مشکلات رفتاری کودکان و درمان آن ها بخش چهارم

اختصاصیآکا ایران: 

در بخش سوم از مقاله مشکلات رفتاری کودکان و درمان آن ‌ها به مشکل دروغ گفتن کودکان و راهکارهای برخورد با این مشکل صحبت کردیم. در این بخش به مشکل کشیدن موی همدیگر و راهکارهای برخورد با این مشکل خواهیم پرداخت. لطفا با مجلهآکا ایران همراه باشید.

کشیدن مو و راهکارهایی برای متوقف کردن این عادت کودکان نوپا

چرا کودکان نوپا  موی دیگران را میکشند ؟

مشکلات رفتاری کودکان و درمان آن ‌ها

عادت کشیدن مو در کودکان نوپا، مانند لگدزدن، گاز گرفتن، ناخن کشیدن و ضربه زدن تنها راهی برای بروز احساسات آنی در مواجهه با محیط اطرافشان است. بروز این رفتار به‌صورت یک عادت طولانی‌مدت چندین توضیح متفاوت دارد که منطقی‌ترین آن‌ها موفق بودن کودک برای جلب‌توجه مادر یا پدر در اولین بار و تکرار آن به‌عنوان یک راه همیشگی برای این کار است.

به عقیده‌ی مارک رابرتز متخصص روانشناسی بالینی در دانشگاه آیداهو، رابطه‌ی کشیدن مو با واکنش پدر یا مادر در مقابل آن مانند رابطه‌ی فشردن کلید برق با روشن شدن چراغ است .  از دید کودک کشیدن مو یک ‌راه مطمئن و قطعی برای جلب‌توجه والدین است و حتی می‌تواند برای او سرگرم‌کننده باشد. از دیدگاه دیگر کشیدن مو برای کودک راهی برای متوقف کردن مسائل ناخوشایند است. اگر کودک دیگری به او نزدیک شود و بخواهد اسباب‌بازی موردعلاقه‌اش را بردارد با کشیدن  مو ، خطر برطرف می‌شود!

دلیل دیگر این عادت در کودکان می‌تواند تلاش آن‌ها برای کنترل محیط اطراف باشد. در این رده‌ی سنی مهارت‌های ذهنی کودک برای تشخیص اتفاق‌های اطرافش در حال شکل‌گیری است و کشیدن مو یکی از ساده‌ترین واکنش‌های کودک برای تغییر این اتفاقات است. مهم‌ترین اینکه بازخورد این عادت کاملاً در ذهن کودک ثبت می‌شود. وقتی یک‌بار با کشیدن مو بتواند تغییر دلخواهش را در محیط اطرافش ایجاد کند نه‌تنها به این کار ادامه می‌دهد بلکه مؤثر بودن این روش در اطرافیان به شدن گرفتن عادت منجر خواهد شد.

 اگر کودک شما موهای خودش را می‌کشد ممکن است به دلیل ناراحتی، اضطراب و یا نوعی اختلال کنترلی باشد. درهرحال اگر این مسئله باعث نگرانی شما می‌شود ،بهتر است با یک متخصص گفتگو کنید.

