خواندن هم
سرگرمی است و هم کاری مهم و اساسی؛ انس با کتاب را باید از کودکی در افراد به وجود آورد تا کتابخوانی بخشی طبیعی از زندگی روزانه فرد شود. کودکان با یاری بزرگترها، راه رفتن، حرف زدن و انجام سایر کارها را می آموزند. آنها از ما الگو می گیرند و عقاید، ارزش ها و اطلاعات را به دست می آورند و عادت ها در آنان شکل می گیرد.
تشویق بچه‌ها به خواندنخواندن باید با سرگرمی و خوشی همراه باشد؛ بیشتر کودکانی که به مدرسه می روند راهکارهای خواندن را می آموزند. اگر کودکان از خواندن همراه با سرگرمی خوششان بیاید و برای کتابخوانی اشتیاق نشان دهند، برای کسب مهارت های خواندن مجهزترند.
به هر حال خواندن تنها یک مهارت نیست بلکه حادثه ای بزرگ است. شما باید در جستجوی راه هایی باشید که خواندن را با شعف و خوشی مرتبط کند، زیرا کودکان به طور طبیعی دوست دارند بازی کنند و سرگرمی داشته باشند، بدون این که خسته شوند. بچه ها هرقدر بیشتر بخوانند و از خواندن بیشتر لذت ببرند، مهارت های بیشتری کسب می کنند. به عنوان مشوق کودک، از فشار و سرخوردگی ای که تأکید بیش از حد بر خودِ مهارت به وجود می آورد بپرهیزید.
- با صدای بلند بخوانید؛ این کار را از وقتی که بچه‌ها در سنین طفولیت هستند آغاز کنید و هیچ گاه آن را ترک نکنید. صرف نظر از این که بلند خواندن به توانایی کودک در خواندن کمک می کند، این شیوه تجربه ای گرانسنگ است که خواننده و شنونده را به هم نزدیک می کند.
- پیوسته مقدار زیادی مواد خواندنی در دسترس داشته باشید؛ کتاب، مجله و روزنامه همگی از لوازم مهم هر خانه اند که ما را به خواندن دعوت می کنند. مهم نیست که کتاب را بخرید یا از کتابخانه امانت بگیرید؛ کتاب ها نو باشند یا کهنه و دست دوم؛ مهم این است که در فضای زندگی تان مواد خواندنی وجود داشته باشد تا کودکان آنها را ببینند، لمس کنند و بخوانند.
- اجازه دهید کودکان خواندنِ شما را ببینند؛ چه بسا پدران و مادرانی که بعد از به خواب رفتن فرزندان، خود را با خواندن کتاب یا مجله سرگرم می کنند و هرگز توجه ندارند که در اثر این کار حتی کودکان نمی دانند که مادر و پدرشان کتابخوان های مشتاقی هستند. بچه‌ها وقتی کتاب های باز را در اطرافشان می بینند، یا از زبان شما می شنوند که عبارتی جالب یا مقاله ای از روزنامه را با صدای بلند می خوانید، یا این که می بینند سر در کتابی خوب فرو برده‌اید از شما سرمشق می گیرند.
- به طور مرتب به کتابخانه بروید؛ کتابخانه، کتاب هایی با موضوع های متنوع و ارزشمند دارد که به زحمت می توان نسخه‌هایی از آنها را در خانه پیدا کرد. از این لحاظ نوجوانان می توانند به طور جسته و گریخته مروری بر مجله‌ها و کتاب ها بکنند و از ایده‌های برگرفته از این مطالعات برای خود نمونه سازی کنند. اگر مسئول کتابخانه موافقت کرد اجازه دهید کودک شما عضو کتابخانه شود و کارت عضویت داشته باشد. فرصت هایی در اختیار کودکان بگذارید تا از کارت عضویت خودشان استفاده کنند.
- اجازه دهید کودکان بدانند که شما برای خواندن ارزش قائلید؛ اگر کودکان ببینند که شما از کتابخانه کتاب امانت می گیرید، کتاب می خرید یا به کسی کتاب هدیه می دهید یا انتظار دارید دیگران به شما کتاب هدیه کنند، به زودی متوجه می شوند که برای خواندن ارزش قائلید.
