دلیل پرتاب اشیا توسط کودکان

آکاایران: دلایل پرتاب اشیا توسط کودکان و راهکارهایی برای رفع این عادت

پرتاب اشیا توسط کودکان و راهکارهایی برای رفع این عادت

اختصاصی بیست ستون: 

یکی از مهارت‌ها و توانایی‌های جدید کودکان، پرتاب اشیا است که از 18 ماهگی تا 3 سالگی بروز می‌کند. علیرغم سادگی ظاهری پرتاب اشیا توسط کودک، این عمل ساختار پیچیده‌ای دارد که شامل توانایی باز کردن همزمان انگشت‌های دست و رها کردن شیء است و نیاز به هماهنگ بودن کامل چشم‌ها و دست کودک دارد. کودکان نوپا از پرتاب اشیا لذت می‌برند و به همین دلیل مرتباً درصدد امتحان این توانایی جدید و هیجان‌انگیز برمی‌آیند.

برای بزرگ‌سالان جاذبه زمین یک مسئله‌ی عادی است ولی یک کودک وقتی می‌بیند که هر جسمی که پرتاب می‌کند، به زمین می‌افتد و هیچ‌گاه بالا نمی‌رود، در حقیقت نیروی جاذبه را برای اولین بار کشف کرده است. از طرفی پیامدهای مختلف پرتاب اشیا توسط کودک نوپا بسیار متنوع هستند. تفاوت پیامد پرتاب یک توپ با یک جسم شکستنی برای او عجیب است و او می‌خواهد که دلایل این تفاوت را درک کند.

مسلماً والدین دیدگاه متفاوتی دارند و یک مادر هیچ‌وقت از اینکه کودک او ظرف غذایش را بر روی کف تازه تمیز شده‌ی آشپزخانه پرت کرده خوشحال نمی‌شود ولی کودک همیشه از این اتفاقات لذت می‌برد.

واکنش‌های مناسب در مواجهه با پرتاب اشیا توسط کودک نوپا: به اعتقاد رونی لایدرمن معاون مرکز خانواده در دانشگاه فلوریدا، اگر این اقدام کودک خطری برای دیگران ندارد و یا منجر به خسارت قابل‌توجهی نمی‌شود، نیازی به تنبیه یا برخورد با او نیست. بجای تلاش برای توقف کودک از پرتاب اشیا که کاری کاملاً بیهوده است، بهتر است اشیایی که در دسترس کودک است و یا جایی که او می‌تواند آن‌ها را پرتاب کند کنترل کنیم. در ادامه به بررسی نکاتی برای تسهیل این کار می‌پردازیم:

به کودک نشان بدهید که چه چیزهایی را می‌تواند پرتاب کند: اگر اشیا بی‌خطر و مقاوم برای پرتاب در دسترس کودک قرار بدهید و حتی او را تشویق به پرتاب آن‌ها نمایید، او سریع‌تر یاد می‌گیرد که چه چیزهایی را نباید پرتاب کند. وسایلی مانند توپ‌های سبک بسیار مناسب هستند البته اسباب‌بازی‌های متنوعی نیز به همین منظور طراحی‌شده‌اند که جنبه‌ی آموزشی نیز دارند و بازی کردن با آن‌ها به همراه مادر یا پدر می‌تواند برای یک کودک دوساله بسیار مفرح و جذاب باشد.
هدف از این اقدام این است که کودک درک کند پرتاب اشیا به تنهایی مشکل‌ساز نیست به‌شرط اینکه اشیا مناسب را انتخاب کند. اگر او جسمی خطرناک مثل یک کفش را پرتاب می‌کند، به آرامی آن را از او بگیرید و بگویید (کفش برای پرتاب کردن نیست). در عوض یک توپ یا اسباب‌بازی بی‌خطر برای پرتاب به کودک بدهید.

پرتاب اشیا خطرناک را بی‌اثر جلوه دهید: وقتی کودک در زمین‌بازی اشیایی خطرناک مثل سنگ یا شن به سمت کودکان دیگر پرتاب می‌کند، حتی‌الامکان چند دفعه‌ی اول را نادیده بگیرید. زمانی که کودک نوپا متوجه شود که این کار باعث جلب توجه فوری شما شده است، عادت پرتاب اشیا در او شدت خواهد گرفت.

اگر کودک شما به کودکان دیگر نزدیک می‌شود و به سمت آن‌ها چیزی پرتاب می‌کند، دفت کنید که همیشه واکنش یکسانی داشته باشید زیرا کودکان نوپا فقط با تکرار زیاد مسائل جدید را یاد می‌گیرند. هر دفعه که فرزند خردسالتان این کار را انجام داد به او بگویید (نه این کار خطرناک است) و کودک را برای مدت کوتاهی از محل بازی دور کنید تا او ارتباط کلمه‌ی (نه) را با کاری که انجام داده درک کند و بعد از یک دقیقه بگذارید که کودک دوباره به محل بازی بازگردد.
نکته‌ی کلیدی این واکنش، دور نگه‌داشتن کودک به مدت کمتر از یک دقیقه است (بیشترین تأثیرگذاری 60 ثانیه به ازای هر یک سال سن) تا او فراموش نکند چرا از بازی کردن منع شده است. اگر متوجه شدید که پرتاب اشیا توسط کودکتان با عصبانیت همراه است، او را تشویق کنید که احساس خود را با کلمات بیان کرده و با شما در مورد علت عصبانی شدنش صحبت کند.
به کار بردن لحن نسبتاً جدی و ناراضی در گفتگوهای تنبیهی با کودک مشکلی ندارد ولی اجازه ندهید که عصبانیت واکنش شما را تحت تأثیر قرار بدهد. فریاد زدن و کوچک‌ترین تنبیه فیزیکی، هیچ تأثیر بازدارنده‌ای در عادت پرتاب اشیا توسط کودک نوپا ندارد.
ممکن است علیرغم همه‌ی تلاش‌های شما، کودک دست از عادت پرتاب اشیا برندارد. در چنین شرایطی احتمالاً چاره‌ای جز نظارت دقیق لحظه‌ای بر او و محیط اطرافش ندارید.

