کودک اما با شخصیت
بسیاری از والدین پیوسته می‌پرسند رفتار مناسب با کودک باید چگونه باشد تا
شخصیت به طور مثبت در او رشد و نمو کند. در اینجا ما مواردی را که الهام
گرفته از احادیث ائمه طاهرین علیهم‌السلام و گفته‌های روان‌شناسان است،
فهرست‌وار مطرح می‌کنیم تا با اتکا به مکتب پربار اسلام در رشد صحیح شخصیت
کودکان خود ، توفیق حاصل کنیم.
احترام‌گذاری
اساسی‌ترین و ثمربخش‌ترین راه برای رشد شخصیت کودک و برخورداری از استقلال فکری و اعتماد به نفس در زندگی احترام به اوست. کودک از وقتی به دنیا قدم می‌گذارد ، با اولین محیط اجتماعی یعنی خانواده روبه‌رو می‌شود. او بتدریج با اعضای این جامعه یعنی پدر و مادر ، برادر و خواهر آشنا می‌شود.
اگر کودک از ابتدا احساس کند که در این محیط اجتماعی کوچک احترام افراد محفوظ است ، توهین و تحقیر و جسارت در کار نیست ، بزرگ‌تر به کوچک‌تر و کوچک‌تر به بزرگ‌تر احترام می‌گذارد. کم‌کم علاوه بر این که اهمیت احترام گذاری را درک می کند، خود به خود انسانی محترم و باشخصیت نیز بار خواهد آمد.
اگر می‌خواهید فرزندتان به شما توهین نکند ، باید شما نیز به او توهین نکنید. متاسفانه بسیاری از پدران و مادران از این نکته غافلند و توقع دارند فرزندشان کاملا احترام آنان را نگه دارد ، در حالی که خود هرگز به فکر احترام و شخصیت او نیستند ، دائم او را سرزنش و تحقیر می‌کنند و در برابر دوست، همکار و همکلاسی‌اش کوچکش می‌کنند. باید بدانیم آنچه به کودک می‌دهیم همان را پس می‌گیریم.
واگذاری امور کوچک
کودک نیز مانند دیگران دوست دارد در خانه و محیط های دیگر، خود را عضوی فعال و موثر احساس کند. او از طفیلی بودن و سربار جامعه بودن بدش می‌آید. از این رو باید بخصوص در محیط خانه برای او هم حسابی باز شود، به او نقشی داده و مسوولیتی به عهده‌اش واگذار شود تا از این طریق احساس شخصیت کند و خود را بی‌اثر نبیند.
از این رو لازم است پدران و مادران محترم ، در محیط خانه بعضی کارهای ساده و جزیی را به کودکان خردسال واگذار کنند و از آنان مسوولیت بخواهند.
این عمل نقش موثری در احساس شخصیت کودکان دارد ، آنها را متعهد و مسوول بار خواهد آورد و در امور زندگی ورزیده می‌سازد و به ترتیب در مسوولیت‌های بالاتر نقش بهتری ایفا می‌کند و تجربیات خود را به کار می‌اندازد.
عدالت در ارتباط با کودک
فرزندان باید طعم عدالت را بچشند و خوبی عدالت را لمس کنند و احساس نمایند عدالت لازمه زندگی و جامعه است. حتما در کوچک‌ترین امور هم باز اجرای عدالت لازم است.
رعایت ادب
برخورد مودبانه با فرزندان ، اگرچه کم‌سن باشد ، نقش مهمی در رشد شخصیت و احترام فرزندان دارد. متاسفانه بسیاری از پدران و مادران از این نکته غافل هستند و بخصوص در کلام، رعایت ادب را نسبت به فرزندان خود نمی‌کنند.
اساسی‌ترین و ثمربخش‌ترین راه برای رشد شخصیت کودک و برخورداری از استقلال فکری و اعتماد به نفس در زندگی احترام به اوست.به پدران و مادران محترم که خواهان عزت و سربلندی فرزندان خود هستند سفارش می کنیم با کودک خود همانند یک شخص محترم و یک دوست واقعی برخورد کنید. با او با کمال ادب سخن بگویید. وقتی می‌خواهید خطا و اشتباهی را تذکر بدهید ، بکوشید با نرمی و ملاطفت بیان کنید؛ چرا که در این صورت حرف شما تاثیر بیشتری خواهد داشت. در حضور دیگران هرگز کودک خود را مورد توبیخ قرار ندهید و به این وسیله او را گرفتار عذاب روحی نسازید. از به کار بردن الفاظ رکیک و زشت جدا خودداری کنید ، چراکه این روش نه تنها شخصیت و احترام خود شما را نابود می‌کند بلکه علاوه بر آن، کودک را نیز انسانی پست و زبون و لاابالی بار خواهد آورد.