- سرگرمی های خواندن را با هیجان همراه کنید؛ اشتیاق و تخیل نوجوانان ممکن است خیلی زود از بین برود. با نامگذاری یک بازی یا حادثه، هیجان تازه‌ای برای خواندن به وجود آورید.
- به کودکان حق انتخاب بدهید؛ دیر یا زود متوجه می شوید فرزندتان جذب چیزهایی شده که به آن هله‌هولهِ ذهنی می گوییم. هوس نکنید کودک را به خواندن کتاب هایی نظیر«جنگ و صلح» وادارید. در عوض او را با کتاب هایی که به وی می دهید و برایش بلند می خوانید و با توصیه های هر کتاب به آرامی به طرف خواندن کتاب های مناسب تر راهنمایی کنید.
- با کودکان گفتگو کنید؛ حرف زدن با کودک نه تنها به او کمک می کند کلمات و الگوهای جمله را درک کند بلکه این کار نشان دهنده میزان علاقه و احترامی است که برای او قائلید. صحبت کردن با کودکان، هنر گفتگو و گفت و شنود، فکر کردن و تبادل نظر و عقیده را به آنان می آموزد.
- به صحبت های بچه‌ها گوش کنید؛ با گوش کردن می توانیم به سرنخ هایی درباره علایق و نیازهای کودکانمان دست یابیم تا بتوانیم در خواندن به آنها کمک کنیم.
- به حرف زدن خودتان گوش دهید؛ هنگامی که گرم گفتگو هستید، کمی هم به حرف های خودتان گوش کنید. آیا تا به حال احساس نکرده‌اید که بعضی روزها میانگین واژه‌هایی که می گویید واژه «نکن» است؟ گاهی با کمی توجه بیشتر می توانیم گفتگوی واقعی ترتیب دهیم و با بچه‌ها صادقانه گپ بزنیم. در درازمدت به امتحانش می‌ارزد.
- موقعیتی برای خنده فراهم کنید؛ خنده و خندیدن نه تنها آرامش دهندهِ خوبی است، بلکه می تواند راهنمای خوبی برای خواندن باشد. لطیفه گفتن، پرداختن به بازی های ساده ، تکرار سخنان بی معنا یا موزون و قافیه دار، خواندن بریدهِ خنده داری از روزنامه با صدای بلند و نظایر آن همگی می توانند کودکان را به خنده وادارند و موجب شوند آنها با واژه‌ها احساس راحتی و آرامش کنند.
خندیدن کودک با پدر و مادر، آنان را به هم نزدیک می کند و هنگامی که خنده با خواندن همراه شود خواندن را هیجان انگیز می کند.
در دنیای پر آشوب کنونی، زمان و توجه، ارزنده و مهم است. اگر می خواهید به کودکانتان کمک کنید تا خواندن خود را تقویت کنند یا فکر کنند و قوه تخیل خود را به کار اندازند، راهی جز وقت گذاشتن و توجه و دقت به آنها ندارید. باید انتخاب کنید؛ البته گاهی هم این کار سخت است!
- به عنوان هدیه، تأیید و تصدیق کنید؛ اگرچه بعضی اوقات تردید داریم، اما بچه ها می خواهند ما را خوشحال کنند. هنگامی که کودک مغرورانه با انگشتان کثیف و چسبناک، لکه‌های درهم و برهم از رنگ های سبز و قهوه‌ایِ روی کاغذ را به شما نشان می دهد و می گوید، این یک آدمک است که از ساقه لوبیای سحرآمیز بالا می رود، انگشتان او را ندیده بگیرید؛ به طور جدی سعی کنید هنرمند جوان (کودک) را تحسین کنید و با کف زدن و تشویق، نقاشی او را به درِ یخچال بچسبانید. در اثر تشویق شما قوهِ تخیل و ابتکار او تقویت می شود و علاقه اش به خواندن افزایش می یابد.
