حقایقی در خصوص علل ناباروری
چرا باردار نمی‌شوید؟
اختصاصیآکا ایران:
از تغذیه ناسالم گرفته تا تخمک گذاری نامنظم و همچنین عامل مردانه که یکی از عوامل مهم در ناباروری است و بسیاری دلایل دیگر می‌توانند باعث ناباروری شوند. ما با سه متخصص برتر در زمینه باروری به مشاوره نشستیم تا مهم‌ترین دلایل ناباروری و درمان آن‌ها را بشناسیم.
کدام‌یک روی دیگری تاثیر می‌گذارد، استرس روی ناباروری؟ یا ناباروری روی استرس؟ با اینکه امروزه ما اطلاعات بیشتری نسبت به ده سال پیش راجع به ناباروری داریم، ولی این مشکل هنوز یک بیماری پیچیده به شمار می‌رود؛ اما با پیشرفتی که در زمینه تولید نسل صورت گرفته و با تشکر از تلاش بی وقفه سازمان‌های مربوطه، زوج‌هایی که با این مشکل مواجه‌اند، می‌توانند کمک‌های زیادی دریافت کنند. به گزارش سازمان بهداشت آمریکا، تقریبا یک درصد از نوزادانی که سالانه در آمریکا متولد می‌شوند، بر اثر کمک‌های این سازمان‌ها به دنیا آمده‌اند.
البته در دنیای امروزی این موضوع خیلی شایع شده است و تعدادی از زنان معروف مثل نیکول کیدمن، جیولیانا رنسیک و روزی پوپ بارها در مجامع عمومی گفته‌اند " نازایی موضوع جدید و عجیب و غریبی نیست ". دکتر برایان کاپلان، یکی از پایه‌گذاران مرکز باروری الینویز، اشاره می‌کند که " نازایی به آغاز پیدایش بشر باز می‌گردد، اگر انجیل را بخوانید، می‌بینید که سارا، زن ابراهیم، هم نازا بوده است."
امروزه تقریبا هفت میلیون نفر از زنان آمریکایی از نازایی رنج می‌برند؛ که به معنی این است که فقط در آمریکا از هر هشت زن، یک نفر نابارور است. نازایی دیگر یک تابو نیست. ما اطلاعاتی درباره دلایل نازایی و روش‌های درمان آن‌ها هم در زنان و هم در مردان به خصوص آن‌هایی که در سنین باروری هستند، جمع کرده‌ایم؛ اما هیچ چیز قطعی نیست. دکتر کاپلان می‌گوید " خیلی مهم است که مردم بدانند نازایی دلایل گسترده‌ای می‌تواند داشته باشد و ترکیبی از چند فاکتور است "
توصیه می‌شود که زوج‌های زیر 35 سال که 12 ماه است برای باردار شدن تلاش میکنند و موفق نشده‌اند، از یک متخصص باروری کمک بگیرند. کاپلان می‌گوید که بهتر است با برنامه پیش بروید و به زنان بالای 35 سال توصیه می‌کند که اگر بعد از شش ماه موفق نشدند باردار شوند، به پزشک مراجعه کنند. او همچنین می‌گوید که هر چه زودتر برای دریافت کمک پزشکی اقدام کنید، نتیجه بهتری می‌گیرید.
عامل مردانه
به گفته دکتر ویلیام اسکولکرفت، متخصص باروری و بنیان‌گذار مرکز درمانی تولید نسل کلورادو، عامل مردانه نقش مهمی در باروری دارد، علت آن می‌تواند وجود اسپرم کم یا اسپرم کم تحرک و یا مشکلات غیرطبیعی که می‌تواند باعث جلوگیری از تولید اسپرم شود، باشد. این مشکل چقدر شایع است؟ تقریبا در سی تا چهل درصد ناباروری‌ها علت، عامل مردانه است.