نام نیک برای کودک
روان‌شناسی می‌گوید: «نامی که هنگام تولد یا بعد به کودک گذاشته می‌شود ممکن است یک خطر روانی برای او داشته باشد.» این اصل تنها نام واقعی کودک را شامل نیست، بلکه لقب یا نامی است که والدین و اطرافیان کودک از راه محبت به او می‌دهند؛ مثلا «حوریه» را «حوری» یا «حسین» را «حسنی» می‌نامند همان تاثیر روانی را خواهد داشت. از این رو بهتر است نام کودک را از میان نام‌های معمولی و رایج هر جامعه و فرهنگ آن انتخاب کرد. کودکی که نام و لقب خود را بپسندد همواره احساس برتری خواهد کرد و برعکس اگر از نام و لقبش خشنود نباشد شرمسار و ناراحت خواهد شد و این هر دو احساس در چگونگی رشد شخصیت کودک موثرند.
مشورت و نظرخواهی
کودکان و نوجوانان نیز همانند بزرگ‌ترها دوست دارند در امور مربوط به خودشان با آنان مشورت شود و آنان نیز نظر بدهند. این کار خود موجب می‌شود آنان احساس شخصیت بیشتری کنند و برای نظر و رای خود ارزش و ارجی قائل باشند. والدین محترم خوب است از این نکته غافل نباشند و حتی بدون درخواست کودک، خود به این کار اقدام کنند و از این راه به کودک خود شخصیت بدهند.پس از مشورت و نظرخواهی نیز حتی‌الامکان نظر فرزند را عملی کنند و برای عقیده او احترام قائل باشند و اگر هم نظر ناصحیحی داشت با ملاطفت و مهربانی او را متقاعد سازند یا این که وی را کاملا متوجه اشتباه و خطا در فکر و آثاری که در انجام نظر او احتمالا هست بکنند که هم او تجربه کافی را به دست آورد و هم این که در گفتارهای آینده خود تامل بیشتر کند؛ اما اگر بدون دلیل و آگاهی او را بکوبید حتی آثار مختلفی از جمله حقارت در او تجلی خواهد کرد. طبیعی است این برخورد ثمرات سوء در آینده خواهد داشت.
وفا به عهد کودک
کودک به دلیل آن که تمام خواسته‌های خود را از طریق والدین قابل تحقق می‌داند و اتکای شدید به آنان دارد ، پس اعتماد و توکل او بر پدر و مادر خواهد بود. یکی از عواملی که می‌تواند این اعتماد را پیوسته حفظ کند و مایه قوت شخصیت و ثبات کودک باشد این است که در عهد و پیمان خود با کودکان (حتی سخنی که می‌دانند) وفادار باشند و هیچ‌گاه با فرزند خلف وعده نکنند و رفتارشان، خلاف گفتارشان نباشد.
آشنایی کودک با سختی‌ها
امام موسی بن جعفر(ع) فرموده است: «بهتر است طفل در کودکی با سختی و مشکلات اجتناب‌ناپذیر حیات که غرامت زندگی هستند، روبه‌رو شود تا بردبار و صبور بار آید و در جوانی و بزرگسالی اهل استقامت باشد.»
بوسیدن کودک
بوسه از مهمترین نشانه‌های ابراز علاقه و محبت به کودک است. «بوسه» هم نشان می‌دهد که والدین درباره فرزندان خود مهربان و دلسوز هستند و فرزندان را از این علاقه و محبت پدر و مادر، آگاه و خشنود می‌سازد و هم درخت مهر را در وجود کودکان ریشه‌دار می‌کند.
رفتار کودکانه با کودک
در ارتباط با کودک باید همچون خود او، با او رفتار کنند و مانند خودش با او حرف بزنند، زیرا کودک با کودکان یا انسان‌های کودک‌نما بهتر انس می گیرد و همراه می شود.
منبع : جام جم آنلاین