برای خواندن مقاله ی قبل اینجا کلیک کنید !
در دو مقاله ی قبل به بررسی " دوست‌یابی در دوره نوجوانی " و " کارکردهای گروه همسال " پرداختیم . حال در ادامه به مباحثی چون " همسالان به عنوان معلمان" ،" دوستان ناباب" و مسائل مربوط به " اهمیت دادن به جذابیت فیزیکی نوجوانان " خواهیم پرداخت :
همسالان به عنوان معلمان
همسالان می‌توانند معلمان کارایی برای تدریس موضوعات درسی باشند. در برخی کشورها تقریبا همه کودکان و نوجوانان موظفند به افراد کوچک‌تر از خود آموزش دهند. این کار صرفا برای آموزش کودکان خردسال‌تر نیست، بلکه وسیله‌ای است برای این که به کودکان مسئولیت اجتماعی، نوع دوستی و فداکاری آموخته شود. گروه همسالان به او اجازه می‌دهد که با معلم روابط برابری را بچشد، در صورتی که در ارتباط با بزرگ‌سالان، همیشه باید مطیع و فرمانبر باشد.
دوستان ناباب
از جمله مشکلات دوران نوجوانی، عدم دقت در انتخاب دوست است. نوجوانان در این دوره بسیار آسان‌‌پذیر و زودپسند هستند و این حالت در آنها ، سبب می‌شود اغلب دوستانی انتخاب کنند که نه تنها برای آنها مفید نیستند، بلکه گاه ثمرات بسیار تلخی نیز از این دوستی‌ها برایشان به بار می‌آید. انتخاب یک دوست ناباب می‌تواند باعث سقوط و انحطاط اخلاقی نوجوان گردد.
افراط و تفریط در دوستی:
نوجوانان در دوستی پیرو عواطف و احساسات‌اند و به این موضوع که ممکن است فردا این دوستی گسسته شود، نمی‌اندیشند. به همین علت، اغلب در دوستی افراط می‌کنند. این علاقه ممکن است نسبت به یک هم‌کلاسی یا دانش‌آموزی در کلاس بالاتر، حتی یک معلم مدرسه، یک هنرپیشه یا یک قهرمان ایجاد شود.
مدل لباس:
اهمیت دادن به مدل لباس و پوشاک ویژگی مهم نوجوانان، به ویژه دختران است. یکی از علل این امر آن است که از این طریق نوجوانان تجربه می‌کنند چه کسی هستند و می‌خواهند چگونه دیده شوند. البته پوشاک و مدل لباس برای هر فرد نقش نوعی علامت هویتی را ایفا می‌کند. با وجود این، از آن جا که نوجوانان در فرایند رشد و تحول قرار دارند، در درجه اول طرز لباس پوشیدن آنهاست که تصور آنان از خودشان را نشان می‌دهد. لذا نوع پوشاک و لباس اهمیت بیشتری برای آنها پیدا می‌کند.
علاوه بر این، نوجوانان می‌آموزند که طرز لباس پوشیدن نقش مهمی در روابط اجتماعی و چگونگی ارزیابی دیگران از آنها دارد. از این‌رو، طرز و مدل لباس هم برای همسالان و هم برای بزرگ‌سالان نشانه مهمی به شمار می‌آید. شواهد نشان می‌دهد که لباس‌های مد در دبیرستان، حاکی از پایگاه و شان بالای اجتماعی است و برعکس لباس‌هایی که کم‌تر مطابق مدند، دارای پایگاه و شان پایین اجتماعی می‌باشند (بیانانگرد، 1376).
اهمیت دادن به جذابیت فیزیکی
نوجوانان به جذابیت فیزیکی خود اهمیت زیادی میدهند. خودمحوری نوجوان عامل مهمی در اهمیت دادن به جذابیت فیزیکی است. نوجوان فکر می‌کند که همه به او نگاه می‌کنند و معمولا بیش‌تر به صفات غیرقابل پذیرش خود توجه دارد.
نوجوانان، به ویژه ممکن است به علت ناکامی و ناامنی در مورد ظاهر فیزیکی خود مانند بلوغ زودرس یا دیررس، وزن خیلی بالا یا پایین، جوش در آوردن و بینی خیلی بزرگ یا کوچک دچار مشکل و آشفتگی شوند. دختران بیش‌تر از پسران (به علت انتظارات نقش جنسی) در مورد ظاهر فیزیکی خود دچار نگرانی می‌شوند.