بستن اسباب‌بازی‌های کودک به صندلی یا کالسکه: وقتی که کودک را در صندلی مخصوص خودرو یا کالسکه به گردش می‌برید، بستن اسباب‌بازی‌های موردعلاقه او به صندلی (با تکه‌های کوتاه نخ که خطر پیچیده شدن دور گردن او به وجود نیاید) اقدام مؤثری است. با این کار نه‌تنها کودک می‌تواند به هر مقدار که خواست آن‌ها را پرتاب کند بلکه به‌زودی متوجه خواهد شد که با کشیدن نخ‌ها می‌تواند دوباره آن‌ها را در اختیار داشته باشد. به‌این‌ترتیب لذت این بازی کودکانه بر ای او دو برابر می‌شود و علاوه بر این زحمت شما هم نصف خواهد شد.

مرتب کردن دونفره‌ی به‌هم‌ریختگی‌ها: اگر بعد از پرتاب هر جسم کودکتان را مجبور کنید که خودش آن را بازگرداند، به او فشاری بیشتر از توان و سنش وارد می‌کنید. به‌جای این کار با انجام حرکات کودکانه یا گفتن کلماتی ابتکاری کودک را تشویق کنید که به همراه شما به‌هم‌ریختگی‌ها را مرتب کند.

الگوی خوبی برای فرزندتان باشید: وقتی در حضور فرزندتان یک کوسن را روی مبل پرتاب می‌کنید، کودک را به تکرار این کار تشویق کرده‌اید. در حقیقت یا کنترل این کار و پرتاب اشیای بی‌خطر در اطراف خانه می‌توانید به‌تدریج به کودک یاد بدهید که پرتاب چه چیزهایی مجاز است. هر بار که کودک به جسم خطرناک را پرتاب کرد، به همراه او در خانه قدم بزنید و اشیا بی‌خطر مثل دستمال، اسباب‌بازی‌های نرم و سبدهای پلاستیکی را پرتاب کنید.

موقع غذا خوردن در کنار کودک بنشینید: معمولاً غذا خوردن کودکان نوپا با مقدار زیادی به‌هم‌ریختگی و ریخت‌وپاش همراه است که اگر شما در این گونه مواقع در کنار کودکتان بنشینید بیساری از این‌ها اتفاق نمی‌افتد. با هر بار ممانعت فیزیکی، کلمه‌ی (نه) را نیز تکرار کنید.
به گفته‌ی لایدرمن: در تمام وعده‌های غذایی کودک بهتر است والدین نیز حضور داشته باشند و با جلب‌توجه او با صحبت کردن علاوه بر جلوگیری از پرتاب اشیا مهارت‌های کلامی او را نیز تقویت کنند. از طرف دیگر نظارت بر غذا خوردن کودک برای حصول اطمینان از جویده شدن کامل غذا و جلوگیری از گیر کردن احتمالی در گلو نیز الزامی است.

از ظروف مخصوص کودک استفاده کنید: هرگز از چینی‌های گران‌قیمت و حتی ظروف شکستنی معمولی برای غذای کودک استفاده نکنید. ظروف مخصوص زیادی برای کودکان طراحی و ساخته می‌شوند که علاوه بر ظاهر زیبا و نشکن بودن، بعضاً ویژگی‌های خاصی نیز دارند مثل قابلیت متصل شدن به صندلی کودک. این قابلیت مطمئناً مانعی برای تلاش کودک محسوب نمی‌شود و پیدا کردن دلیل جدا نشدن ظروف از میز هم به فهرست فعالیت‌های اکتشافی او اضافه خواهد شد.

غذای کودک در مقادیر کم به او بدهید: اگر غذای کودک را در اندازه‌های کم به او بدهید علاوه بر جلوگیری از هدر رفتن آن، کودک دیگر چیزی برای پرتاب کردن پیدا نمی‌کند. به گفته‌ی لایدرمن وقتی غذای زیاد و بیش از نیاز به کودک می‌دهید، او بعد از سیر شدن به باقیمانده‌ی غذا به چشم وسیله‌ای برای سرگرم شدن نگاه می‌کند.

 معمولاً هیچ کودکی تا قبل از سیر شدن کامل و ظرف غذای خود را پرتاب نمی‌کند؛ بنابراین بهتر است که بلافاصله بعد از اتمام غذا خوردن کودک را از میز یا صندلی مخصوص دور کنید.

مترجم: