اعتیاد ، خانمان سوز و ترسناک است اما وقتی کسی را از نوجوانی درگیر می کند ، داستان تلخ تر و اسیب جدی تر است.
سمیه از مدرسه که می آید، به اتاقش می رود و در را به روی خود می بندد. او صدای ضبط را بلند می کند و صندلی را پشت در می گذارد و مادر دیگر نمی داند چه بر او می گذرد. هرچقدر مادر صدایش می زند او عکس العملی نشان نمی دهد. یعنی صدای ضبط آنقدر بلند است که حتی نمی شنود. ناهار را ساعت 5 یا 6 نیمخور می کند و گاهی همان وقت ها لباس می پوشد و می رود بیرون. می گوید با دوستانم قرار دارم. گاهی زود می آید و گاهی تا ساعت 10 ـ 9 شب بر نمی گردد. حتی بعضی وقت ها می گوید خانه دوستم می مانم. والدینش نیستند و تنهایی می ترسد.
مادر گاهی گلایه او را به پدر می کند چون سمیه حرف مادر را گوش نمی دهد.
تا 2 سال قبل سمیه شاگرد ممتاز کلاس بود، اما از وقتی 15 سالش را تمام کرده است رفتارهایش نیز کاملا عوض شده است.
مادر به مدرسه رفته و بروشورهایی دریافت کرده که در مورد اعتیاد نوجوانان نوشته است. فیلم هایی در صداوسیما دیده و اخباری شنیده که تنش لرزیده است.
مادر سمیه می گوید: اولین بار که با راهنمایی مشاور وسایل او را گشتم، ناگهان سر رسید و الم شنگه ای راه انداخت که نگو و نپرس. او آنقدر دعوا و پرخاشگری کرد و حرف های درشت به من گفت که تا مدتی با او صحبت نمی کردم.
بعضی ها رفتارهای او را خصوصیات دوره نوجوانی می دانند و بعضی دیگر معتقدند احتمال دارد او درگیر اعتیاد شده باشد. نمی دانم از کجا باید مطمئن شوم.
متخصصان معتقدند تشخیص رفتارهای آشکار دوره نوجوانی از رفتارهای ناشی از مصرف مواد مخدر دشوار است.
از نوجوانی تا افیون
علی رضایی، مشاور یکی از دبیرستان های تهران در مورد علائمی که باید در نوجوانان مراقبت کرد، می گوید:
نوجوانان به نشست و برخاست با گروه همسالان بسیار علاقه مندند، ولی اگر نوجوان آلوده به مواد مخدر شده باشد، انزواطلب می شود. رفت و آمد او با افرادی متفاوت صورت می گیرد که یا شما نمی شناسید یا هم سن و سال فرزندتان نیستند یا خودشان هم آلوده اند. نوجوان نسبت به همراهی با خانواده ابراز دلزدگی می کند و دیگر ارزشی برای نظام ارزش های خانواده قائل نیست.
گاه نوجوانی که مدت ها گوشه گیر بوده و تمایلی به برقراری ارتباط نداشته، به طور ناگهانی تمایل زیادی به جمع های دوستانه پیدا می کند، پرحرف می شود ، دوستی های جدیدی برقرار می کند
برخی دانش آموزان دچار افت تحصیلی می شوند، در حالی که برخی دیگر بخصوص در شروع مصرف، عملکرد تحصیلی شان به طور ناگهانی افزایش می یابد. شخص در مقابل تکالیف مدرسه بی مسوولیت می شود. دیر سر کلاس ها حاضر می شود و ممکن است بی قراری زیادی سرکلاس درس نشان دهد. بی حوصلگی، پرخاشگری، اضطراب، بی قراری، تمایل به پنهان کاری و… از علائم دیگری است که در رفتارهای نوجوانان و جوانان قابل توجه است.
تفاوت بحران نوجوانی و اعتیاد در این است که شخص معتاد وقتی پای منافعش به میان می زند، پرخاشگری می کند، اما نوجوان ممکن است به طور عمومی عصبی شود. پرخاشگری یکی از ابزارهای معتاد برای فرار از توضیح است. آنها به مشورت با نزدیکان و بزرگ تر ها اعتقادی ندارند؛ برخلاف نوجوانان سالم دیگر به ورزش اهمیتی نمی دهند و کناره می گیرند و گاه زود به گریه می افتند و ثبات رفتاری خود را از دست می دهند.
این روان شناس اختلالات خواب، تنفس و ضربان قلب را از دیگر علائم مصرف مواد مخدر می داند و می افزاید: اگر فرزند شما تا صبح بیدار بود و تا ظهر می خوابید، وضعیت او را بررسی کنید.