درمان
خبر خوب این است که روش‌های زیادی برای درمان این مشکل وجود دارد؛ و خبر بد این است که مردان هم درست مانند زنان به خاطر وجود این مشکل از نظر روحی تحت فشار قرار می‌گیرند. دکتر اسکولکرفت می‌گوید " اولین قدم این است که به یک اورولوژیست مراجعه کنید تا ببیند که مشکل چیست و با دارو و یا جراحی آن را درمان کند. یکی از روش‌های درمانی رایج برای اسپرم کم یا اسپرم کم تحرک، عمل تزریق اسپرم است؛ که در این جراحی یک اسپرم از مرد گرفته می‌شود و به تخمک زن تزریق می‌شود. دکتر اسکولکرفت می‌گوید که در نزدیکی طبیعی هم فقط یک اسپرم به تخمک بارور می‌چسبد و داخل رحم می‌شود، بنابراین با تزریق تنها یک اسپرم به تخمک، ممکن است که باردار شوید.
آندومتریوز
سازمان ملی باروری، اعلام کرد که سه تا پنج میلیون از زنان آمریکایی در سن باروری، از آندومتریوز رنج می‌برند. آندومتریوز به معنی رشد بافت داخلی رحم در جایی بیرون از رحم است که باعث بسته شدن لوله‌های رحمی یا فالوپ شود که مسدود شدن این لوله‌ها به این معناست که اسپرم و تخمک نمی‌توانند لقاح یابند و یا حتی اگر هم لقاح صورت بگیرد، تخمک بارور نمی‌تواند خودش را به رحم برساند؛ که این امر می‌تواند باعث حاملگی خارج از رحم شود. علائم این بیماری عبارت‌اند از درد شدید و خونریزی زیاد در زمان پریود، درد هنگام نزدیکی و انقباض‌های شدید در زمان قاعدگی.
درمان
تنها راه اینکه مطمئن شوید که مبتلا به آندومتریوز هستید یا نه انجام لاپاروسکوپی است. در این عمل، یک لوله نازک دوربین دار وارد شکم می‌شود تا وجود کیست ها را مشخص کند. طی همین روند می‌توان کیست ها را جراحی کرد و برداشت. دکتر اسکولکرفت می‌گوید که بعضی از بیماران شش تا هشت ماه بعد از این جراحی باردار می‌شوند. در صورت باردار نشدن، او کلومید و لقاح مصنوعی و در موارد حادتر آی.وی.اف یا همان میکرواینجکشن را پیشنهاد می‌کند.
بیماری‌های تخمک گذاری
این بیماری یکی از رایج‌ترین مشکلاتی است که در زنان نابارور وجود دارد. تقریبا سی تا چهل درصد مشکلات نازایی از تخمک گذاری نامنظم ناشی می‌شود. بسیاری از زنانی که در سن باروری هستند ممکن است که اصلا تخمک گذاری نکنند؛ و این امر می‌تواند یکی از نشانه‌های یائسگی زودرس باشد؛ و بعضی دیگر ممکن است هر سه ماه یک‌بار تخمک گذاری داشته باشند. تغییرات هورمونی، ورزش سنگین، اضافه وزن و کاهش وزن ناگهانی، استرس زیاد، همگی می‌توانند دلایل انجام نشدن تخمک گذاری باشند؛ به عبارت دیگر هر چیز بیش از اندازه‌ای برای تخمک‌گذاری منظم و باردار شدن شما ضرر دارد.
درمان
مشکلات تخمک گذاری، اغلب مواقع با قرص‌های خوراکی مثل کلومید درمان شود. دکتر اسکولکرفت می‌گوید که من قبل از روش آی.یو.آی، پیشنهادمی کنم که سه یا چهار دوره از کلومید استفاده شود؛ اما این کار ممکن است احتمال چندقلوزایی را افزایش دهد. او همچنین به زوج‌های با سن بالا پیشنهاد می‌کند که یک راست به سراغ روش آی.وی.اف بروند.
