از حالا آماده شوید

به طور کلی تقویت حافظه یعنی همان یادگیری بهتر , چرا که هر آنچه در فرایند یادگیری تاثیر دارد بالطبع در حفظ و نگاه داری ذهنی نیز موثر است. بسیاری از نوجوانان از این موضوع شکایت دارند که مطالب خوانده و مطالعه شده زود از یاد می رود و احساس می کنند قدرت حافظه آنها تحلیل رفته است . بخشی از موضوع به ایجاد تمرکز کافی مرتبط است و بخشی دیگر به مهارت های به خاطر سپاری و رمزگردانی در حافظه بر می گردد. اگر قوانین یادگیری را بخوبی بدانیم یادگیری بهتر صورت می گیرد و  مطالب را آسانتر به ذهن می سپاریم . در هر حال با در نظر گرفتن آنچه که موجبات فراموشی انسان را بیشتر فراهم می آورد , به اختصار به عوامل موثر در تقویت حافظه اشاره می کنیم .  

 معنا داربودن موضوع یادگیری

هر قدر موضوع یادگیری معنا و مفهوم روشنتری داشته باشد و دانش آموزان به سهولت آن را درک کنند, راحت تر و سریعتر می توانند مطالب را به خاطر بسپارند . بنابراین مفاهیم درسی و مباحث کلاسی باید به گونه ای باشد که دانش آموزان با توجه و دقت لازم قادر به درک آن باشند و بینش و بصیرتی نسبت به آن مطالب پیدا کنند. بدیهی است حفظ کردن و به خاطر سپردن قطعه شعری که فرد بخوبی معنا و مفهوم آنرا می داند وچه بسا از آن لذت می برد, بسیار آسانتر از حفظ کردن چند بیتی است که بر معنایش بخوبی آگاه نیست.

                                                                       **********

خوشایندی موضوع یادگیری

 هر قدر دانش آموزان مطالب ارائه شده را بیشتر دوست داشته باشند, زودتر یاد می گیرند , بهتر به خاطر می سپارند و دیرتر فراموش می کنند. همیشه ذوق و تمایل افراد نیز در فرایند حفظ و یادآوری مطالب تاثیر دارد, به طوری که هر قدر مطالب ارائه شده در جهت ارضای نیازهای عاطفی و روانی افراد باشد, بهتر آموخته شده و راحت تر به خاطر سپرده می شود. باید زندگی , مدرسه و درس را برای همه شاگردان زیبا و دوست داشتنی جلوه داد. باید کاری کرد که دانش آموزان معلم کلاس را دوست داشته باشند. دانش آموزانی که معلمشان را بیشتر دوست دارند, درس او را زودتری یاد می گیرند و کمتر فراموش می کنند.

                                                                     ***********

تکرار و کاربرد آموخته ها

 تکرار و یا مرور ذهنی آموخته ها و به کاربستن آنها موجبات تقویت حافظه را فراهم می سازد. 

                                                                     ***********

کل خوانی

همان طوری که در جریان یادگیری, فراگیرنده , ابتدا کل امر آموختنی را درک می کند و سپس به بررسی اجزای تشکیل دهنده آن می پردازد , در جریان حفظ و به خاطر سپاری مطالب نیز همین اصل مورد توجه است و مطالعه کل موضوع , یادگیری را با معنا می سازد و حفظ آن را آسانتر می کند. حفظ کردن یک قطعه شعر زمانی می تواند راحت تر انجام پذیرد که ابتدا تمامی شعر را لااقل یک بار خوانده , معنا و مفهوم کلی آن را به دست آوریم و بعد به صورتی که مایل هستیم تمرین کنیم و آنرا به خاطر بسپاریم. وقتی ابتدا کل یک مطلب را به ذهن می سپاریم , تصویر درستی از معنا و مفهوم کلی آن را دریافته , بالطبع راحت تر می توانیم آن را به خاطر بسپاریم . بنابراین قبل ازاینکه یک بخش یا یک فصل از کتابی را که برای اولین بار می خواهیم آنرا مطالعه کنیم , صفحه به صفحه بخوانیم , شایسته است که ابتدا نگاهی اجمالی به فهرست و همه صفحات آن بیندازیم و اگر در پایان فصل خلاصه ای از آن ذکر شده باشد, آن را نیز مطالعه کنیم و پس از اینکه یک برداشت کلی از محتوای فصل مورد نظر برایمان فراهم شد شروع به خواندن تمامی آن کنیم.

                                                                      ***********

دقت به هنگام مطالعه

 برای اینکه بتوانیم مطلبی را بهتر به خاطر بسپاریم , لازم است با نیت قبلی و انگیزه مشخص شروع به مطالعه آن کنیم و به هنگام خواندن یا گوش دادن به  متن , تمرکز ذهنی و دقت کافی داشته باشیم . مطالعه کتابهای درسی و غیر درسی با اکراه و بی میلی و در حالت خواب الودگی و بی حوصلگی , زمینه به یاد سپاری مطالب را فراهم نمی سازد . باید توجه داشت که دقت به معنای دقیق ان امری انتخابی و مستلزم آمادگی قبلی , فعالیت هماهنگ اعضای حسی و دستگاه عصبی و عضلانی و بهره گیری از تجارب گذشته است.

زمانی که مطالب حفظی خیلی طولانی و خسته کننده باشد از میزان دقت و تمرکز ذهنی فرد کاسته می شود. آزمایشهای مختلف نشان می دهد که یادگیری و حفظ کردن مطالب بصورت غیر متمرکز یا پراکنده موثرتر است و در زمان کمتری صورت می گیرد. لازم است فراگیران پس از یادگیری و حفظ مطالب مورد نظر حتما استراحت کنند, تا اینکه مطالب به خاطر سپرده شده فرصت و مجال استحکام ذهنی را پیدا کنند و از تداخل ذهنی و مزاحمت در یادگیریهای بعدی جلوگیری شود. در واقع برای اینکه مطالب حفظ شده به صورت حافظه بلند مدت در ذهن ما بماند و زود فراموش نشود شایسته است به آن فرصت کافی برای استقرار و استحکام ذهنی داده شود.

                                                                       ***********

 نقل و بیان آموخته ها

 برای اینکه مطالب آموخته شده بهتر در ذهن بماند لازم است چند بار برداشتها و محفوظات ذهنی را برای خودمان یا دیگران بیان کنیم. چنانچه انسان مطالبی را که به خاطر می سپارد در فرصتهای مناسب برای دوستان , همکلاسی ها و یا خودش نقل کند, زمینه حفظ و به خاطر سپردن مطالب راحت تر و با سرعت بیشتر فراهم می شود.

                                                                        ***********

ملموس بودن مطالب

برای آنکه رمز گردانی آموخته ها سریع تر و ماندگارتر باشد بهتر است آنها را به وقایع ملموس و قابل تجربه تبدیل کنیم . به عنوان مثال شیوه رشد یک گیاه اگر به صورت مشاهده کردنی و قابل تجربه برای دانش آموز باشد بسیار بهتر در یاد او خواهد ماند.