وی تفاوت عمده یک معتاد و یک نوجوان دچار بحران سنی را در تظاهرات جسمی می داند. چیزهایی چون لرزش دست و تنگی مردمک چشم ها و آبریزش از چشم و بینی و چشم های قرمز.
نازک مثل شیشه
احمد از دوران تلخ نوجوانی خود که با اعتیاد به کراک، شیشه و تریاک تباه شد، خاطراتی به یاد دارد که مرور آن برایش آزاردهنده است. این جوان 30 ساله می گوید: آن روزها مثل شیشه، شکننده شده بودم و بردباری خود را براحتی از دست می دادم. کوچک ترین مشکلات برایم کوهی به نظر می آمد و همیشه به خود می گفتم من خیلی زود می میرم به همین خاطر باید هرچه می توانم و هرچه را می خواهم بچشم.
تن به هیچ کاری نمی دادم و از کلاس اول دبیرستان، مدرسه رفتن را کم کم کنار گذاشتم.
به مادرم گفتم می خواهم کار کنم، اما واقعیت چیز دیگری بود. برای تهیه پول مواد می خواستم کار کنم، اما از عهده آن بر نمی آمدم.
به مسائل بی توجه بودم و حساب های مغازه ای را که در آن کار می کردم، اشتباه می نوشتم، به همین دلیل خیلی زود اخراج شدم. اما برای تامین مخارجم شروع به زدن جیب پدر و مادر و فروش وسایل کردم.
دیگر تا خیابان خوابی فاصله ای نداشتم که دختری را که خیلی دلم می خواست وقتی بزرگ تر شدم و کار و کسبی راه انداختم، دیدم. او مرا دید و آنقدر تابلو بودم که به من گفت: تو که از دست رفته ای.
آن شب تا صبح گریه کردم و موادی را که توی جیبم بود، دور ریختم. بعد که خماری آمد سراغم، رفتم ته جوی آب را گشتم، اما خوشبختانه آب آن را برده بود. پیرزنی که مرا در حال گشتن توی جوی آب دیده بود، به رویم تف انداخت و من آنقدر از چیزی که بودم، متنفر شدم که رفتم خانه به پدرم التماس کردم مرا ترک دهد. گفتم هر کاری می خواهی بکنی بکن یا بمیرم یا ترک کنم.
پدرم مرا در انباری زندانی کرده بود و یک قفل بزرگ روی آن زده بود و بعد ”‹ به کلینیک ترک اعتیاد برد. 3 سال در اعتیاد غرق بودم. 3 سال طول کشید تا کاملا ترک کنم و دوباره به زندگی برگردم. دختر مورد علاقه ام را از دست دادم، اما خدا را شکر می کنم که زندگی را به من برگرداند.
مواد مخدر با بدن چه می کند؟
مواد مخدر روی مغز تاثیر می گذارد، به این ترتیب که تفکر را کند کرده و واکنش را آهسته می سازد، باعث ایجاد احساس شادی موقت و خیالبافی می شود
باعث احساس رخوت و شل شدن عضلات، ضعیف شدن تنفس، کاهش یا افزایش ضربان قلب و فشار خون می شود.
کاهش اشتها، یبوست، تهوع و استفراغ از تاثیرات آن بر بدن است. مواد مخدر باعث تغییرات ظاهری نامناسب می شود، رنگ پوست افراد معتاد به مواد مخدر کدر و لب های آنها تیره می شود. متاسفانه به دلیل لاغرشدن بر اثر سوء مصرف سیگار و مواد مخدر برخی دختران جوان نیز به این مواد روی آورده اند که گاه بر اثر استفاده از مواد روان گردان در مهمانی های نامناسب، کنترل بر مسائل جنسی و اخلاقی را از دست می دهند و تن به کارهایی می دهند که در شرایط عادی به سمت آن نمی روند.
اختلالات خلقی و روانی و ابتلا به عفونت ها بر اثر اعتیاد تزریقی از دیگر مشکلاتی است که معتادان با آن درگیر می شوند.
کمک به فرزندان
در پایان دوران ابتدایی، کودکتان را نسبت به مواد مخدر هشیار کنید. به آنان بیاموزید کسی که به نه گفتن شما در مقابل عمل خلاف احترام نمی گذارد، دوست شما نیست. خطرات و عواقب مصرف مواد را برای او توضیح دهید. اگر فرزندتان در دام اعتیاد افتاده است، به او اطمینان دهید که با ترک اعتیاد، عوارض جسمی، بزودی بر طرف می شود و تا پایان این مرحله و ورود مجدد او به جمع دوستان سالم و اجتماع، از او حمایت می کنید. او را به کوشش برای ترک تشویق کنید تا حتی در صورت عدم موفقیت باز هم تلاش کند. همچنین او را به یکی از مراکز معتبر درمان اعتیاد راهنمایی کنید.
منبع : 