سندروم تخمدان پرکیست
دکتر کاپلان می‌گوید " این بیماری یک مشکل جدی است و ناشی از عملکرد غیرطبیعی تخمدان است که باعث به وجود آمدن کیست‌های زیادی می‌شود، این بیماری هنوز به صورت یک معما است. این مشکل در همه بیماران به یک شکل نیست. بیشتر افرادی که به این سندروم مبتلا هستند حتی خودشان نمی‌دانند که این بیماری را دارند، کمتر از 25 در صد مواقع این بیماری تشخیص داده می‌شود. به دلیل اینکه طیف گسترده‌ای از علائم را شامل می‌شود مانند دوره‌های غیرطبیعی قاعدگی، عدم تخمک‌گذاری، اضافه وزن شدید، جوش، موهای زائد صورت و نازایی.
این سندروم بیماران را کمی گیج می‌کند به دلیل اینکه آن‌ها نشانه‌های بیماری را می‌خوانند و می‌گویند که من این علائم را ندارم و یا شامل حال من نمی‌شود.
درمان
روش درمانی اول، رژیم غذایی و ورزش است. به دلیل اینکه بسیاری از زنان نمی‌توانند اثر داروی متفورمین که کار آن نرمال کردن میزان انسولین و در نتیجه تنظیم هورمون‌ها در بدن است را تحمل کنند.
چاقی یا لاغری مفرط
خیلی چاق و یا خیلی لاغر بودن، عملکرد هورمون‌ها را مختل می‌کند. همچنین تحقیقات نشان داده‌اند که ورزش کردن بیش از اندازه روی قدرت باروری تاثیر منفی می‌گذارد. پزشکان عقیده دارند که در آینده تغذیه و مکمل‌های غذایی نقش مهمی در درمان نازایی ایفا میکنند.
درمان
زنان درباره تغذیه‌شان باید مشاوره شوند. مکمل‌های غذایی مثل روغن ماهی، ویتامین دی، پروبیوتیک ها و سی.او. کیو 10 کیفیت تخمک‌ها را بالا می‌برد. حتی برای مردان هم مفید است. هر چه زودتر این خانم‌ها به پزشک مراجعه کنند بهتر است.
استرس
نسل‌های قبل از ما نمی‌دانستند که نازایی دلایل پیچیده‌ای می‌تواند داشته باشد و فقط مربوط به استرس نیست. بااین‌حال دکتر کاپلان می‌گوید " استرس در تمام بیماری‌ها از جمله نازایی نقش مهمی دارد." اما اگر قرار باشد که تنها دلیل ناباروری، استرس باشد، این استرس باید خیلی شدید و فاجعه آمیز باشد. ولی اگر زنی واقعا به این درجه از استرس مبتلا باشد، این بیماری می‌تواند عملکرد هیپوتالاموس را مختل کند؛ که وظیفه کنترل غده هیپوفیز، تیروئید، آدرنالین، تخمدان‌ها و تنظیم قاعدگی را بر عهده دارد. به علاوه، اگر تنها استرس روی ناباروری شما تاثیر گذاشته باشد، خودتان متوجه می‌شوید.
دکتر کوئین می‌گوید که داشتن استرس می‌تواند مشکلات بسیاری را برای شما به وجود آورد، او پیشنهاد می‌کند که اقداماتی برای کاهش استرس تان انجام دهید، مشاوره کنید، به روان‌پزشک مراجعه کنید، به یوگا بروید، در صورت لزوم دارو مصرف کنید. هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید نتیجه بهتری می‌گیرید.
بیماری لوله‌های فالوپ یا رحمی
یکی از مهم‌ترین اقداماتی که برای تشخیص علت نازایی باید صورت بگیرد، بررسی مشکلات فیزیکی مانند مسدود شدن لوله‌ها بر اثر عفونت، در زنان می‌باشد. دکتر کاپلان می‌گوید حتی اگر تخمک‌ها و اسپرم‌ها در وضعیت خوبی باشند، ولی مسئله مهم این است که آن‌ها فضای مناسبی برای لقاح و لانه گزینی در اختیار داشته باشند. آزمایشاتی باید جهت بررسی سلامت لوله‌ها و رحم انجام شود.
