دوره نوجوانی دوران تحول، تغییرات، تجلی شکل‌گیری شخصیت و یا دوره «تولد دوباره» انسان است.
دوره نوجوانی «دوران منفی» ، «دوره زندگی تشنج انگیز» و «دوره طوفان و فشار» است.
دوره نوجوانی دوره «نشاط و شادابی» ، «دوره هدایت و هویت‌یابی» و «دوره مسئولیت‌پذیری» است.
دوره نوجوانی «نقطه عطف زندگی انسان» است.
دوره نوجوانی برزخی است که حد فاصل بین کودکی و بزرگسالی است. نوجوان از یک‌سو در حال گسیختن پیوندهای خود با دوران کودکی و از سوی دیگر شیفته ی دستیابی به استقلال دوره جوانی و بزرگسالی است ولی به طور کامل نه این است و نه آن و خود نیز در این کشمکش اسیر است.
بی‌شک نوجوان پس از گذر از دوران حساس، و هیجان آمیز بلوغ به تدریج با نرمی و آرامش به کانون گرم و پرعطوفت خانواده علاقمندتر می شود و محبت و جوشش و دلبستگی و همدلی خود را بیش از بیش به خانواده ابراز می‌کند.
خوشبخت والدینی که تا پایان دوران نوجوانی، با صبر و شکیبایی و سعه صدر و انعطاف‌پذیری منتظر آرامش فرزند نوجوان خود باقی می‌مانند.
معمولاً ما والدین با توجه به طرز تفکر و برداشت خود افکار و رفتار نوجوان را ارزیابی می‌کنیم، در صورتیکه بهتر است به دورانی که خود نوجوان بوده‌ایم برگردیم و احساسات، عقید‌ه‌ها و آرمان‌ها و آرزوهایی را که داشتیم به خاطر بیاوریم. در این صورت توفیق آنرا خواهیم یافت که مسائل را از دید نوجوان خود نگاه کنیم تا بتوانیم با او ارتباط مناسبتری برقرار کنیم.
تعریف نوجوانی
دوره انتقال از کودکی به بزرگسالی است. تقریباً از یازده سالگی آغاز می‌شود و تا هیجده سالکی ادامه می‌یابد. دوره‌ای است آکنده از تعارض و نوسان بین وابستگی و استقلال. نوجوانی دوره‌ای است شبیه به رویا که در آن هر حادثه و اتفاقی ممکن است رخ دهد. در این دوره اضطراب‌ها، دلهره‌ها، کابوس‌ها، ترس‌ها، در هم شکستن ارزش‌ها و در هم آمیختن تفکرات یا خیال‌پردازی‌ها امری عادی تلقی می‌شود.
رابطه نوجوان با خودش، با خانواده‌اش، با دوستانش و بطور کلی با همه بهم می‌خورد، کم حوصلگی، حساسیت، استقلال‌طلبی، حادثه‌جویی، بهانه‌جویی و مواردی از این قبیل نوجوان را نا‌آرام جلوه می‌دهد اما این جلوه‌های گوناگون نوجوانی هیچکدام بیهوده و بیمار‌گونه نیستند، هر کدام برای خود فلسفه‌ای دارند که در این مقاله به 6 مورد آن اشاره می کنیم و سپس اندیشه های نوجوانی را مورد بررسی قرار می دهیم . در مقاله ی بعد به بررسی 8مورد از نیازهای نوجوانی و 14 مورد از وی‍ژگی های نوجوانی خواهیم پرداخت .
1- اگر نوجوان ستیزه جوست در ستیزه جویی‌هایش میل به مهم جلوه کردن دارد، دوست دارد مورد توجه اطرافیان قرار بگیرد، در گروه خود موقعیت خاصی داشته باشد، همه او را بعنوان یک فرد با ارزش بشناسند.
2- مد پرستی و قهرمان دوستی‌اش حاکی از نیاز یک نوجوان به مدل و راهنما و الگوست.
3- نوجوان اگر خرده‌گیر و عیب جوست برای این است که حس داوری و تشخیص او رو به توسعه است، می‌خواهد معنا و مفهوم درست زندگی را دریابد، می‌خواهد حقایق دینی و مذهبی را بهتر بشناسد، او می‌خواهد بهترین نوع حکومت‌ها را دریابد و راجع به جامعه خود اظهار نظر کند.
4- نوجوان اگر بی‌انضباط و گریزان از اطاعت و مقررات است، می‌تواند به این دلیل باشد که میل به استقلال و کسب شخصیت دارد.
5- اگر نوجوان لجباز و سرکش است می‌تواند به این دلیل باشد که شوق به آزادی و خود مختاری دارد، دوست دارد بزرگسالان در کارهایش دخالت نکنند، دوست دارد اتاق مخصوص به خود داشته باشد و با سلیقه خودش آن را تزئین کند.
6- نوجوان در رویا سازی‌ها و خیال‌پردازی‌هایش در جستجوی آینده‌ای نامعلوم و کشف استعدادها و آرمان‌های نهایی خویش است اگر جلوه‌های نوجوانی به درستی فهمیده و شناخته شوند، زندگی با نوجوانان کار دشواری نخواهد بود و اگر میل‌های طبیعی نوجوان به اندازه صحیح ارضاء شوند و در مسیر خود به حرکت در آینده ، نوجوان می‌تواند به آسانی خود را با جامعه تطبیق دهد.
اندیشه‌های نوجوان:
1- نوجوان دنیا را زیبا و قشنگ می‌بیند.
2- نوجوان به ندای فطری و الهام وجدان اخلاقی پای بند می‌باشد، عاشق حق و حقیقت و علاقمند به پاکی و تقدس است.
3- نوجوان برای نیکی و درستکاری حساسیت دارد و از آن لذت می‌برد و خوشحال و با نشاط می‌گردد.
4- نوجوان همواره در اندیشه پاکی، فضیلت و نجابت است، می‌کوشد گفتار و رفتارش بر راستی و درستی استوار باشد.
5- نوجوان از اعمال نادرست دیگران رنج می‌برد و مایل است دنیای جدیدی براساس اخلاق، عدل و انصاف پایه‌گذاری کند.
6- نوجوان برای بنیاد شخصیت خویش نیاز به راهنما و رهبری دارد تا بتواند وی را الگوی خود قرار دهد، بهترین الگو ابتدا، والدین هستند.
در مقاله ی بعد به ذکر 8 مورد از نیازهای نوجوانی و 14 مورد از وی‍ژگی های نوجوانی خواهیم پرداخت .
منبع : tebyan.net