راهکار‌هایی رفع عادت کشیدن مو

مشکلات رفتاری کودکان و درمان آن ‌ها

• به کودکان نشان دهید که کشیدن مو مؤثر نیست: به‌طورکلی بهترین عکس‌العمل در مقابل هرگونه رفتار تهاجمی توسط کودکان این است که به آن‌ها نشان دهید این‌گونه رفتارها به‌هیچ‌عنوان تأثیر بازدارنده‌ای در شما ندارند.
  اگر شما عادت کشیدن مو در کودکتان را نادیده بگیرید او به کار خود ادامه خواهد داد چون به‌هرحال دیگران را با کشیدن مو به انجام کارهای دلخواهش مجبور می‌کند و با مشاهده‌ی موفق بودن این رفتار، عادت مو کشیدن در او شدت خواهد گرفت.
  از طرف دیگر توجه بیش‌ازحد و تلاش برای گفتگوی منطقی با کودک نیز کارساز نخواهد بود. اگر بخواهید معایب این عادت را برای کودکتان توضیح بدهید، او درنهایت متوجه پیچیدگی‌های روابط اجتماعی نمی‌شود ولی از این‌که موردتوجه قرارگرفته و وقت بیشتری با شما صرف می‌کند، لذت می‌برد و توجه بیشتر شما را به‌عنوان یکی دیگر از محاسن کشیدن مو محسوب می‌کند.
  مناسب‌ترین رویکرد این است که بی‌ثمر بودن این عادت را به کودک نشان دهید. به‌عنوان‌مثال اگر فرزند خردسالتان با کشیدن موهای همبازی‌اش اسباب‌بازی او را گرفته است، شما آن را از فرزندتان بگیرید و فقط به او بگویید: (کشیدن مو کار خوبی نیست). باید این کار را سریع انجام بدهید تا او متوجه شود بابت چه‌کاری مورد سرزنش قرارگرفته است
• ایجاد وقفه در حین انجام: اگر فرزند نوپایتان را در حال کشیدن موی شخص دیگری دیدید، به‌آرامی موهای آن شخص را از دست او آزاد کنید و بعد در حالی دست کودکتان را در دست گرفته‌اید به او بگویید (کشیدن مو کار خوبی نیست و دیگران را ناراحت می‌کند). تنبیه یک یا  دو دقیقه‌ای شامل نشستن بر روی نیمکتی دور از دیگران در سکوت و همراه با بی‌توجهی شما می‌تواند کارساز باشد.
• در مورد این عادت با کودک صحبت کنید: بعد از تمام شدن مدت تنبیه در مورد اتفاقی که افتاده با فرزندتان صحبت کنید. باوجوداینکه کوکان نوپا هنوز توانایی برقراری ارتباط کلامی مؤثر ندارند، این کار اهمیت زیادی دارد و صرف‌نظر از موضوع و جزییات، دانستن اینکه بعد از هر بار کشیدن مو یک گفتگوی جدی با شما خواهد داشت به یک عامل بازدارنده تبدیل می‌شود. سعی کنید از جملات کوتاه و ساده استفاده کنید. در این گفتگو سعی کنید به فرزندتان بفهمانید که بعد از کشیدن مو، تنبیه در سکوت و دور از دیگران غیرقابل‌اجتناب بوده و دلیل آن نیز آسیب رساندن به دیگران است.
  از این روش انتظار معجزه نداشته باشید، آموزش اصول اخلاقی به کودکان خردسال سخت و زمان‌بر است و به پشتکار زیاد نیاز دارد. باید آن‌قدر به این کار ادامه بدهید تا کودکتان آن را به‌عنوان یک قانون غیرقابل انعطاف به ذهن بسپارد. صبور باشید و زود ناامید نشوید.
  به‌تدریج و با کامل شدن مهارت ارتباط کلامی در کودک، او را به حل مشکلات با صحبت کردن تشویق کنید. برای مشکلاتی که کودکتان معمولاً آن‌ها را با کشیدن مو حل می‌کند، گزینه‌های دیگری به او پیشنهاد کنید.
• مقابله‌به‌مثل نکنید: بدترین برخورد ممکن در برابر عادت کشیدن مو در کودکان، انجام همین کار با آن‌ها به‌منظور نشان دادن ناپسند بودن آن است. کودکان برای صدمه زدن به دیگران موی آن‌ها را نمی‌کشند و فقط می‌خواهند روال اتفاقات  اطراف خود را تغییر دهند. اگر شما با این عادت کودکان مقابله‌به‌مثل کنید فقط به آن‌ها یاد داده‌اید که کشیدن مو برای وادار کردن دیگران به انجام خواسته‌ها نیز کاربرد دارد. اگر می‌خواهید کودکتان را از آسیب رساندن به دیگران بازدارید بهترین کار این است که الگوی او باشید.

مترجم: محسن یزدانی