زبان
زبانی که نوجوانان برای توصیف تجربیات و عقاید خود استفاده می‌کنند تحت تاثیر پایگاه اجتماعی- اقتصادی، منطقه جغرافیایی و هنجارهای گروه همسالان است. استفاده از کلمات خاص راهی است برای اینکه به خود و دیگران نشان دهند که به گروه خاصی تعلق دارند. همچنین راهی است برای ممانعت از ورود افرادی که عضو آن گروه نیستند.
میهمانی و جشن تولد
دوستی‌های دوران نوجوانی به مدرسه ختم نمی‌شود، بلکه آنان بسیار علاقه‌مندند که با یکدیگر در خارج از مدرسه نیز معاشرت داشته باشند، به خصوص دختران علاقه بیشتری برای رفتن به خانه یکدیگر از خود نشان میدهند. این امر شاید به این علت باشد که محدودیت بیشتری برای خارج شدن از خانه دارند.
به‌طور کلی، خانواده‌ها در مورد شرکت نوجوانان خود در جشن‌ها و میهمانی‌ها سه گونه عمل می‌کنند:
- گروهی بر خلاف میلشان اجازه میدهند،
- عده‌‌ای گاهی اجازه میدهند و گاهی مخالفت می‌کنند
- عده کمی نیز اصولا مخالف‌اند.
در صورتی که از نظر والدین رفتن به برخی میهمانی‌ها اشکالی نداشته باشد، بهتر است قبل از آنکه اجازه دهند، در مورد محل میهمانی و میزبان و افرادی که در آن میهمانی شرکت دارند اطلاعاتی کسب کنند. می‌توان با والدین نوجوان میزبان ارتباط برقرار کرد یا از طریق مدرسه درباره آنها اطلاعات بیشتری به دست آورد. البته نباید معاشرت نوجوان را به حد افراط کنترل کرد، زیرا این امر موجب نگرانی و ناراحتی او می‌شود. همچنین نوجوان دوست ندارد که والدین، دوستانش را به باد انتقاد بگیرند. عدم پذیرش دوستان فرزند، سبب بدگمانی و بی‌اعتمادی نوجوان نسبت به والدین می‌شود.
بعضی از پدران و مادران به این علت که مبادا فرزندشان لوس شود، محبت خود را به فرزند بروز نمی‌دهند، یا این که به آنها فرصت نمی‌دهند احساسات و عواطفشان را نسبت به پدر و مادر بروز دهند و این کاستی در مرحله بلوغ ، آنان را دچار مشکل می‌سازد. زیرا عدم ارضای این نیاز به دوست داشتن و دوست داشته شدن در خانواده و کمبود محبت اطرافیان نزدیک، عامل مهمی در به وجود آمدن دوستی‌های افراطی و علاقه‌مندی‌های بی‌فرجام به افراد بیگانه می‌شود.
از پند و اندرز باید پرهیز کرد، چرا که در این سن بسیار کم‌تاثیر است. در این دوران ممکن است نوجوانان رفتاری از خود نشان بدهند که برای آن دوره از سن، طبیعی و برای دوستان او نیز جالب باشد، اما از نظر شما (والدین) جلف، بی‌مزه یا مسخره جلوه کند.
در چنین شرایطی باید منطقی بود و با در نظر گرفتن شرایط سنی و روحیات نوجوان، از خود عکس‌العمل نشان داد. هرگز نباید نگرانی و وحشت خود را از دوستی‌های غلط او به گونه‌ای شدید و غیرمنطقی بروز داد.
در مقاله ی بعد به ارایه ی چند پیشنهاد مهم و کوتاه برای والدین خواهیم پرداخت .
منابع:
- احمدی، احمد: روانشناسی نوجوانان و جوانان، نشر رودکی، تهران 1372.
- بیابانگرد، اسماعیل: روانشناسی نوجوانان، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران 1376.
مقالات مرتبط :
دوست مناسب برای فرزند شما
روزهای شور وشیرین !!
منبع : tebyan.net