که کودک با تسلط بیشتر بر اعصاب و عضلاتش قادر است این شکل‏ها را به صورت ماهرانه‏تری بسازد. درست کردن گل به صورت باریک نشانه‏های رشد و تسلط کودک بر کنترل اعصاب و عضلاتش می‏باشد.

4ـ رشد و پرورش مهارت‏های اجتماعی

وقتی چند کودک با همدیگر گل‏بازی می‏کنند از شراکت و داد و ستد برای ساختن چیز مورد علاقه‏شان لذت برده و مهارت‏های اجتماعی‏شان پرورش پیدا می‏کند.

5ـ پرورش قدرت تجسم فضایی و هندسی

کار با گل رس زمینه ی پرورش ادراک فضایی و هندسی کودک را افزایش می‏دهد چون کودک می‏تواند صورت‏های فضایی و هندسی را به صورت عینی خلق کرده و مشاهده کند؛ مثلاً ساخت یک جعبه، چمدان، آدم، مربع، مستطیل، دایره و ... همه این مفاهیم را می‏تواند از طریق گل‏بازی عینیت بخشد و با مفاهیمی مانند نرمی، سفتی، زبری، سختی، سبکی، سنگینی، طول، سطح و حجم آشنا گردد.

گل رس ماده خیلی خوبی برای طرح‏های سه‏بعدی است، زیرا به دلیل نرمی و قابلیت انعطاف می‏توانند آن را به هر شکلی که بخواهند در آورند. همچنین کودکان در سنین کودکستانی می‏توانند شکل‏های پایه‏ای مانند دایره، توپ‏های کوچک، شکل‏های گوشه‏دار مثل مربع و مستطیل را با گل رس بسازند.

کودکان به هنگام گل‏بازی یک توپ حلقه‏ای کامل گِلی را به جای سر و یک مستطیل را به جای بدن می‏گذارند و با درست کردن باریکه‏هایی به عنوان دست و پا به ساخت آدمک می‏پردازند.

کودکان می‏توانند گل رس را به قالب‏های مختلفی در بیاورند، کلوچه درست کنند، کیک درست کنند و آن را بپزند، این گونه فعالیت‏های قالب‏سازی موجب رشد حسی، ادراکی و لامسه در کودکان شده و به سازگاری و انطباق‏پذیری تصورات و ادراکات‏شان در مورد اشکال و اجسام سه‏بعدی و هندسی کمک بزرگی می‏کند.

6ـ پرورش حس لامسه

خاصیت نرمی و شکل‏پذیری طبیعی گل رس جاذبه قوی برای کودکان در هر سنی دارد. هر یک از حواس که بیشتر در معرض محرکات محیطی قرار بگیرد، کاربرد و مهارت آن افزایش می‏یابد. گل رس علاوه بر تمامی مزایای دیگری که برای کودک دارد حس لامسه کودک را پرورش داده و زمینه درک و فهم حس لمس کردن را برای او فراهم می‏کند و مفاهیمی مانند سفت، سخت، نرم، زبر، مرطوب، خشک و ... را برای کودک معنی‏دار می‏کند.

برای بازی با گل رس کودکان از مجموعه حواس‏شان از قبیل دیدن، لمس کردن و بوییدن استفاده می‏کنند و از آنجا که بیشتر کارهایی که با گل انجام می‏گیرد ، با به کارگیری انگشتان دست می‏باشد، حس لامسه بیشتر به کار گرفته می‏شود.

 کودکان وقتی با گل رس کار می‏کنند مفاهیم نرم و سخت را تجربه می‏کنند. کودک با مقداری آب مخلوط کردن به خاک رس در می‏یابد که خاک رس می‏تواند تبدیل به گل شده، گلِ درست شده می‏تواند خیلی شُل (نرم) یا خیلی سفت (سخت) باشد.

در مقاله ی بعد به دیگر فواید گل بازی و طرز تهیه گِل رس خواهیم پرداخت ، و به  والدینی که گل بازی را کاری آلوده می دانند ، توصیه هایی خواهیم کرد .

ادامه دارد ...