محتوای لازم برای آموزش جنسی
صحبت در مورد آموزش های جنسی در حیطه کودکان زمانی می تواند در فرهنگ ما
کاربرد داشته باشد که بتوانیم آن را با معیار های اسلامی تطبیق داده و به
اصطلاح با فرهنگ اسلامی بومی نماییم. نباید گمان برد کسى که درباره مسائل
جنسى با نگرشى اسلامى قلم مى زند، کارى ابداعى انجام داده است;
قرآن کریم نیز به عنوان کتاب هدایت،تربیت وآموزش، در سطحى عمومى، برخى موضوعات مربوط به مسائل جنسى را با صراحت یا کنایه بیان کرده و اگر کسى محققانه در جستجوى مسائل جنسى در قرآن باشد، مى تواند چندین جلد کتاب از مسائل مطرح شده در قرآن را استنتاج کند. مرحوم سیدعلى اشرف،یکى از اندیشمندان تعلیم و تربیت اسلامی، بر این نکته تاکید می کند که فعالیت جنسى در ازدواج تنها براى ارضاى شهوت نیست، بلکه براى تقویت قواى معنوى دو انسان در جهت استحکام پیوند زناشویى مى باشد، بنابراین، باید بر فعالیت جنسى همان قوانین اخلاقى حاکم باشد که خداى متعال تعیین کرده است.
آموزش جنسی
بى تردید، خداى حکیم در هنگام خلقت هر موجود، ابزار مورد نیاز براى زندگى و کمال را به صورت فطرى، در آن به ودیعه نهاده است; مثلاً، در آدمى احساس نیاز ایجاد کرده و راه هاى تأمین آن نیازها را نیز تعیین کرده است و اصلاً حکیمانه نیست که خداى متعال احساس نیاز را در آدمى ایجاد کند، اما راه هاى اشباع آن را ببندد. شاید بتوان نحوه نگرش اسلام به غریزه جنسى را از آیات و روایات فراوانى استنتاج و در موارد ذیل خلاصه کرد:
1. پذیرش اصل غریزه جنسى: غریزه جنسى به عنوان یک واقعیت پذیرفته شده که برخى کارکردهاى آن عبارت است از:
الف. بقاى نسل بشر، ب. حفظ عفت،
2. نحوه ارضاى غریزه جنسى: الف. توصیه به ازدواج و مذمّت شیوه هاى رهبانى و انتخاب عزوبت
ب. تحریم تمام شیوه هاى ارضا، جز از طریق همسر شرعى (رعایت اخلاق جنسى)
3. تعیین وظیفه براى والدین: الف. توجه دادن والدین به این که تا اطمینان به خواب بودن فرزندان ندارند، از هر اقدام جنسى امتناع کنند; ب. جلوگیرى ازتحریک زودرس اطفال; و جدا کردن بستر فرزندان
4. خویشتن دارى: توصیه به استفاده از شیوه هاى مهارکننده فردى مثل پوشیدن چشم از نامحرم، تضعیف قوّه از طریق روزه گرفتن، در اختیار گرفتن اندیشه و قدرت خیال.
5. مهار اجتماعى: الف. توصیه به استفاده از شیوه هاى مهار اجتماعى همانند امر به معروف و نهى از منکر;
ب. سالم نگه داشتن جامعه از عوامل محرّک از قبیل مجلات و روزنامه ها.
نوجوانان دختر و پسر در ایامى از عمر خود، به ویژه دوران بلوغ، به عشقى افراطى گرفتار مى شوند; بدین معنا که با صرف نظر از این که طرف مقابل او چه کسى است، نسبت به او عمیقاً عشق می ورزدتمام بدى هاى او را خوبى و زیبایى مى پندارد
6. حدّ و تعزیر: تعیین مجازات حد و تعزیر براى اعمال جنسى که از راه غیرشرعى محقق مى شود.
ذکر این نکته ضرورى است که حکومت اسلامى وظیفه دارد براى فسادزدایى اجتماعى، مهیّا کردن زمینه هاى ازدواج جوانان ـ یعنى اشتغال و اسکان براى آنان ـ را سرلوحه برنامه هاى خود قرار دهد.
بدین روى، درباب تبیین نظر اسلام درباره آموزش جنسى، مى توان گفت: اسلام ـ فى الجمله ـ با آموزش جنسى در سطحى موافق بوده، بلکه آن را لازم دانسته است.