درمان
طی یکی دو دهه اخیر بیماری لوله فالوپ بسیار کمتر شده است. دکتر کاپلان می‌گوید " اگر به سال‌های دهه 60 و 70 برگردیم می‌بینیم که بسیاری از زنان به علت مسدود شدن لوله‌های فالوپ و یا آسیب دیدن لوله‌های فالوپ بر اثر عفونت و یا آندومتریوز، با مشکلات جدی مواجه شدند. ولی امروزه پزشکان از روش آی.وی.اف برای درمان بیماری لوله‌های فالوپ، استفاده میکنند.
سن
دکتر کاپلان می‌گوید که سن نقش مهمی را در باروری زنان ایفا می‌کند. زنان هنگام تولد به تقریبی با دو یا سه میلیون تخمک به دنیا می‌آیند و هر ماه مقداری از آن را از دست می‌دهند. به طوری که در سن بلوغ فقط 300 هزار تا از آن‌ها باقی می‌ماند و از این میان فقط 300 تخم در زمان تخمک گذاری آزاد می‌شوند؛ و وقتی که به عنوان مثال در سن 51 سالگی یائسه می‌شوند، دیگر هیچ تخمی باقی نمانده است.
درمان
دکتر کاپلان می‌گوید " دلایلی که باعث کاهش تعداد تخم‌ها می‌شوند، از جمله سن، غیر قابل بازگشت است. شما به هیچ وجه نمی‌توانید تعداد تخمک‌ها را افزایش دهید. اگر به میانگین سنی زنانی که برای باردار شدن تلاش میکنند توجه کنید، دلیل شایع شدن نازایی در دنیای امروزه را متوجه می‌شوید و آن این است که اکثر این زنان در سنین 35 و 36 سالگی اقدام به باردار شدن میکنند. در این سنین تخمک‌ها دیگر مانند گذشته نیستند، ولی شغل ما به عنوان متخصصین باروری، این است که نهایت تلاشمان را برای اینکه تخم‌ها در بهترین شرایط باشند، انجام دهیم. از جمله کارهایی که ما پیشنهاد می‌کنیم، ترک سیگار، کاهش وزن، برطرف کردن مشکلات تیروئید، استفاده از مکمل‌های غذایی مثل روغن ماهی و دیگر مکمل‌ها، هستند.
سیگار کشیدن
سیگار کشیدن تاثیر نامطلوبی بر روی باروری می‌گذارد. دکتر جان جین نیز این نکته را تایید کرده است. استعمال سیگار و ماریجوانا باعث کاهش شمارش اسپرم در مردان و کاهش قدرت باروری می‌شود. البته استعمال دخانیات با اینکه ممکن است تاثیر منفی روی عامل مردانه بگذارد ولی نمی‌توان صد در صد آن را عامل قطعی ناباروری دانست. زنانی که به مدت طولانی نیکوتین مصرف میکنند نیز ممکن است تخمک گذاری نامنظم و مشکلات دیگری از این قبیل داشته باشند که باعث نازایی شود.
درمان
کاملا ساده و واضح است، آن را ترک کنید. خبر خوب این است که مضرات سیگار کشیدن و یا هرگونه مخدر دیگر، با ترک آن تا حدی برطرف می‌شود. چند ماه قبل از تلاش برای بارداری هر دوی شما باید این عادت مضر را ترک کنید بدنتان را آماده کنید. هر اندازه که بدن سالم‌تری داشته باشید، به همان اندازه بیشتر آمادگی بارداری را دارید و حاملگی سالم‌تری نیز خواهید داشت.
پروژسترون کم
دکتر جین می‌گوید " پروژسترون کم و تاثیر آن بر روی باروری بیش از 30 سال است که مورد توجه قرار گرفته است. بعد از تخمک گذاری، پروژسترون نقش مهمی برای حمایت از تخمک لقاح یافته و لانه گزینی آن ایفا می‌کند؛ و کمبود این هورمون باعث اختلال در روند حاملگی می‌شود. "
درمان
بسیاری از پزشکان، پروژسترون را به صورت قرص‌های خوراکی، استعمال واژینال و یا تزریق، تجویز میکنند که باعث ضخیم شدن دیواره رحم می‌شود و به تخمک لقاح یافته اجازه لانه گزینی می‌دهد.
منبع : 