محتواى پیشنهادى درس آموزش جنسى
آنچه در ذیل مى آید محتوایى پیشنهادى است که تلاش شده منطبق با نیازهاى اجتماعى و مبانى دینى باشد، اما مجدداً یادآور مى شود که مقصود از «آموزش جنسى» ارائه یک سلسله اطلاعات ضرورى، اعم از روان شناختى، جسمانى و دینى درباره مسائل جنسى هر فرد به خود او و همچنین اطلاعاتى درباره جنس مقابل است. علاوه بر این مفهوم آموزش جنسى در این باب، نباید آموزش رفتار جنسى را نیز تداعى کند; زیرا این عنوان، خود موضوعى جداگانه است، هرچند امکان دارد نمودهاى گوناگون آن ـ مثلاً، در لباس پوشیدن، راه رفتن و سخن گفتن ـ متجلى شود. در این مقال، به رفتار جنسى ـ به معناى موردنظر ـ پرداخته نمى شود. آنچه در این جا بیان مى شود عام و کلى است، اختصاصى کردن آن به تلاشى جداگانه نیازمند است. اینک آنچه به عنوان محتواى درس آموزش جنسى پیشنهادمى شود:
ارتباط دختر و پسر
الف.توجه به تلقى هر یک از دو جنس نسبت به یکدیگر و تلاش در جهت تعدیل این تلقى; از آن جا که دختر و پسر دو عضو از یک پیکرند، نحوه تلقى هر یک از دیگرى تأثیر مهمى در نحوه رابطه آن ها دارد. علاوه بر این، انتظارات آن ها از یکدیگر را متعادل و متناسب و دور نماى زندگى آینده را براى هر یک روشن و ازدواج را تسهیل مى کند.
ب.تعدیل احساس دگرخواهى و عشق افراطى; مطابق تجربه هاى جوانى و بیان روان شناسان، نوجوانان دختر و پسر در ایامى از عمر خود، به ویژه دوران بلوغ، به عشقى افراطى گرفتار مى شوند; بدین معنا که با صرف نظر از این که طرف مقابل او چه کسى است، نسبت به او عمیقاً عشق می ورزدتمام بدى هاى او را خوبى و زیبایى مى پندارد و از دیدن یا شنیدن حقایق درباره معشوق طفره مى رود. اگراین عشق افراطى تعدیل نشود،سرانجام آن روشن نیست. مربیان مجرّب ضمن این درس، به دانش آموز خواهند آموخت که چگونه مسیر این محبت را تعیین نماید و در جهت متعادل کردن و ارضاى صحیح آن تلاش کند.
ج. بیان حالات روانى: عشق و خشم، توقع و انتظارات، توانایى ها و کاستى ها و خلاصه، مجموعه حالات روانى یک جنس براى جنس دیگر،که عمده این مباحث در تفاوت هاى فردى یا روان شناسى اختلافى بیان شده است، تبیین گردد.
د.تبیین تغییرات و تحولات جسمى ـ روانى دوران بلوغ; تغییر در غده هاى جنسى، گنادها، تغییر در حالات روانى،و آگاهانیدن آن ها از قاعدگى و احتلام و مانند آن بیان گردد.
هـ.آموزش وظایف شرعى و بهداشتى دختران در حین قاعدگى: که در دو بخش وظایف دختران پیش از ازدواج و وظایف آنان پس از ازدواج قابل بحث است.
خویشتنداری
و. خودارضایی و خطرهاى آن: خویشتن دارى و تأخیر ارضا تا زمان مناسب;
ز. پرهیز از تهییج و تحریک غریزه جنسى در اندیشه، ذهن یا از طریق چشم و گوش و نظر بازى و مانند آن;
ح. همسرگزینى: ویژگى هاى همسر مطلوب و نحوه شناخت پیدا کردن از او;
ط. مسؤولیت هر یک از زن و شوهر نسبت به یکدیگر، تلاش در جهت تربیت کودک به صورت مشترک، حق آن ها نسبت به یکدیگر، و حق فرزندان بر والدین;
ى. تنظیم خانواده متناسب با سن و مقتضیات فراگیر;
ک. مراحل تولید مثل و بارداری: نحوه تغذیه کودک در دوران جنینى، تأثیر رفتارهاى مادر بر جنین و همچنین تأثیر غذا و حالات روانى مادر بر او;
ل. امراض مقاربتى
م. هشدار به دختران از اغفال و حفظ گوهر عفت و یاداورى خطر روابط ممنوع;
ن. شرایط زمانى و مکانى مقاربت، سقط جنین، عواقب و کفّاره آن; تجاوز به عنف، و مسائلى از این قبیل
اما توجه داشته باشیم که نظر به فراوانى عناصر دخیل و متغیرهاى فراوان در تعیین محتواى آموزشى براى هر مقطع، جنس و گروه سنّى خاص و لزوم دقت بیش از معمول، لازم است حتى در اولین گام، طرح آموزشى عملى این مباحث از سوى گروهى از علوم تربیتى، روان شناسى، جامعه شناسى و مربیان کارآزموده و مجرّب ارائه گردد تا ضمن حفظ منافع، خسارات آن به حداقل کاهش یابد.
آگاهی مربیان و معلمان و والدین از نیاز های آموزشی در این زمینه می تواند انها را در جهت تنظیم ارائه اطلاعات و پاسخ به سئوالات راهنمایی کند و از افراط و تفریط در این حیطه ممانعت کند .
برگرفته از کتاب کاوشی در باب آموزش جنسی در مدارس، نوشته غلامرضا متقی فرا
منبع:تبیان